Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun şaşırtıcı belirtileri!

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu bebeklikten erişkinliğe yaşamı olumsuz etkileyen bir bulgudur. Dikkatini toplayamamak, aşırı hareketlilik ve tepkisellik… Basit gibi görünen, ama yaşamı çok zorlaştıran bir sorun. Evden okula, okuldan işe, işten kazalara ve kötü alışkanlıklara uzanan bir yaşamın, sorunun adı.

Yaşamı olumsuz etkileyen her şeyle baş etmek için onu tanımanız, önlem almamız, mücadele etmemiz ve tedavi olmamız gerekir. DEHB, yüzde 80-90 oranında tedavi edilebilir. Tedavide sık olarak kullanılan yöntemler ilaç tedavisi, bireysel eğitim, anne-baba eğitimi, aile tedavisi ve grup tedavisidir. Bu tedavi yöntemlerinden hangilerinin kullanılacağının kararı kişinin bireysel özellikleri dikkate alınarak belirlenir.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda aile tutumları, beslenme şekli, teknoloji kullanımı çok önemlidir. Çocuğun işlenmiş paket ürünü kullanımı olabildiğince en aza indirgenmelidir.

Şekerli gıdalar kısıtlanmalıdır. 0-3 yaş teknolojiye maruz bırakılmamalı, 3 yaş sonrası 30 dk aşmayacak şekilde ailenin gelişimsel olarak sakıncalı bulmadığı programı izlemesi şeklinde olmalıdır. Aile tutumları için ayrıca uzmandan görüş alınmalıdır.

Davranış belirtileri ile ön tanı nasıl koyulur?

• Sık etkinlik değiştirme, • Verilen ödevlerden çabuk sıkılma, • Çevresel uyaranların varlığında dikkatin çabucak dağılması, • Hayallere dalma (akademik ölçüt), • Konu üzerinde belli bir süre çaba göstermeyi sürdürememe, • Kuralları umursamama, • Sırasını bekleyememe

Davranışlarımızı nasıl kontrol ederiz?

*Geleceği ön görebilme *Geçmişi göz önünde bulundurma *Kendi kendine konuşma *Olaya bir bütün olarak bakabilme

Beyinde dikkat ve davranış kontrolünü sağlayan sistemde sorun vardır.

Davranışsal: Hiperaktivite, Dürtüsellik (aniden karar verme)

Bilişsel: Dikkat Sorunları, Bellek, işe başlamada güçlük, sosyal ilişkilerde sorunlar, dışlanma, yalnızlık, herkesin kullandığı yolları kullanmama

Risk Alma: duygusal ani parlamalar, ani iniş çıkışlar, depresyon, yüksek uyarılma ihtiyacı

Büyük heyecanlar peşinde koşma dağınıklık: Eşya kaybetme, planlara uyamama, organize olamama, bazen aşırı düzen takıntısı, plan değişikliklerinden rahatsız olma

BÜYÜDÜKÇE NELER OLUR?

• %10-15 Ergenlikte önemli düzelme: Öğrencin durumu okul yaşamının başında (6-7 yaşlarında) fark edilirse akademik başarıda düşüş başlamadan engellenebilir. • %60-70 Belirtiler devam eder • %5-10 Daha ciddi problemler (Madde kullanımı, okuldan ayrılma, Öfke Sorunları, Fazla İş değişikliği, Depresyon….)

GÜÇLÜ ÖZELLİKLERİ

Enerjik olma Yaratıcılık Sıcakkanlı ve cana yakın olma Kolay ilişki kurabilme Esneklik Hoşgörülü olma İyi bir espri yeteneğine sahip olma

ÖĞRETMENLER İÇİN DEHB KONUSUNDA ÖNEMLİ NOKTALAR

Çocuklarda görülen dikkat sorunları, hareketlilik ya da davranış sorunlarının tümünün nedeni DEHB değildir. Ana-babanın doğru, yeterli disiplin vermesi ya da vermemesi ile ilgisi yoktur. Bu durum çocuğun tanının dışında uyumsal problem çekmesine neden olur. Sağlıklı Aile tutumu şarttır. Çocuğun davranışları şımarıklıktan ve saygısızlıktan kaynaklanmaz. Beyinle ilgilidir. DEHB okul çağındaki çocukların %3-5 inde, yani her 20-30 çocuktan birinde görülür.

Akademik başarısızlığın nedeni tembellik ve ilgisizlik değildir. DEHB’nun zeka ile ilgisi yoktur. Çocuğun fazla ya da az zeki olması bu soruna neden olmaz. DEHB olan çocukların her biri diğerlerinden farklıdır. DEHB’nun pek çok olumlu yönü de vardır.