FOTO GALERİ
Bilim İnsanlarının Geri Getirmek İstediği 25 Hayvan
Bilim İnsanlarının Geri Getirmek İstediği 25 Hayvan
Dünya üzerindeki hayvanlar, bin yıl boyunca pek çok farklı sebepten yok oldular. Bunun sebebi bazen iklimde meydana gelen çarpıcı bir değişimdi. Diğer zamanlar, insanların müdahalesi yüzünden olmuştu.
İşte, bilim adamlarının yok oluşu geri döndürmek için hazırladığı aday listesinden bazı türler
İşte, bilim adamlarının yok oluşu geri döndürmek için hazırladığı aday listesinden bazı türler
Tatlısu Yunusu
Bu tatlısu yunusu, Baiji olarak biliniyor ve Çin’deki Yangze Nehri’nde yaşıyordu.
10 yıl önce soyunun tükendiği açıklandı, fakat bilim insanları, geçen senenin sonlarında nehirde bir tane gördüklerini iddia ettiler. Eğer bazıları hâlâ hayattaysa, nüfusları yeniden artırılmaya çalışılacak.
Bu tatlısu yunusu, Baiji olarak biliniyor ve Çin’deki Yangze Nehri’nde yaşıyordu.
10 yıl önce soyunun tükendiği açıklandı, fakat bilim insanları, geçen senenin sonlarında nehirde bir tane gördüklerini iddia ettiler. Eğer bazıları hâlâ hayattaysa, nüfusları yeniden artırılmaya çalışılacak.
Funda Tavuğu
Funda Tavuğu, 1932’ye kadar Kuzey Amerika kıyılarında yaşamıştı.
Lezzetli yemeklere sebep olmuşlardı, ve muhtemelen Pilgrim’lerin ilk Şükran Günü’nün temelini oluşturmuşlardı. İnsanlar neredeyse hepsini yedi. Bu durum, onları yok oluştan geri döndürmek için bir diğer aday haline getiriyor.
Funda Tavuğu, 1932’ye kadar Kuzey Amerika kıyılarında yaşamıştı.
Lezzetli yemeklere sebep olmuşlardı, ve muhtemelen Pilgrim’lerin ilk Şükran Günü’nün temelini oluşturmuşlardı. İnsanlar neredeyse hepsini yedi. Bu durum, onları yok oluştan geri döndürmek için bir diğer aday haline getiriyor.
Yaban öküzleri
Yaban öküzleri, evcil sığırların Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika boyunca yaşamış olan bir atasıdır.
Bilim insanları, bazı yaban öküzü DNA’sı taşıyan sığır türlerini seçici şekilde çoğaltma yoluyla onları getirmek istiyor. Avrupa’daki takımlar, bu amaçla 2009 yılından beri sığırları seçici şekilde çoğaltıyorlardı.
Yaban öküzleri, evcil sığırların Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika boyunca yaşamış olan bir atasıdır.
Bilim insanları, bazı yaban öküzü DNA’sı taşıyan sığır türlerini seçici şekilde çoğaltma yoluyla onları getirmek istiyor. Avrupa’daki takımlar, bu amaçla 2009 yılından beri sığırları seçici şekilde çoğaltıyorlardı.
Carolina Ufak Papağanı
Carolina Ufak Papağanı, Birleşik Devletler’in doğusuna özgü olan, parlak bir sarı kafaya ve turuncu yüze sahip, küçük, yeşil bir papağandı.
Yabani olan sonuncusu 1904 yılında Florida’da öldü, fakat onları oluşturan genler hâlâ Meksika ve Karayip’teki yakın akrabalarında oyalanıyor.
Carolina Ufak Papağanı, Birleşik Devletler’in doğusuna özgü olan, parlak bir sarı kafaya ve turuncu yüze sahip, küçük, yeşil bir papağandı.
Yabani olan sonuncusu 1904 yılında Florida’da öldü, fakat onları oluşturan genler hâlâ Meksika ve Karayip’teki yakın akrabalarında oyalanıyor.
Küba Papağanı
Coşkulu Küba papağanı Küba’da yaşamış ve avlanma, ticaret ile evcil hayvan olarak tutsak edilmesi yüzünden 1885 yılında yok olmuştu.
Kuş yetiştiricilerinin, benzer genlere sahip oldukları için görünüş olarak benzer olan fakat hafifçe daha büyük kuşları çoğalttıkları söyleniyor.
