Çin´in han koyunları ´Anadolu aslanı´na emanet

İri cüsseleri, koruma içgüdüleri ve uysal yapılarıyla dünya çapında ilgi gören çoban köpeği malaklılar, Aksaray'da modern şartlarda kurulan çiftliklerde özenle yetiştirilip dünyanın dört bir yanına gönderiliyor.

Doğadaki tehlikelere karşı çobanların "en güvenilir yol arkadaşı" olan "Anadolu aslanı''na, Almanya, İngiltere, Hollanda, Bulgaristan, Romanya ve Rusya gibi ülkelerden gelen yoğun talep dikkati çekiyor.

Son yıllarda Çin, Brezilya ve Arjantin ile Afrika'nın farklı ülkelerinden gelen talepler üreticilerin yüzlerini güldürüyor.

Çin'in Chengdu bölgesine gönderilen malaklı cinsi köpekler, han koyunlarını koruyarak dünyaya kendisini bir kez daha kanıtladı.

Aksaray Malaklısı Irkları Geliştirme Derneği (AKMİD) Başkanı Muammer Tıpırdamaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, malaklıların artık dünyaya nam saldığını söyledi.

Malaklıların yaklaşık 3 bin 500 yıldır Anadolu'da bulunan bir köpek ırkı olduğunu belirten Tıpırdamaz, "2 bin yıl evvel Asurlular zamanında savaş köpeği olarak kullanılmıştır. Yaklaşık 3 bin 500 yıl önce de Orta Asya'dan Mezopotamya havzasına Sümerler tarafından getirildiği belirtilmiştir. Bunları bilim adamları ve kinologlar (köpek bilimci) söylüyor. Bizler küçükbaş hayvancılıkla uğraşan insanlar da bu köpekleri yanımızda taşımışız. Anadolu'da Aksaray malaklısı, 'çoban ve bekçi köpeği' olarak geçer." diye konuştu.

Tıpırdamaz, Aksaray'da modern şartlarda kurulan 7 çiftlik ile bireysel 15 üreticinin, malaklı cinsi köpekleri özenle yetiştirip dünyanın dört bir yanına gönderdiğini ifade etti.

Malaklıların çoğu Uzak Doğu'ya gidiyor"

Üretim merkezlerinin sayısının arttığına dikkati çeken Tıpırdamaz, şöyle konuştu: "Yurt içi ve yurt dışından derneğimize gelen talepleri üreticilerle beraber değerlendiriyoruz.

Malaklıların anne ve babasını göstererek, en iyi yavruların yurt dışına gitmesini sağlıyoruz çünkü bu köpekler Aksaray malaklısı cinsini temsil ediyor. ABD'den tutun da Endonezya'ya, Çin'e, Avrupa zaten ayağımızın altında ve Rusya gibi ülkelere senede 100'lerce malaklı köpeğimizi gönderiyoruz. Malaklı eniklerin bin 500 ile 2 bin 500 arasında fiyatları var. Son yıllarda yurt dışına giden malaklıların çoğu Uzak Doğu'ya gidiyor. Burada da Çin ön sırada yer alıyor."

"Koyunlarını korumak için malaklıyı götürdü"

Son 4-5 yıldır Çin'e çok sayıda malaklı köpeği götürüldüğünü anlatan Tıpırdamaz, şunları kaydetti: "Yakın zamanda bir Çinli daha geldi. Vatandaşla istişarede bulunduk, görüştük. Çin'in "han koyunları" ırkı varmış. Adam bu koyunların besiciliğini yapıyormuş. Han koyunlarının korunması için malaklı istedi. Biz de buradan yardımcı olduk ve köpekleri Çin'e götürdü. Köpekleri vermeden önce biraz araştırdık. Bu koyunları görünce şaşırdım. Anormal bir kuyruk yapısı var. Böyle bir kuyruk yapısı daha önce görmedim. Adam geldi, baktı beğendi ve koyunlarını korumak için malaklıyı götürdü. Sosyal medyadan takip ettiğim kadarıyla köpeğimiz yetişmiş, büyümüş işini de gayet iyi yapıyormuş, Çinli de çok memnun."

Güçlü ve iri cüsseleriyle "Kurtboğan" olarak bilinen ve ülke çapındaki yarışmalarda birinciliği göğüsleyen Şanlıurfa'ya has çoban köpekleri, dünyaca ünlü Sivas'ın Kangal köpeklerine rakip olmaya hazırlanıyor.

Küçükbaş hayvancılığın önemli merkezlerinden Şanlıurfa'da, binlerce koyunun bulunduğu sürülerin olmazsa olmazlarının başında çoban köpekleri geliyor.

