Cep telefonları yok iken Osmanlı emojileri
Geçmiş zamanlarda sevgililerin birbiriyle olan mesajlarının yükünü cep telefonu, facebook ve whatsapp değil mendiller çekerdi.
MEHMET ŞİMŞEK - aksam.com.tr
Aşk; eski zamanlarda uzaktan uzağa yaşanırdı. O dönemlerde sevgililerin birbiriyle olan mesajlarının yükünü cep telefonu, facebook ve whatsapp değil mendiller çekerdi. Sadece mendil mi; elbette hayır! Sevgiliye yapılan kaş göz, şemsiyeyle işaret, gönderilen çiçek ve hatta yiyecekler aşkı anlatmakta kullanılırdı.
O DÖNEMDEKİ SESSİZ İŞARETLEŞMELER
BAŞ: Zarîfâne bir edâ ile hafifçe baş eğmek, temennâ durma anlamına gelir ki; en kibar selâmlaşma şekillerinden biriydi. Başın sağa sola sallanması ''Hainsin sen!'' anlamındaydı. İç geçirme ''Hiç aklımdan çıkmıyorsun'' demekti. Sol yanına tükürmek ise ''İğrençsin!'' demenin şifreli anlatma biçimiydi...
EL: Elini ağzına götürmek ''Sana söyleyecek bir şeyim var'', Elleri arkaya yaslamak ''Bana oyun ediyorsun. Ciddi değilsin. Sana inanmıyorum'' anlamına geliyordu. Erkeğin ellerini kenetleyerek iki başparmağını fır fır döndürmesi ''Artık lütfetmeyecek misin?''demekti. Erkek eliyle göğsünü hançerle yarar gibi yaparsa ''Aşkından kalbim parçalanıyor'' demekti. Eli ile yüzünün yarısını kapatmak ise, hangi tarafı kapattıysa o taraftaki şahsa işaretle ''Yandaki farketti, artık işaret gönderme'' anlamına geliyordu.
FES: Fesi başına takıp çıkarmak ''Fazla naz ettin yeter artık'' anlamındaydı. Fesi elde tutmak ya da göğsün üzerine bastırmak ''Senin için yanıp tutuşuyorum'' anlamına gelirdi.
GÖZ: İki gözünü de hafifçe kapayıp başını yavaşça eğmek ''Sevildiğimi anlıyorum'' demekti. Çatık kaşla bakmak ''Seninle işim olmaz'', Gözleri fazlasıyla açıp belertmek ''Vay hain'' demekti. İki gözle birden bir yöne bakmak da ''Şu tarafa gidelim'' demekti.
VE MENDİLLER...
Ama bunların hepsinden önemlisi mendille şifreleşme dersek abartmış olmayız. Mendilin evvela rengi karşı tarafa verilen ilk mesajdı. Kırmızı: Tutkulu aşk. Mavi: Birleşme umudu. Turuncu: Kalp yarası. Pembe: Gönlüm sende. Siyah: Umutsuzluk, ayrılık demekti. Mendil ile ayakkabıyı silmek ''Biraz beklemen gerek'' demekken erkeğin mendili göğüs cebine koyması ''Beni kabul eder misin?'' anlamına gelirken, kadının cevabı olumluysa mendilini koklayarak bunu gösterirdi. Mendille gözünü silmek de ''Yanımdaki çaktı, işaret gönderme'' anlamındaydı.
PİYESLERE KONU OLDU
Musahipzade Celal, ''İstanbul Efendisi'' adlı piyesinde, erkeklerle haberleşmesin, sevda yaşamasın diye okuma yazma öğretilmeyen bir kızın beğendiği bir beyzadeye attığı mendille adresini bildirmesini anlatır. Beyzade bu tür haberleşmelerden bihaber olduğu için bu mendili bu işten anlayan çöpçatan bir kadına götürür.
MENDİLİMİN PEMBE GÖNLÜM SENDE
İşte bir çöpçatanın sevdalı bir beyzadeye atılan mendili yorumlaması: ''Mendil pembe, pembe gönlüm sende. Bu kız seni beğenmiş. Mendilin bir köşesinde altı tane mermer parçası var. Demek Altımermer''de oturuyor. Mendilin bir köşesi de ıslak. Demek ki çeşmenin karşısında oturuyorlar. Mendilin diğer köşesinde de aşı boyası var. Evleri aşı boyalıymış''Çiçek sayısının anlamı var.
