47. yıl: Kıbrıs´a demokrasi getiren harekat

KIBRIS CUMHURİYETİ'NDEN KKTC'YE

Kıbrıslı Rumların silahlı gruplar dahil birçok yolla Kıbrıslı Türklere karşı saldırıları ve ambargolar, 1963-1974 yıllarında artarak devam ediyordu. Kıbrıs'ta iki halk arasında ortaklık temeline dayanan uluslararası antlaşmalara göre 1960'ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti fiilen mevcudiyetini sağlayamıyordu.

TÜRK KÖYLERİNE SALDIRILAR

Bu süreçte 1967'de Yunanistan'da yönetimi ele geçiren askeri darbe yönetimi, Kıbrıs'ta Boğaziçi ve Geçitkale köylerine saldırılar düzenledi.

YUNANİSTAN ÇEKİLMEK ZORUNDA KALDI

Türkiye, anlaşmalardan doğan müdahale hakkını kullanacağı yönünde ihtarda bulununca Yunanistan, Ada'dan kuvvetlerini Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde çekmek zorunda kaldı.

KIBRIS GEÇİCİ TÜRK YÖNETİMİ

Bu gelişmeler üzerine Kıbrıs Türkleri, 29 Aralık 1967'de "1960 Anayasası tam anlamıyla işletilinceye kadar" kendi yönetimlerinin kendilerince sağlanması anlamına gelen ''Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi''ni kurdu.

Geçici yönetim, bir süre sonra ''Kıbrıs Türk Yönetimi''ne dönüştürüldü. Bu yönetim biçimi, "Otonom Türk Yönetimi"nin ilan edildiği 1974'e kadar sürecekti.

KIBRIS'TA DARBE SONRASI ANKARA'DA MGK TOPLANDI

Kıbrıs Adası'nı Yunanistan'a bağlamak için kurulan EOKA-B'nin liderlerinden Nikos Sampson, Yunanistan iktidarındaki cuntanın desteğiyle 15 Temmuz 1974'te darbe yaparak Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'u devirdi.

Türkiye, Kıbrıs'ın egemenliğine kasteden bu hareket karşısında sessiz kalmayarak Milli Güvenlik Kurulu'nu topladı.

KIBRIS BARIŞ HAREKATI VE KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ

Toplantının ardından Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) Kıbrıs'a müdahale ihtimaline karşı hazırlık yapması yönünde talimat verildi.

Türkiye, 1960 Garanti Antlaşması çerçevesinde önce İngiltere ile görüştü. İki garantör devlet olarak Türkiye ve İngiltere'nin Ada'ya ortak müdahale yapması önerildi. Londra'ya giden Bülent Ecevit'in teklifi, İngiltere Başbakanı tarafından kabul edilmedi.

Kıbrıs Türk halkının Ada'daki varlığını güvence altına alan, Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakını önleyen adım, meşhur "Ayşe tatile çıksın" mesajı ile 20 Temmuz 1974'te atıldı ve Kıbrıs Barış Harekatı başladı.

KIBRIS'A BARIŞ GELDİ

Ecevit'in "Biz aslında savaş için değil, barış için ve yalnızca Türklere değil, Rumlara da barış getirmek için Ada'ya gidiyoruz." sözleriyle tarihe geçen harekat başarıyla sonuçlandı.

HAREKAT CUNTANIN SONU DEMOKRASİNİN ZAFERİ OLDU

Böylece Türk Barış Harekatı aynı zamanda bir yandan Yunanistan'ın Kıbrıs'ı ilhakını önlerken diğer yandan Yunanistan'da cunta idaresinin de sonunu getirdi.

Kıbrıs Türk halkının varlığını güvence altına alan Kıbrıs Barış Harekatının ardından 13 Şubat 1975'te Kıbrıs Türk Federe Devleti kurulacaktı.

KIBRIS'TA BARIŞ İÇİN ÇÖZÜM

Bir yıl sonra taraflar arasında Viyana'da BM gözetiminde Kıbrıs Türk ve Rum tarafları arasında varılan nüfus mübadele anlaşması uyarınca Rumların güneye, Türklerin de kuzeye geçmesi sonucu Ada'da iki kesim meydana geldi.

İki kesim, 180 kilometre boyunca uzanan ve genişliği 5 metre ile 7 kilometre arasında değişen bir "ara bölge" ile birbirinden ayrıldı.

KKTC OY BİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ

Kıbrıs'taki Türk halkı, Kıbrıs Türk Federe Meclisinde 15 Kasım 1983'te alınan kararla ise mücadelesini devlet çatısı altında bir araya getirdi. Meclis, düzenlenen olağanüstü oturumda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) kuruluşunu ve bağımsızlık bildirisini oy birliğiyle kabul etti.

DENKTAŞ'IN TARİHİ KONUŞMASI

Türk halkı kendi kaderini tayin etme hakkını dünyaya Rauf Denktaş'ın "Kıbrıs Türk halkının meşru ve önüne geçilmesi imkansız istek ve iradesine tercüman olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olarak kurulduğunu dünya ve tarih önünde ilan ediyoruz." sözleriyle duyurdu.