Coşkulu Küba papağanı Küba’da yaşamış ve avlanma, ticaret ile evcil hayvan olarak tutsak edilmesi yüzünden 1885 yılında yok olmuştu.
Kuş yetiştiricilerinin, benzer genlere sahip oldukları için görünüş olarak benzer olan fakat hafifçe daha büyük kuşları çoğalttıkları söyleniyor.
Fildişi gagalı Ağaçkakan
Fildişi gagalı Ağaçkakan, Birleşik Devletler’in güneydoğusundaki ‘el değmemiş ormanlarda’ yaşamıştı, fakat 1940’lardan beri görüldüğü onaylanmadı.
Cornell Kuşbilim Laboratuvarı, araştırmacıları yaşayan bir örneğe götürebilecek olan birine 50.000 dolarlık bir ödül bile teklif etmişti.
Fildişi gagalı Ağaçkakan, Birleşik Devletler’in güneydoğusundaki ‘el değmemiş ormanlarda’ yaşamıştı, fakat 1940’lardan beri görüldüğü onaylanmadı.
Cornell Kuşbilim Laboratuvarı, araştırmacıları yaşayan bir örneğe götürebilecek olan birine 50.000 dolarlık bir ödül bile teklif etmişti.
Fil Kuşu
Bu devasa, uçamayan Fil kuşu, sadece Madagaskar adasında bulunmuştu ve 17nci yüzyıl itibariyle nesli tükenmişti.
Geniş ölçüde, insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak yok olduklarına inanılıyor, bu yüzden onu da telafi etmek istiyoruz.
Bu devasa, uçamayan Fil kuşu, sadece Madagaskar adasında bulunmuştu ve 17nci yüzyıl itibariyle nesli tükenmişti.
Geniş ölçüde, insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak yok olduklarına inanılıyor, bu yüzden onu da telafi etmek istiyoruz.
Karayip Keşiş Foku
Karayip keşiş foku, yağ için kullanılmak amacıyla yok olana kadar avlanmış ve insanlar yüzünden balıklara nal toplatmış, 1952 yılında nesilleri tükenmişti.
Türleri tehlike altında olan, Hawai Adaları etrafında yaşayan Havai keşiş fokları ve Akdeniz keşiş foklarıyla yakın akrabadırlar.
Karayip keşiş foku, yağ için kullanılmak amacıyla yok olana kadar avlanmış ve insanlar yüzünden balıklara nal toplatmış, 1952 yılında nesilleri tükenmişti.
Türleri tehlike altında olan, Hawai Adaları etrafında yaşayan Havai keşiş fokları ve Akdeniz keşiş foklarıyla yakın akrabadırlar.
Gezgin Güvercinler
Etrafta pek çok güvercin olduğundan, bir türün yok olduğunu hayal etmek zor. Fakat gezgin güvercinlerin başına gelen şey buydu. 20nci yüzyıl boyunca kocaman sürüler halinde yaşadıktan sonra soyları tükendi.
Sonuncusu 1914 yılında ölene kadar, köleler için yemek amacıyla büyük bir ölçekte avlanmışlardı. Gezgin güvercinler, içinde Patagioenas takımındaki 17 güvercinin de bulunduğu, yaşayan birkaç akrabaya sahip.
Etrafta pek çok güvercin olduğundan, bir türün yok olduğunu hayal etmek zor. Fakat gezgin güvercinlerin başına gelen şey buydu. 20nci yüzyıl boyunca kocaman sürüler halinde yaşadıktan sonra soyları tükendi.
Sonuncusu 1914 yılında ölene kadar, köleler için yemek amacıyla büyük bir ölçekte avlanmışlardı. Gezgin güvercinler, içinde Patagioenas takımındaki 17 güvercinin de bulunduğu, yaşayan birkaç akrabaya sahip.
Büyük Dalıcımartı
Büyük Dalıcımartı, 19ncu yüzyılın ortalarında yok olmuştu. Kuzey Atlantik’ten, Kanada boyunca Kuzey İspanya’ya kadar olan bölgede yaşamışlardı.
Yırtıcı kutup ayılarına kendi bölgelerine getiren Küçük Buzul Çağı esnasında yaşanan iklim değişiklikleri ve insan avlanmasının bir bileşimi yüzünden nesilleri tükenmişti. Bu yüzden yine, kısmen bizim hatamız.
