Osmanlı döneminde iftar sofralarını süsleyen yemekler
Osmanlı döneminde padişahların iftar sofralarında yer bulan birbirinden özel ve iştah açıcı yemek
Türkler, Orta Asya'dan başlayıp Anadolu'nun fethi ve devamında, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu ile devam eden süreçte her biri birbiriden çok farklı toplumlarla kültürel olarak etkileşime girdi. Bu etkileşim, iletişim ve alışveriş doğal olarak mutfaklara da yansıdı.
Osmanlı mutfağı; Anadolu'nun bereketli toprakları, tarihi zenginlikleri ve yaşayan birçok halk kültürünün etkileri sayesinde dünyanın en büyük füzyon mutfağı haline geldi. İstanbul'u ya da Osmanlı'nın hüküm sürdüğü coğrafyayı ziyaret edenler tanıştıkları mutfak ve onun derinliği karşısında hayranlıklarını gizleyemedi.
Kırım Savaşı sonrası İstanbul'a gönderilen Fransız bir şef olan Alexis Benoist Soyer , mutfağımızı çok beğenerek pilav, bamya, lokum, muhallebi, dolma, köfte, şiş kebap, baklava, kadayıf, şerbet, kahve ve daha birçok yiyecek ve içeceğin Avrupa mutfaklarına alınması gerektiğini söyler.
Bugün de Amerika'dan Çin'e, Rusya'dan Afrika'ya dünyanın birçok bölgesinde Osmanlı mutfağının izlerini görmek mümkün. Osmanlı İmparatorluğu günümüzde fiilen var olmasa da Osmanlı mutfak imparatorluğu dünyanın birçok mutfağında gerek teknikleri, gerek yemekleri, gerekse kültürü ile yaşamaya devam ediyor.
İşte Osmanlı mutfağının ramazanda pişen iftar sofralarını süsleyen en özel 101 yemeği.
Kirde Kebabı : Kıtır yufka üzerinde yoğurt ve sebzeli dana kavurma
Marmarina : Terbiyeli kıymalı körpe ıspanak
Taze fasuyle mücveri : una bulanan fasulye tereyağda kızartılarak servis ediyiyord
Paça yahnisi : Dana veya kuzu paçası nohut ve bol soğanla pişirilerek servis ediliyor
Defneli Şiş kebabı : Kuzu eti defne ve soğanın müthiş bileşimi
Nohut Çorbası : Püre haline getirilmiş nohut, piliç suyunda pişiriliyor.
Yalancı Pilaki: Sarımsak , kereviz ve domatesle pişirilen içinde et olmayan nadir yemeklerden biri
Düğün pilavı : Et suyu ile hazırlanan pilav kuzu etiyle servis edilir
Nemse Böreği : İçinde küçük küçük kesilmiş patlıcan, kabak, kıyma bulunan, görüntüsü baklavayı andıran lezzetli börek
Dövme Pilav : dövme buğday ya da bulgur ile hazırlanır
Düğün Çorbası : Sadece düğünlerin değil tüm davetlerin vazgeçilmezi
Kabak Kalyesi : Koyun eti, soğan pekmez ile sarımsak limon ve kabak ile lezzet buluyor
Şeyhmilmuşi : Patlıcanlı peynirli lezzet topu
Kırma Tavuk yahnisi: Tuz ve soğan ile ovularak terbiye edilen tavuk, önce ızgarada ardından, biber soğan ve maydonozla tencerede haşlanarak ikinci kez pişirilir
Susuz pilav :Kuzu eti, tereyağı , un ve sakızla yapılan nefis pilav
Patlıcanlı pilav : yaz aylarının lezzetli yemeği
Terbiyeli Ciğer Tava :Soğan ve tuz ile terbiye edilen ciğer zeytinyağında kızartılarak servis edilirdi
Lalanga: İçine ne konursa konsun sıcak sıcak yenen nefis bir hamurişi
Toyga Aşı: Soğuk servis edilen yarma buğday ve nohutlu yoğurt çorbası
Nırbaç: Kuzu etinden köfte ve havuçlu, kişniş, tarçın, zencefil ve nar ekşisi ile tatlandırılmış tencere yemeği
Baş pilavı : Kuzu kellesi ile hazırlanan pilav sakız ile aromalandırılırdı
Paça Böreği :Kuzu paçasıyla hazırlanır
Tuffahiye: Bulgur, kereviz sapı ve soğan ile doldurularak fırınlanmış elma dolması
Yoğurtlu Çorba:Yoğurt ve tavuk suyu ile hazırlanan çorba, ilave edilen un ile kıvamı artırılıyırodu.