Çobanların sadık dostu, güçlü ve iri cüsseleriyle bilinen "Kurtboğan" cinsi köpekler, son yıllarda ülke genelinde düzenlenen yarışmalarda aldıkları birinciliklerle adından söz ettiriyor.

"Guregh" olarak da adlandırılan bu köpekler, başta Sivas olmak üzere İstanbul ve Ankara'da düzenlenen yarışmalarda son yıllarda birinciliği göğüsleyerek, dünyaca ünlü Kangal köpeklerine rakip olmaya hazırlanıyor.

Özellikle Karaköprü ve Bozova ilçelerinde meraklıları tarafından açılan özel barınaklarda yetiştirilen köpekler, özenle kaynatılan kemiklerle besleniyor.

"Cüsseli ve dayanıklı"

Harran Üniversitesi (HRÜ) Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Murat Sevgili, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Şanlıurfa'nın hayvan popülasyonu açısından zengin bir il olduğunu söyledi.

Kentin ceylan, kelaynak, çöl varanı ve çizgili sırtlan gibi doğada ender görülen hayvanlara ev sahipliği yaptığını anımsatan Sevgili, yörede "Guregh" olarak da adlandırılan "Kurtboğan" cinsi köpeklerin yaygın olduğunu dile getirdi.

Sevgili, Kurtboğan cinsi köpekler hakkında çok fazla bilimsel literatürün bulunmadığına dikkati çekerek, şöyle devam etti: "Bozova yöresinde çok yetiştiriliyor ve çoban köpeği olarak da tanınıyor. Kurtboğanlar, Kangala göre daha iri cüsseli ve dayanaklı olan bir köpek türü olarak karşımıza çıkıyor.

Özellikle bölgede etkili olan sıcaklara karşı daha dayanıklı bir tür. Ağırlıkları da hayli dikkat çekicidir, kiloları 100 ve üzerinde olan bir çok köpeğe rastlanıyor.

Erkekler dişilere göre biraz daha iri cüsseli ve kuyruklarının üst kısmı sırta doğru biraz daha kıvrımlıdır. Yüz, burun ve kulak bölgesinde siyah maskelenme görülen bir tür olarak biliniyor.

Kır beyazdan değişik tonlarda türleri bulunuyor. Arka ayakta üçüz toynak benzeri bir çıkıntı da yine bu türe özgüdür."

Yarışların birincisi

Uzun yıllardır Kurtboğan besleyen ve 50 köpeği olan Yunus Emre Kılıç, kentteki "Kurtboğan" cinslerini bir araya getirmek için çaba gösterdiğini söyledi. Cins köpeklerin çok değerli olduğunu anlatan Kılıç, bu köpeklerin 10-20 bin lira arasında alıcı bulduğunu belirtti.

Kılıç, Avrupa ülkelerinde bu tür ırkların daha fazla ilgi gördüğünü ifade ederek, şunları kaydetti: "Ankara'da 300 köpeğin katıldığı festivalde birinci olduk. İstanbul'da 500'e yakın köpeğin katıldığı yarışmanın da şampiyonu olduk. En son Sivas'ta düzenlenen dog show yarışında birinci olduk. Bu köpeklerin Sivas kangalından farkı, bu coğrafyaya çok iyi uyum sağlamasından kaynaklanıyor. Sivas'ın kangalları yazın 45 dereceyi aşan sıcaklarda Şanlıurfa şartlarına dayanamıyor. Ama bunlar gayet iyi uyum sağlıyor. Sivas'tan buraya getirdiğimiz kangallar, yaz sıcağına dayanamayarak telef oldu. Buraya en iyi uyum sağlayan köpekler bunlardır. Bu cins köpekler yarıştaki başarıları, cüsseleri ve fiyatlarıyla Sivas'ın kangal cinsi köpeklerinin en büyük rakibi olacak niteliktedir."

Fiyatı, kilosu ve boyu göz kamaştırıyor

Ürettikleri yavruları "rezervasyon" usulüyle sattıklarını anlatan Kılıç, köpek almak isteyenlerin aylar öncesinden kendilerine isteklerini ilettiğini dile getirdi.

Kılıç, yavru fiyatlarının 3 bin liradan, yetişkinlerin ise 10 bin liradan başladığına dikkati çekerek, "Fiyatı 50 bine çıkan köpekler var. Kimi köpeklerin ağırlığı 100 kilogramı geçiyor. İki ayağının üstüne kalkan bir köpeğin boyu 2 metreyi buluyor. Meraklıları için fiyat asla söz konusu olmaz, herkes kendi köpeğinden vazgeçmez, yani parayla bu işin pazarı kolay kolay olmuyor." ifadelerini kullandı.