EN GÜZEL SÖZÜM ÇİÇEKTİR BENİM
Sevgiliye gönderilen çiçek sayısının dahi bir anlamı vardı: 5 Karanfil ''Olayım sana eş'', 3 Karanfil ''Buluşmamız oldu güç'', 7 Karanfil ''Aşkın beni yedi'' demekti ki; çâresizliğin ifâdesiydi. Evlerin caddeye bakan pencerelerinin önüne saksıda bir gonca gül koymak bu evde evlenecek yaşta bir kızımız var demekti.
BİBER CİĞERİM YANAR TÜTER
Bazen de yol üstüne konan ya da sevgiliye gönderilen yahut ikram edilen yiyeceklerle de mesajlar verilirdi. Yoğurt ''Gönlünü benden soğut'', Biber ''Ciğerim yanar tüter'', Elma ''Ahımı alma'', Buğday ''Görüşmeyeli oldu kaç ay'', Armut ''Ver bana bir umut'' anlamlarını ifâde eder sembollerdi.
ELTİME KÜSTÜM BEN
İşaret diliyle anlaşma sadece âşıklar için geçerli olmayıp, evlilik sonrası da devam eden bir durumdu. Mesela: Üzerinde şeker motifi bulunan eşarbı başına takan kadın ''Canının tatlı istediğini'', birbirinesırtını dönmüş iki figür bulunan bir eşarplı kadınsa ''Eltisine küstüğünü'' böyle gösterirdi.
HANGİ RENK MENDİL NE ANLAMA GELİYOR
Kırmızı Mendil: Seni bütün mevcudiyetimle, bütün ruhumla seviyorum.
Mavi Mendil: Ah pek vefasızsınız
Beyaz Mendil: Kendim gibi henüz gönlümde seviyorum.Saf ve pakdır
Yeşil Mendil: Hayatım hep ümit ile geçiyor
Mor Mendil: Sana malik olabileceğimi hiç ümit etmiyorum
Kahverengi Mendil: Beni öldürmek mi istiyorsun?
Menekşe Mendil: Sevmek ve sevilmek istiyorum
Eflatun Mendil: Eflatun olsa da yine makbulüm değilsin
Siyah Mendil: Beni mahvettin bitirdin, kahrol
Kenarları Kırmızı Mendil: Gönderdiğim mektuba niçin
cevap vermedin?
Kenarları mavi Mendil: Sensiz mesut olamayacağım
Kenarları Sarı Mendil: Rahatsızım çıkamayacağıma sebep bu
MENDİL İŞARETLERİ NE ANLAMA GELİYORDU?
Mendili bir ucundan tutup sallamak: Allah selamet versin
Ortasından tutup göstermek: Niye öyle uzak duruyorsunuz?
Yere düşürmek: Arkamızdan geliniz, fakat kimseye sezdirmeyiniz
Mendile burun silmek: Sana tenezzül etmiyorum
Yıkanmış mendili göstermek: Sizden vazgeçemiyorum terk etmeyin beni
Mendil yırtmak: Senin beynini parçalamak istiyorum
Mendili eline toplayıp ağzını kapatmak: Sır olsun, bir Allah bilsin" demektir...
Mendille gözlerini silmek: Senin için gece gündüz ağlıyorum" anlamına gelir.
Mendili başının üstüne getirmek: Her ne teklifin var ise can ile baş üstüne
Mendili yüreğine bastırmak: Muhabbetin kalbime yer etti. Canım sana feda olsun
Mendili iki parça etmek: Artık seninle iletişimi kestim demektir
Mendili sallamak: Dolaş gel
Mendili başına örtmek: Korkma kimse görmez
Öksürüp mendile tükürmek: "Düş peşimden" demektir
Mendili dizine yerleştirmek: Zahmeti sakınma
Mendili ki ucunu iki elleri tutmak: Bir sen bir ben...