Sahte para nasıl anlaşılır? Bu detaya dikkat!

Sahte Banknot İzleme Sistemi (SBİS)

Merkez Bankası; Ülkemiz genelindeki banknot sahteciliğini yakından takip edebilmek amacıyla, kendi bünyesinde Sahte Banknot İzleme Sistemi'ni (SBİS) geliştirmiştir.

1 Ocak 2006 tarihinde başlatılan SBİS'yi; Emniyet Genel Müdürlüğü ile Jandarma Genel Komutanlığının merkez ve 81 il merkezindeki birimleri ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünün ilgili birimleri de kullanabilmektedir.

SBİS, kolluk kuvvetleri ile banknot sahteciliği olayları arasında bağlantılar kurarak bu konuda daha etkin mücadele etmeyi sağlamaktadır. Ayrıca Merkez Bankası bu sayede, banknot sahteciliğinin ülke ekonomisine verdiği zararı daha iyi analiz etmektedir

Bunun yanında SBİS ile Merkez Bankası, Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilen TL banknotlar üzerindeki güvenlik özelliklerinin hangilerinde, ne yoğunlukta sahtecilik yapıldığını tespit ve takip eder. Elde ettiği sonuçlar, yeni Emisyon Grubu banknotların güvenlik özelliklerinin belirlenmesinde büyük öneme sahiptir.

Sahte para görünce ne yapılmalı?

Sahte olduğundan şüphlenilen bir banknot ile karşılaşıldığında aşağıdaki eylemler gerçekleştirilmelidir:

-Banknotlarda yer alan güvenlik özellikleri kontrol edilmeli.

-Gerçek banknotlar ile karşılaştırılarak kontrolü yapılmalı.

-Üzerine yazı, çizik, delme, yırtma vb. müdahalelerde bulunulmamalı.

-Nereden ve kimden alındığına dair tüm bilgilerle birlikte, en yakın Cumhuriyet Başsavcılıklarına veya kolluk kuvvetlerine teslim edilmelidir.

Sahte parayı kime bildirmeli?

Sahte para bildirimleriniz için 155 Polis İmdat veya 156 Jandarma İhbar hatları kullanılabilir. Yapılan ihbarların aranan bir kişi veya bir sahtecilik şebekesinin ortaya çıkarılmasında önemli bir katkı sağlayabileceği unutulmamalıdır.

İşte dikkat edilmesi gereken detaylar...

Banknot Kağıdı

Orijinal banknot kâğıdı, yüzde 100 pamuk elyafından üretilmiş olup, Ultraviyole (UV) ışık altında parlamaz. Kâğıt renkleri, her kupürün hâkim renginin çok açık bir tonudur. Ayrıca kullanılan kâğıtlar, kirlenmeye karşı oldukça dayanlıklıdır.

Piyasada bulunabilen sahte banknot kâğıdı ise genellikle üzeri özel bir lakla kaplanmış olmasına rağmen, UV ışık altında parlama özelliğine sahiptir.

Filigran

Orijinal banknotların ön veya arka yüzü ışığa tutulup bakıldığında, baskısız beyaz alanda Atatürk portresi ve kupür değerini gösteren rakamdan oluşan filigran görülür.

Bazı sahte paralarda filigran hiç olmamakta, bazılarında ise kâğıdın içinden veya dışından baskı yolu ile taklit edilmektedir.

Kılcal Lifler (Güvenlik Elyafları)

Orijinal banknot kâğıdı içine, Merkez Bankası tarafından üretim aşamasında yerleştirilmiş, çıplak gözle görülemeyen; ancak UV ışık altında mavi ve kırmızı parlama veren kılcal lifler bulunur.

Sahte banknotlarda ise bu liflerin, baskı yolu veya fosforlu kalem ile taklit edilmeye çalışıldığı görülmektedir.

Emniyet Şeridi

Orijinal banknotlarda, ışığa tutulduğu zaman düz bir hat şeklinde ve üzerinde kupür değerini gösteren "rakam" ve "TL" harflerinin yer aldığı emniyet şeridi vardır. Kâğıda gömülü olan bu şeritler, UV ışık altında kupür değerine göre mavi, kırmızı ve sarı olarak üç farklı renkte parlama gösterir.

Sahte paralarda, bu emniyet şeridi baskı yolu ile taklit edilmeye çalışılmaktadır.

