Dünya Savaşı mı geliyor?

Çin'de ortaya çıkan ve kısa sürede pandemiye dönüşen salgında, dünya virüsün kaynağını, pandemiye dönüşme sürecini ve salgının küresel sisteme etkilerini merak ediyor. Peki, ABD ve Çin arasındaki gerginlik sıcak savaşa dönüşür mü? Küresel sistemde neler değişecek? Salgın sonrası AB'yi bekleyen tehlikeler neler? Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, tüm merak edilenleri değerlendirdi.

Dünya Savaşı mı geliyor"

Korona sonrası dünyayı bekleyen tehlike! Sıcak çatışma yaşanacak mı?

Çin’in Vuhan şehrinde ortaya çıkan koronavirüs pandemisi tüm dünyaya yayılmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) salgına dair pek çok bilinmezin hala çözülemediğini açıkladı. Henüz geçerli bir tedavi süreci olmayan salgında vaka sayısı 2,5 milyonu aştı.

Aksam.com.tr’den Ezgi Aşık’ın sorularını yanıtlayan Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, ABD ve Çin arasında yaşanan gerginliğin sıcak savaşa dönüşebileceğini dile getirdi. Caşın, “ABD senatosu Hong Kong’un ayrıcalıklı ticaret statüsünü, iptal ederek bölgeye yaptırımlar uyguladı. Ayrıca insan haklarını ve demokrasiyi ihlal edenlerin cezalandırılacağını söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun Çin’in hesap vereceği zamanın geleceğini söylemesi rastgele değildir. İki devlet arasında ciddi çatışma ortamı olacak.” ifadelerini kullandı.

Koronavirüs salgınının küresel dünya sistemine yansımaları nasıl olacak?

Bu krizde dünyanın içine kapanma veya küreselleşmesi arasında ince bir çizgi olduğunu düşünüyorum. İlk aşamada dünya küresel karantina hapishanesine dönmüş durumda. Virüs bütün dünyayı etkiledi, 1929 krizinden çok daha şiddetli. Çünkü bu krizde sadece Batı dünyası etkilenmişti. Ekonomi, siyasi ve sağlık alanında etkili olan kriz, dünyada birçok çatlaklara sebep olabilir. ABD, AB ve Japonya, Çin’in tedarik zincirinden düşürülme çabalarını gözden geçiriyor.

Batı ve Çin basınında virüsün araştırma sonucu ortaya çıktığı konuşuluyor. Buna birkaç kırılmayla örnek vereceğim. Birinci Dünya Savaşı’nda Almanlar ve Fransızlar birbirlerine karşı kimyasal silah kullandı. İkinci Dünya Savaşı atom bombasıyla neticelendi. Dünyada biyolojik silahlar depolandı, Irak ve İran savaşlarında, Suriye’de kullanıldı. Başkan Trump’ın virüsü, Çin virüsü olarak tanımlaması çok önemli bir iddia. Pekin buna şiddetle karşı çıktı fakat uluslararası hukukta Çin’in virüsü dünyaya neden geç haber verdiği konuşuluyor.

“İNGİLTERE AVRUPA’NIN HASTA ADAMI OLDU”

ABD Başkanı Trump dünyada pandemiye dönüşen salgında DSÖ ile Çin’in ortak çalıştığını iddia etti. Bu konuda yorumunuz ne olur?

ABD’nin suçlamalarında Çin’in verileri 3 hafta geç açıklaması ve enfeksiyon sayılarını hatalı vermesi yer alıyor. Çin Komünist Partisi’ni ve yöneticilerini dava etmek istiyorlar. Meselenin ciddi ekonomik ve siyasi tarafı var. G20 ülkelerindeki zarar 4,1 milyon dolar olarak geçiyor. Üretim zincirlerinde önemli kopmalar var. ABD petrol şirketleri gidişattan mutlu değil.

İngiltere ve ABD zor durumda, İtalya ile AB arasındaki kavganın ise derinleştiğini görüyoruz. İtalya, AB’nin yardım talebini reddetti ama durumları vahim. İspanya’da 21 bin, İtalya’da 25 bin insan hayatını kaybetti. Cenazeler kayrıldı bir kısmı maalesef yakıldı. Dünyada çok büyük bir kaos var, yaşanan endişeler ülkesel öfke dalgalarını yayabilir. Bu da içine kapanık AB kalesine sebebiyet verebilir.

İngiltere’de Boris Johnson’un hastalanması, bir zamanlar Osmanlı’ya hasta adam diyen İngiltere’nin, şimdi Avrupa’nın hasta adamı olarak tanımlanması Avrupa siyasetinde önemli kırılmalara sebebiyet verebilir. ABD’nin iki uçak gemisinde virüs çıktı, halk sokağa döküldü bunların içinde de önemli bir durum var. Çünkü ABD’de herkesin evinde makineli tüfek var. Devlet bir şekilde orduyu devreye sokmuyor. Krizin artçı depremleri bir süre daha devam edebilir.