Büyük Dalıcımartı, 19ncu yüzyılın ortalarında yok olmuştu. Kuzey Atlantik’ten, Kanada boyunca Kuzey İspanya’ya kadar olan bölgede yaşamışlardı.
Yırtıcı kutup ayılarına kendi bölgelerine getiren Küçük Buzul Çağı esnasında yaşanan iklim değişiklikleri ve insan avlanmasının bir bileşimi yüzünden nesilleri tükenmişti. Bu yüzden yine, kısmen bizim hatamız.
Tüylü Mamut
Tüylü Mamut cesetleri donmuş ve korunmuş haldeydi. Bu durum, bilim insanlarına iyi şekilde saklanmış DNA’ya erişme imkanı sağladı.
Soyutlanmış son tüylü mamut nüfusu, 4.000 yıl öncesine kadar Kuzey Kutup Okyanusu’ndaki Wrangel Adası’nda yaşamıştı, fakat bilim insanları, yok oluşlarından bizim sorumlu olup olmadığımız konusunda tartışıyorlar.
Tüylü Mamut cesetleri donmuş ve korunmuş haldeydi. Bu durum, bilim insanlarına iyi şekilde saklanmış DNA’ya erişme imkanı sağladı.
Soyutlanmış son tüylü mamut nüfusu, 4.000 yıl öncesine kadar Kuzey Kutup Okyanusu’ndaki Wrangel Adası’nda yaşamıştı, fakat bilim insanları, yok oluşlarından bizim sorumlu olup olmadığımız konusunda tartışıyorlar.
Labrador Ördeği
Labrador Ördeği her zaman nadirdi fakat 1850 ile 1970 yılları arasında ortadan kayboldu.
Söylendiğine göre tadı iyi değildi, bu yüzden yiyecek için yaygın olarak avlanmamıştı, fakat bilim insanları yine de yok oluşlarından bizim sorumlu olduğumuza inanıyorlar. Bu yüzden onları geri getirmek istiyorlar.
Labrador Ördeği her zaman nadirdi fakat 1850 ile 1970 yılları arasında ortadan kayboldu.
Söylendiğine göre tadı iyi değildi, bu yüzden yiyecek için yaygın olarak avlanmamıştı, fakat bilim insanları yine de yok oluşlarından bizim sorumlu olduğumuza inanıyorlar. Bu yüzden onları geri getirmek istiyorlar.
Görkemli Ağaçkakan
Görkemli Ağaçkakan aslında hâlâ yaşıyor olabilir, fakat 50 yıldan fazla süredir görülmedi.
Resmî olarak, “ciddi şekilde tehlike altında (muhtemelen yok olmuş)” şeklinde listelendi, çünkü doğal yaşam alanlarının bir çoğu insanlar tarafından yok edildi. Eğer yok olduysa, bilim insanları bunu telâfi etmek için onu geri getirmek istiyor.
Görkemli Ağaçkakan aslında hâlâ yaşıyor olabilir, fakat 50 yıldan fazla süredir görülmedi.
Resmî olarak, “ciddi şekilde tehlike altında (muhtemelen yok olmuş)” şeklinde listelendi, çünkü doğal yaşam alanlarının bir çoğu insanlar tarafından yok edildi. Eğer yok olduysa, bilim insanları bunu telâfi etmek için onu geri getirmek istiyor.
Hazar Kaplanları
Hazar kaplanları, en mükemmel zamanlarında Türkiye’de ve içinde İran ile Irak’a ek olarak Kuzeybatı Çin’in de bulunduğu Orta Asya’nın büyük bölümü boyunca bulunabilirdi, fakat 1960’larda soyları tükendi.
Bazı bilim insanları, neredeyse özdeş olan Sibirya kaplanlarını, uyum sağlamasını umdukları eski yaşam alanlarına yeniden takdim ederek onları geri getirmeyi istiyor.
Hazar kaplanları, en mükemmel zamanlarında Türkiye’de ve içinde İran ile Irak’a ek olarak Kuzeybatı Çin’in de bulunduğu Orta Asya’nın büyük bölümü boyunca bulunabilirdi, fakat 1960’larda soyları tükendi.
Bazı bilim insanları, neredeyse özdeş olan Sibirya kaplanlarını, uyum sağlamasını umdukları eski yaşam alanlarına yeniden takdim ederek onları geri getirmeyi istiyor.
Yeni Zelanda Devekuşu (Moa)
Moa, 3.6 metre uzunluğa ulaşan ve 220 kilogramdan fazla ağırlığa sahip olan, Yeni Zelanda’da yaşayan, uçamayan ve devasa bir kuştu.