Peynirli katmer : keş ya da kurutla hazırlanan nefis hamurişi
Karnıyarık : Lezzeti pilav ve cacık ile taçlandırılır
İşkembe Yahnisi : Tereyağda kızartılan işkembe nohut ve soğanla biraraya getiriliyor
Tavuk ciğeri kebabı : Önce ızgarada pişirilen tavuk ciğerleri bir de tereyağı ve baharatlarla tavaya atılıp hazırlanıyor
Vetrika: kavrulmuş un hamur haline gelince ateşten alınır ve yumurtalar yedirilir. Küçük parçalara ayrılan yumurtalı hamur fırında pişirilir üstüna kıyma ya da peynir ile servis edilir
Baklalı yaprak sarma : Tokat’ın en özel lezzetlerinden biri
Patlıcan Mücveri : Tereyağında kızartılarak hazırlanan patlıcan kıymayla servis edilirdi
Çömlek Kebabı : Kapaklı bir güvecin en alt katına limon, sonra sırasıyla et, soğan, bamya,patlıcan, kabak ve domates, sarımsak konularak pişirilen Çömlek Kebabı anason ve karabiberle tatlandırılıyor
Beyin Tava: Yumurtaya batırılan beyin unlanarak kızartılarak servis edilirdi
Medfune: Patlıcan, bakla, kiş kabaği veya kenger kullanılarak yapılan etli sulu yemek
Arefe Köftesi :Kuzu kıyması anason , kimyon, soğan ve bulgur ile lezzetlendiriliyor
Yalancı İlik Yahnisi: Kuzu ciğeri ve kuzu etinin biraraya getirilerek hazırlanan yahni tam bir lezzet bombası
Yoğurtlu Şiş Kebap : En altta et suyu ile ıslanmış pideler ortada ızgarada pişirilmiş et ve sarımsaklı yoğurt
Pastırmalı yumurta : Sotelenmiş soğan, tereyağı, çemeni ayrılmış pastırma ve birkaç damla sirkenin yarattığı mucize lezzet
Bulgurlu Mercimek Çorbası : Bulgur ve mercimekle hazırlanan reyhan ile lezzetlendirilen bir klasik.
Bamya dolması : Zahmetli ama nefis
Babaganuş : Yoğurt, sarımsak ve zeytinyağı ile harmanlanmış, közlenmiş patlıcan ve biberle hazırlanır
Tavuk Kebabı : Haşlanmış tavuğun üstüne soğan suyu ile seyretilmiş yoğurt sürülerek kızartılır, maydonozla servis edilir
Hums Lokması : Kuş üzümlü, çam fıstıklı ve tarçınlı nohut ezmesi
Hurma Kebabı : Hurma büyüklüğünde pişirilen köfteler kakule ve tarçın ile lezzetlendiriliyor
Terbiyeli Ciğer Çorbası : Et suyunda pişirilen kuzu ciğeri tereyağı ile pişirilip, yumuta ve un ile taçlandırılıyor. Bu çorbaya nane ve maydonoz çok yakışır.
Ciğer Kebabı : Ciğerin en güzel hali
Ciğer tavası: Una bulanmış ciğerler kimyon ve karabiber ile kızartılıyor üstüne limon sıkılarak servis ediliyordu
Buğdaylı Balık Çorbası : Boğazın levrekleri keşkeklik buğday ve sirke ile pişiriliyor üzerine nane ve maydonoz serpilerek servis ediliyordu
Vişneli yaprak sarma : Etli sarmaların kralı
Ekşili Lohusa Çorbası: Kuzu etli, yumurtalı lezzet ve şifa dolu bir çorba
İşkembe Çorbası : İftar sofralarının iştah açısı, vazgeçilmezi
Tatlılı Et yahnisi: Tereyağda kızartılmış gerdan eti soğan ve pekmezle lezzetlendiriliyor
İşkembe Tava: Tereyağda kızartılan işkembe
Su Böreği: peynirli kıymalı ya da sade...
