Türk ve Alman bilim insanlarý inceledi! 2 bin yýl öncesine ýţýk tutan keţif

Türk ve Alman bilim insanlarýnýn Bergama Antik Kenti'nde incelediđi iskeletler, 2 bin yýl önce bölgede yaţayanlarýn karbonhidrat ve bitki ađýrlýklý beslendiđini, zenginlerin daha çok et tükettiđini, en sýk diţ ve sinüs hastalýklarýna rastlandýđýný ortaya koydu.

1
16

UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan Bergama Antik Kenti'nde Kültür ve Turizm Bakanlýđý izniyle Alman Arkeoloji Enstitüsü, Celal Bayar Üniversitesi, Berlin Teknik Üniversitesi, Münih Ludwig Maximilians Üniversitesinden bilim insanlarý çalýţma yürütüyor.

2
16

Pergamon olarak da bilinen antik ţehirde mezarlýk olarak adlandýrýlan 2 nekropolden çýkarýlan iskeletler üzerinde çalýţma yapan Münih Ludwig Maximilians Üniversitesi Tarih Öncesi Protohistorik ve Roma Arkeolojisi Uzmaný Prof. Dr. Wolf Rüdiger Teegen'in uluslararasý makaleleri de Antik Çađ'da yaţayanlarýn beslenme alýţkanlarý ve hastalýklarýna iliţkin ipuçlarý veriyor.

3
16

11 YILDA 300 ÝSKELET

Prof. Dr. Wolf Rüdiger Teegen, fosil ve kemik kalýntýlarý üzerinde çalýţmalar yürüttüđünü, bu kapsamda da yaklaţýk 11 yýldýr Bergama'da bulunduđunu söyledi.

4
16

Bölgede bulunan 300 iskelet ve kemik kalýntýsý üzerinde araţtýrmalar yaptýklarýný anlatan Teegen, çalýţmalarýnýn Roma ile Bizans dönemini de kapsadýđýný aktardý.

5
16

Ýncelemelerinde öncelikle "cinsiyet" ve "yaţ" üzerinde durduklarýný belirten Teegen ţunlarý söyledi:

"Bazý iskeletlerde cinsiyet belirlemek imkansýz oluyor. Yaţ belirlemesi çok daha mümkün. Tipik bir yaţ dađýlýmý görüyoruz. Roma ve Helenistik zamanlar için de bu geçerli. Ýnsanlarýn ađýrlýklý olarak 20 ila 40 yaţlarý arasýnda öldüđünü tespit edebiliyoruz. Daha ileri yaţlarda ölüm oranlarý ise daha düţük. Özellikle kadýnlarýn ölüm yaţý hamilelik ve dođum gibi sebeplerle 40 yaţ altýnda."

6
16

HASTALIKLAR KONUSUNDA GENÝŢ BÝR YELPAZE VAR

Sert darbe gibi nedenler dýţýnda ölüm nedenlerine çok nadir rastladýklarýný kaydeden Teegen, ateţ veya ishal gibi belirtilerle ilerleyen bazý hastalýklarýn iskelette iz býrakmadýđýný dile getirdi.

7
16

Hastalýklar konusunda geniţ bir yelpaze olduđunu belirten Teegen, ţöyle konuţtu:

"Çalýţmalar sýrasýnda en sýk rastladýđýmýz bugün de yaţanan tartar, apse, diţ kayýplarý gibi sorunlar. Bu hastalýklar çocukluk ve gençlik döneminde de önemli rol oynuyordu. Özellikle kafatasý üzerinde de duruyoruz. Örneđin sinüsler. Bu da kýsmen o dönemde ýsýnmak için kullanýlan ocak ateţinden kaynaklanýyordu. Bu sađlýk açýsýndan çok olumlu olmayan bir durum. Kýţ aylarýnda yetmeyen ýsýtma nedeniyle kireçlenme, eklem iltihaplarý da görülebiliyordu."

8
16

BESLENME ALIŢKANLIKLARINI ARAŢTIRIYORLAR

Prof. Dr. Wolf Rüdiger Teegen, dönemin beslenme alýţkanlýklarý konusunda da yine diţlerden faydalandýklarýný ifade ederek, "Karbonhidrat zengini bir beslenme biçiminin yaygýn olduđunu görüyoruz. Ekmek ve yulaf lapasý gibi" diye konuţtu.

9
16

Laboratuvardaki karbon ve azot araţtýrmalarýndan da birçok insanýn bitki bazlý beslendiđini anladýklarýný aktaran Teegen, "Belirli bir yüzde düzenli olarak et yiyebiliyordu. Çok et yiyen kiţi sayýsý ise azdý. Çünkü et yemek sosyal duruma bađlý olarak deđiţiyordu. Eđer parasý varsa et ya da balýk yiyebiliyordu. Yapýlan araţtýrmalardan sýđýr etinin domuz etinden ucuz olduđunu biliyoruz. Domuz eti Roma Ýmparatorluđu döneminde çok rađbet görüyor. En pahalý et ise o dönemde tavţan etiydi" ifadelerini kullandý.