Holografik Şerit Folyo

Orijinal banknotların sağ ön yüzünde, farklı açılardan bakıldığı zaman renkli ve parlak yansımalar veren holografik şerit folyo bulunmaktadır.

Sahte kâğıt paralardaki folyolarda, gümüş renkli ve yanardöner yaldız kullanıldığı görülür.

Renk Değiştiren Şerit Baskı

Banknotların arka yüzünde, kupür değerini gösteren "rakam" ve "TL" harflerinden oluşan şerit baskı yer alır. Yarı şeffaf sarı renkli yansıma veren bu baskılar, renk değiştirme özelliğine de sahiptir.

Sahte banknotlardaki baskıların, orijinale benzer şekilde taklit edilmeye çalışıldığı görülmektedir.

Kabartma Baskı

Gerçek banknotların ön yüzünde; bazı yazı ve rakam grupları ile motiflerde uygulanan, parmakla dokunulduğunda kabartma etkisi hissedilen , özel bir baskı tekniği kullanılmıştır.

Sahte banknotlarda; bu kabartma baskı uygulanmadığı gibi, bazılarında yükseklik hissi veren yöntemlerin uygulandığı görülmüştür.

Gizli Görüntü

Orijinal banknotların ön yüzünde, Atatürk portresi ceketinin sağ tarafında bulunan yedi köşeli ve motifli rozet içinde gizli bir görüntü yer alır. Enine ve boyuna yatay çizgilerle oluşturulan bu görüntüye; göz hizasında yatay bir şekilde bakıldığında, kupür değeri rakamı okunabilmektedir.

Sahte paralarda bu gizli görüntü efekti, gerçek versiyonu gibi verilememektedir.

Mikro Yazı

Orijinal banknotların ön yüzündeki ay-yıldız motifinin içinde, kupür değerini "rakam" ve "TL" harfleri ile gösteren, kabartma baskı tekniğinin uygulandığı mikro yazılar vardır. Büyüteçle okunabilen bu yazılar, Merkez Bankasının bastığı gerçek paraların bir diğer göstergesidir.

Sahte banknotlarda ise bu mikro yazı alanları, büyüteç ile bakıldığı zaman deforme olduğu için okunamaz. Ancak bazı sahte versiyonlarda, uygulanan baskı tekniği nedeniyle mikro yazıların okunabilirliği artmıştır.

Bütünleşik Görüntü

Orijinal banknotların ön ve arka yüzünde yer alan ve kupür değerini gösteren rakamlar, ışığa tutulduğu zaman birbirini tamamlamaktadır.

Oluşan bu bütünleşik görüntü, sahte banknotlarda genellikle bozuk ve düzensizdir.

Floresan (UV) Etkili Mürekkep

Orijinal banknotların ön yüzündeki Atatürk portresi üzerinde, floresan etkili mürekkep ile basılmış, "rakam" ve "TL" harfler bulunur. Bu özellikte bir mürekkep kullanılarak basılan kupür değerleri, UV ışığı altında parlama özelliğine sahiptir.

Bazı sahte banknotlarda, "rakam" ve "TL" harflerinin orijinale benzer şekilde parlamasını sağlayacak yöntemlerin uygulanmaya çalışıldığı görülmektedir.

Seri ve Sıra Numaraları

Orijinal banknotların arka yüzünde, siyah ve kırmızı mürekkep ile basılmış iki adet seri ve sıra numarası bulunur. UV ışığı altında bu numaraların; siyah mürekkep ile basılanı yeşil, kırmızı mürekkep ile basılanı kırmızı parlama vermektedir.

Gerçek banknotlarda siyah mürekkep ile basılan seri ve sıra numarası, sahte versiyonlarda UV ışık altında yeşil olarak parlamaz. Fakat bazı sahte paralarda, kırmızı mürekkep ile basılanlar, UV ışık altında kırmızı parlama verecek şekilde taklit edilmiştir.

Boyut Farkı

,

Kupür değerlerine göre farklı boyutlara sahip olan orijinal banknotlar, uzun kenarında 6 mm, kısa kenarında ise ikili grup şeklinde 4 mm fark oluşturularak basılmaktadır.

Sahte banknotların orijinal banknotlarla aynı ebatlarda taklit edilmelerine rağmen, bazılarının en ve boylarında birkaç mm'lik küçük farklılıklar gözlemlenmiştir.