Tavşan Yahnisi: Sarımsaklı, tereyağlı ve bol lezzetli
Peynirli maydonozlu mücver: Peynir maydonoz, kekik ve yurta biraraya gelince...
Lor Köftesi : Lor maydonoz yumurta ve tereyağının lezzeti birarada
Tavuklu Etli Yahni :Tavuk ve kuzu kol’un muhteşem birlikteliği
Kalacoş: Doğranmış tandır ekmeği üzerine soğanlı kavurma ve sulandırılarak ayran haline getirilmiş kurut konuşarak yapılır
Çılbır : Haşlanmış suda pişirilmiş yumurta tereyağlı karabiberli sos ile hazırlanıyor
Piliç Çorbası : Lezzet ve sağlık kaynağı üstelik çok doyurucu
Mihrap böreği : Günümüzde kol böreği olarak anılıyor
Nohutlu Beyaz Yahni: Kuzu eti ve nohutun birarada pişirildiği bu yahni tören yemekleri arasındaydı
Mahmudiyye : Tarçın, karanfil ve kayısı ile lezzetlendirilmiş, Rezaki üzümlü ve bademli piliç yahnisi
Kuşbaşı Kebabı : Soğan yenibahar ve karabiber ile terbiyelendirilen kuzu eti ızgarada pişirilerek servis ediliyor
Hibeş: Tahin ve çeşitli baharatlarla hazırlanmış nohut ezmesi
Abdigör Köftesi : Etin sabit bir ritimle saatlerce dövülerek, sinirlerinden ayıklanmış macun gibi bir kıvama getirilmesinden sonra ince kıyılmış soğan ve baharat ile yoğurularak yuvarlak parçalar halinde suya atılıp haşlanması yoluyla yapılır. Püf noktası ise dövülmesidir. uZor olmasının yanı sıra dikkatsiz yapılırsa etin
Yoğurtlu Şalgam kızartması : un ve yumurtaya batırılan şalgam zeytinyağda kızartılıyor
Hamsi Tava : Kızartılan hamsiler sirke ve sarımsak sosuyla servis ediliyordu
Uskumru dolması : Boğazdan gelen lezzetin pirinç ile buluştuğu zirve
Zeytinyağlı iç baklalı enginar : Lezzeti yemeğin isminde gizli
Çevgani mücveri : Kuzu eti yumurta, un ve maydonozla karıştırılır tereyağında kızartılarak servis edilir
Luhum pilavı : damak tadına düşkün olanlar için
Acem pilavı : Yapımı zahmetli ancak çok lezzetli
Midye tava : Bugünden farklı olarak yapımında sirke ve yumurta da kullanılıyordu.
Bademli ve Terbiyeli Tavuk Çorbası: Edirne’nin adıyla müsemma kuvvet deposu çorba
İçli Köfte : Güneydoğu mutfağının vazgeçilmezi
Etli enginar dolması : Enginarın aroması ve kuzu etiyle şenlenen dolma
Muzhır Kebabı : Soğan, karabiber ve tuz ile terbiye edilen et şişe geçirip üstüne iç yağı sarılarak pişiriliyor
Bumbar ve Şirden: dillere destan lezzetler
Peynir Lokması : Peynirli lezzet patlaması
Aside : Bamya ile yapılan nefis yemek
Piruhi : Un, yumurta, tulum peyniri, tereyağı, et suyu ve ceviz içinden yapılan mantı benzeri bir yemektir.
Balkabağı Dolması : Çamfıstığı, soğan, pirinç ve kıymayla doldurulmuş balkabağı
Tas Kebabı : Tarçın kakule ve anason ile terbiye edilmiş kuzu eti ile pişirilen pilav, sarımsaklı yoğurt ile servis edilir
Makaronya Tavası : Zengin sofralarında pişirelen bu tava peynir ve hindistan cevizi ile tatlandırılıyordu
Papaz Yahnisi : Dana etiyle yapılan en lezzetli yahni
Patlıcan silkmesi :Nefis bir zeytinyağlı
Kaynak: NTV
Kestaneli Terine Çorbası: Kestaneli, yoğurtlu ve baharatlı kuru meyve çorbası