Yeni Zelanda yerlilerinin aşırı şekilde avlanması yüzünden 1400 yılında nesilleri tükendi ve en yakın akrabalarının, genlerinden bazılarını taşıyabilecek olan tüylü Güney Amerika keklikleri olduğu bulundu.
Moa, 3.6 metre uzunluğa ulaşan ve 220 kilogramdan fazla ağırlığa sahip olan, Yeni Zelanda’da yaşayan, uçamayan ve devasa bir kuştu.
Yeni Zelanda yerlilerinin aşırı şekilde avlanması yüzünden 1400 yılında nesilleri tükendi ve en yakın akrabalarının, genlerinden bazılarını taşıyabilecek olan tüylü Güney Amerika keklikleri olduğu bulundu.
Tazmanya Kaplanı
Keseli Kurt, veya Tazmanya Kaplanı, listeye giren tek keseli hayvan. Kendisi ayrıca, adlandırabileceğiniz diğer herhangi bir keseli hayvana muhtemelen benzemiyor.
Bir zamanlar Avustralya anakarasında ve Yeni Gine’de yaşamış olsa da, yok oldukları 1930’lara kadar Tazmanya bölgesi ile sınırlı kalmışlardı.
Tazmanya canavarları, DNA’larının bazılarını taşıyabilir.
Keseli Kurt, veya Tazmanya Kaplanı, listeye giren tek keseli hayvan. Kendisi ayrıca, adlandırabileceğiniz diğer herhangi bir keseli hayvana muhtemelen benzemiyor.
Bir zamanlar Avustralya anakarasında ve Yeni Gine’de yaşamış olsa da, yok oldukları 1930’lara kadar Tazmanya bölgesi ile sınırlı kalmışlardı.
Tazmanya canavarları, DNA’larının bazılarını taşıyabilir.
İrlanda Geyiği
İrlanda geyinkelir, Dünya üzerinde şimdiye kadar dolaşmış olan en büyük geyiklerden birisiydi.
Türün en son kalıntıları, Sibirya’da yaklaşık 7.700 yıl öncesine kadar karbon tarihlendi. Alageyik, bazı benzer genlere sahip olabilir.
İrlanda geyinkelir, Dünya üzerinde şimdiye kadar dolaşmış olan en büyük geyiklerden birisiydi.
Türün en son kalıntıları, Sibirya’da yaklaşık 7.700 yıl öncesine kadar karbon tarihlendi. Alageyik, bazı benzer genlere sahip olabilir.
Huya
Huya, Yeni Zelanda sarı çiçekli akasya kuşunun geniş bir türüydü.
Müzeler ve özel koleksiyoncular için örnek sağlamak amacıyla yapılan avlanma yüzünden, 20nci yüzyılda soyu tükenmişti.
Dişinin uzun, kavisli bir gagası varken, erkeğinki kısaydı. Asıl biyolojileri hakkında çok az şey biliniyor, bu yüzden onları geri getirmek büyüleyici olur.
Huya, Yeni Zelanda sarı çiçekli akasya kuşunun geniş bir türüydü.
Müzeler ve özel koleksiyoncular için örnek sağlamak amacıyla yapılan avlanma yüzünden, 20nci yüzyılda soyu tükenmişti.
Dişinin uzun, kavisli bir gagası varken, erkeğinki kısaydı. Asıl biyolojileri hakkında çok az şey biliniyor, bu yüzden onları geri getirmek büyüleyici olur.
Moho
Moho, Hawai’de soyu tükenmiş bir kuş takımı. Çoğu, yaşam alanı kaybı ve avlanma yüzünden yok oldu.
Burada görülen Hawai Moho’sunun soyu 1934’te tükendi, fakat ipekkuyruklar ve palmçet gibi kuşlar, DNA’larının kalıntılarını taşıyabilir.
Moho, Hawai’de soyu tükenmiş bir kuş takımı. Çoğu, yaşam alanı kaybı ve avlanma yüzünden yok oldu.
Burada görülen Hawai Moho’sunun soyu 1934’te tükendi, fakat ipekkuyruklar ve palmçet gibi kuşlar, DNA’larının kalıntılarını taşıyabilir.