“DÜNYANIN YUMUŞAK KARNI KUZEY KORE VE PASİFİK BÖLGESİDİR”

Peki, ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşları korona sonrası sıcak savaşa dönüşür mü?

ABD senatosu Hong Kong’un ayrıcalıklı ticaret statüsünü, iptal ederek bölgeye yaptırımlar uyguladı. Ayrıca insan haklarını ve demokrasiyi ihlal edenlerin cezalandırılacağını söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun Çin’in hesap vereceği zamanın geleceğini söylemesi rastgele değildir. İki devlet arasında ciddi çatışma ortamı olacak.

ABD’li senatörler Çin’e milyonlarca dolarlık dava açılacağını duyurdu. ABD’deki özel hukuk büroları da Çin’e dava açabilir. Çin dışişleri sözcüsü bunları reddettiklerini ve virüsün ABD ordusu tarafından bulaştırıldığını söyledi. Uluslararası hukuk açısından dava yoluna gidilirse burada iki yöntem var. Birincisi Çin’in suçu ikrar etmesi ve ödemesi. İkincisi kabul etmeyip, ödeme yapmaması. Ödeme yapmazsa sıcak çatışmalar yaşanabilir.

ABD ve Kuzey Kore arasında başlayan müzakerelere dikkat edin. İkinci Dünya Savaşı da dehşet dengesinde kuruldu, komünist ve batı dünyası birbirini yenemeyeceği için savaş Kore’de çıktı. Burada da dünyanın sıcak karnı Kuzey Kore ve Pasifik bölgesidir.

Çin tarihinde ilk defa 300 savaş gemisiyle ABD deniz filosunu geçti. Bu da çok büyük bir meydan okuma, yedi uçak gemisinden, ikisini suda gezdiriyor. Japon Savunma Bakanlığı yaptıkları yeni füzeyle Çin’in gemilerini batırabileceklerini açıkladı. ABD ve Çin müttefikleri arasında da bir karşılaşma var. Bu süreç mutlaka bir mücadeleye sebep verecek ama tarafların nerede duracağı henüz belli değil.

“AB UMUDU ATLANTİK ÖTESİNDEN BEKLİYOR”

Korona salgınından etkilenen Avrupa ülkelerinde AB’ye karşı güvensizlik duyulmaya başlandı. Peki, korona krizi AB'yi nasıl etkileyecek?

AB, İkinci Dünya Savaşı’nda sonra ABD’nin Marshall yardımı ve Truman doktriniyle ayakta kalmıştır. Başlangıçta birbirlerine ekmek, su ve ilaç veriyorlardı. Bugün önemli ekonomik güç oldular ama virüse karşı sınıfta kaldılar. Bunu da NATO ile kapatmak istiyorlar. Dikkat ederseniz, NATO hemen devreye girdi ve savunma bakanları toplantısını düzenledi.

İtalya, İspanya ve küçük Balkan devletlerinde AB’ye olan güven ciddi ölçüde sarsıldı. AB Konsey Başkanı Michel, birliğin yeni Marshall yardımına ihtiyacı var dedi. Umudu yine Atlantik üzerinden bekliyorlar. Birlik mutlaka devam edecektir ama birtakım zorluklarla karşı karşıya kalacaktır.

“BREXİT’TEN SONRA İTALİX SÜRECİ YAŞANABİLİR”

Peki, İtalya’da AB’ye olan güvenin ciddi oranda sarsıldığına yönelik açıklamalar var. Yakın vadede İtalya, AB’den ayrılma sürecine girebilir mi?

Bu çok radikal bir durum olur. Kamu vicdanı açısından AB’ye karşı güven eksikliği oluştu. İtalyan ve İspanyol vatandaşları Brüksel’e artık eskisi gibi bakmayacağını düşünüyorum. Gönül yarası kolay kolay kapanmayacaktır. Çünkü İtalya, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra gördüğü en büyük sorunla karşı karşıya… Belki kopma olmayacaktır ama ikinci Brexit olarak İtalix süreci yaşanabilir. Bütün bunların dışında yaşananları test eden iki ülke var. Biri Çin diğeri de Rusya’dır. İki ülke AB’nin hatalarından yararlanmak istiyor.

Üsküdar İlçe Başkanı'nın itirafları Kılıçdaroğlu'nu yalanladı

İsrail'de Netanyahu'ya protestolar devam ediyor

Polis sirenini duyunca brandanın altına saklandı

Kovid-19 teşhisi konulan hasta, Türkiye'ye getirilecek

Kovid-19 hastası Türkiye'ye getiriliyor

Tüm Güncel haberleri için tıklayın