Yazarlar

Ufuk Ulutaş

Ufuk Ulutaş

Corona ve ABD'nin küresel pozisyonu

Corona Virüs’ün bir süre sonra kontrol altına alınacak; fakat küresel anlamda siyasi ve ekonomik etkileri oldukça uzun sürecek. Corona sürecine Rusya ile Suudi Arabistan arasındaki petrol krizi ve ABD-Çin arasındaki ticaret savaşlarına uzanan krizler silsilesiyle girdik. Her iki kriz de dinamikleri malum krizlerdi. Corona sonrasında ise dinamiklerini henüz kestiremediğimiz yeni rekabet türleri ve krizler bizi bekliyor olacak.

Bu dönemde muhtemelen en fazla sorgulanacak noktalardan birisi ABD’nin Corona sonrası dönemdeki küresel pozisyonu. ABD için ani bir düşüş ve sıfır toplamlı bir oyun söz konusu değil. Fakat ABD’nin şimdiye kadarki salgın performansı ve Çin ile Rusya’nın salgın konusundaki fırsatı değerlendiren girişimleri ABD’nin küresel pozisyonuna dair soru işaretlerini artırıyor.

Salgın Çin’de çıktı ve başta ABD Başkanı Trump tarafından olmak üzere Çin virüsü olarak lanse edildi. Çin virüsü kontrol altına aldıktan sonra bir karşı atağa geçti. Özellikle Avrupa ülkelerine bir ‘sağlık sağlayıcısı’ olarak kendisini ikame etme gayretinde. Bunu da ABD’nin gıyabında yapıyor çünkü ABD kendi iç ekonomik durumu ve salgın kontrolü ile meşgul. Tıpkı Yemen’den gelen füzelere karşı etkisiz kalan Suudi Arabistan’da konuşlu Amerikan hava sistemlerine karşı Putin’in Suud’a S-400 satmayı teklif etmesi gibi bir tablo var karşımızda. Rusya’nin bir ‘güvenlik sağlayıcısı’ olarak kendisini ABD’nin yerine ikame etmeye çalışması gibi, an itibarıyla Rusya ve Çin kendilerini ‘sağlık sağlayıcısı’ olarak Avrupa’da ikame etmeye çalışıyor. İtalya sokaklarında seyir halinde kameralara yansıyan Rus askeri araçları bunun en çarpıcı örneklerinden.

Buna karşın ABD, yaklaşan seçimleri de dikkate alarak Amerikan iç kamuoyuna yoğunlaşmış durumda. Bir taraftan salgın sebebiyle zarara uğrayan Amerikalı vatandaş ve işletmeleri sübvanse etmek için 2 trilyonluk teşvik paketi onaylandı. Diğer taraftan da salgının Amerikan vatandaşlarına değen sağlık kısmıyla mücadele devam ediyor. Salgının merkez üssü ABD’ye doğru kayıyor. Mevcut tablo ABD’nin kendi sorunlarıyla meşgul olduğu yönünde ve Trump’ın siyaset tarzı küresel yardım çabalarında başı çekmeye uygun değil. Eğer ABD’nin bu içe kapanık mücadele yolu devam eder ve virüsle küresel mücadelede önderlik Çin gibi Rusya gibi ülkelere geçerse bu doğal olarak ABD’nin küresel pozisyonunun sorgulanmasına sebep olacak.

Tabi ki ABD de içerideki durumu normalleşince bir takım karşı girişimlerde bulunacaktır. Yine de Corona sonrası dönemde küresel rekabetteki keskinleşmenin seyri şu günlerde atılan ya da atılmayan adımlarla şekillenecek.  

Ufuk Ulutaş Diğer Yazıları