Dodo
Dodo, soyu tükenen hayvanlardan belki de en ünlü olanı. Herhangi bir doğal avcısı olmadan evrimleşti, fakat yaşadıkları ada olan Mauritius’a gelen insanlar, bu durumdan faydalandı ve yiyecek için hepsini öldürdü.
Bilim insanları 2007 yılında şimdiye kadar en iyi şekilde korunmuş, ve değerli DNA örneklerini barındırabilecek olan dodo iskeletini buldular.
Dodo, soyu tükenen hayvanlardan belki de en ünlü olanı. Herhangi bir doğal avcısı olmadan evrimleşti, fakat yaşadıkları ada olan Mauritius’a gelen insanlar, bu durumdan faydalandı ve yiyecek için hepsini öldürdü.
Bilim insanları 2007 yılında şimdiye kadar en iyi şekilde korunmuş, ve değerli DNA örneklerini barındırabilecek olan dodo iskeletini buldular.
Tüylü Gergedan
Tüylü gergedan, Avrupa ve Asya boyunca yaygındı.
Tıknaz bacaklara ve buzul çağı esnasında onu soğuk tundura ortamı için uygun hale getiren kalın bir tüylü posta sahipti. Yok oluşları için genelde insanların avlanması sorumlu tutuluyor, bu yüzden bilim insanları, bunu telâfi etmek için onları yeniden takdim etmek istiyor.
Tüylü gergedan, Avrupa ve Asya boyunca yaygındı.
Tıknaz bacaklara ve buzul çağı esnasında onu soğuk tundura ortamı için uygun hale getiren kalın bir tüylü posta sahipti. Yok oluşları için genelde insanların avlanması sorumlu tutuluyor, bu yüzden bilim insanları, bunu telâfi etmek için onları yeniden takdim etmek istiyor.
Pirene Dağ Keçisi
Bilim insanları, son dişilerden birinden alınan DNA’yı kullanarak onu çoğaltmayı denedi, fakat doğduktan kısa bir süre sonra öldü.
Bilim insanları, son dişilerden birinden alınan DNA’yı kullanarak onu çoğaltmayı denedi, fakat doğduktan kısa bir süre sonra öldü.
Karnında kuluçkaya yatan Kurbağa
Bu, yumurtalarını yutan ve yavrularını ağzından çıkaran, karnında kuluçkaya yatan kurbağa.
1983 yılında soyu tükenmişti fakat 2013 yılında bilim insanları başka bir kurbağa türünden alınan yeni bir yumurtaya ‘ölü’ bir hücre çekirdeği nakletmeyi başardılar.
Bu, yumurtalarını yutan ve yavrularını ağzından çıkaran, karnında kuluçkaya yatan kurbağa.
1983 yılında soyu tükenmişti fakat 2013 yılında bilim insanları başka bir kurbağa türünden alınan yeni bir yumurtaya ‘ölü’ bir hücre çekirdeği nakletmeyi başardılar.
Kuagga
Sıradan Zebra’nın yok olan türü olan Kuagga, bir zamanlar Güney Afrika’da yaşamıştı.
Vahşi olan sonuncusu, 1870 yılında vurulmuştu ve tutsak olan sonuncusu 1883 yılında ölmüştü. 1987’de başlayan Kuagga Projesi, onları yok oluştan geri döndürme girişimi.
Sıradan Zebra’nın yok olan türü olan Kuagga, bir zamanlar Güney Afrika’da yaşamıştı.
Vahşi olan sonuncusu, 1870 yılında vurulmuştu ve tutsak olan sonuncusu 1883 yılında ölmüştü. 1987’de başlayan Kuagga Projesi, onları yok oluştan geri döndürme girişimi.
Steller Denizayısı
Steller denizayısı, kalan iki deniz ayısı türü olan manati ve dugon ile akraba.
Bir zamanlar Kuzey Pasifik’te bol miktarda bulunuyorlardı fakat 27 yıl içinde yok olana kadar avlandılar. Dugonlar hâlâ onların DNA’larından bazılarını taşıyor olabilir ve bilim insanları bu şekilde onları geri getirebilirler.
Kaynak: popsci
Steller denizayısı, kalan iki deniz ayısı türü olan manati ve dugon ile akraba.
Bir zamanlar Kuzey Pasifik’te bol miktarda bulunuyorlardı fakat 27 yıl içinde yok olana kadar avlandılar. Dugonlar hâlâ onların DNA’larından bazılarını taşıyor olabilir ve bilim insanları bu şekilde onları geri getirebilirler.
Kaynak: popsci
