Süt alerjisi ciddi sağlık sorunlarına neden oluyor

'İnek sütü proteini alerjisi, bağışıklık sistemimizin süt proteinlerine karşı anormal yanıt vermesi nedeniyle oluşur. Yenidoğan döneminden itibaren hemen hemen her yaşta görülebilir. Tedavi edilmezse, hayatı tehdit eden hatta ölümle sonuçlanabilecek alerjik şok tablosu oluşabilir. Günümüzde inek sütü proteini alerjisinde tedavinin temelini eliminasyon diyeti oluşturur.'

Süt alerjisi ciddi sağlık sorunlarına neden oluyor

MERVE YILMAZ ORUÇ / merve.oruc@aksam.com.tr

Besin alerjileri arasında çocuklarda en sık görüleni inek sütü proteini alerjisidir. Halk arasında bilinen adıyla, süt alerjisi. Son yıllarda inek sütü proteini alerjisi, artan sıklığı ve şiddetli reaksiyon riski nedeniyle önemli bir sağlık sorunu haline geldi. Büyüme çağındaki süt çocuklarında besin eksikliklerine neden olmamak için tanının uzmanlar tarafından konulması gerektiğine dikkat çeken Medipol Mega Üniversite Hastanesi Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Bölümü'nden Doç. Dr. Hikmet Tekin Nacaroğlu, "İnek sütü proteinin yerine geçecek besin öğeleri tüketiminin desteklenmesi, uygun beslenme programının düzenlenmesi, çocukluk çağında büyümenin yakın takibinin yapılması ve inek sütü proteini alerjisine karşı tolerans gelişiminin belirli aralıklarla araştırılması gerekir." şeklinde konuşuyor.

ANAFİLAKSİYE DİKKAT

Yenidoğan döneminden itibaren hemen hemen her yaşta görülebilen süt alerjisinin bağışıklık sistemimizin süt proteinlerine karşı anormal yanıt vermesi nedeniyle oluştuğunu belirten Nacaroğlu alerjinin belirtileri hakkında şunları aktardı: "İnek sütü proteini alerjisi erken veya geç tip bulgu veren alerjik belirtilerle karşımıza gelebilir. Erken tip alerjilerde, süt proteini alımını takiben birkaç dakika veya bir saat içinde deride kaşıntı, kızarıklık, egzama; göz, dudak, dil ve damakta şişlikler; burunda kaşıntı, akıntı, tıkanıklık, hapşırık; gözlerde kaşıntı, sulanma, kızarıklık; öksürük, nefes darlığı, hırıltı, bulantı, kusma, karın ağrısı, tansiyon düşüklüğü, halsizlik görülür. Derinin yanında solunum yolu veya sindirim sistemi ile ilgili belirtilerin birlikte olması ise 'anafilaksi' olarak adlandırılan hayatı tehdit eden ağır alerjik reaksiyon görülebilir. Geç tip süt proteini alerjilerinde ise genellikle süt proteini alımını takiben birkaç saat veya gün içinde ortaya çıkan inatçı kusma, karın ağrısı, ishal, kanlı dışkı belirtileri ve bazen büyüme geriliği görülebilir."

Anne, baba veya kardeşinde alerjik hastalık olması çocuklarda besin alerjisi gelişimi riskini artırıyor. "İnek sütü proteini alerjisinde klinik bulgular, hafif olabileceği gibi ağır hatta hayatı tehdit edici anafilaksi benzeri ciddi alerjik reaksiyonlar da olabilir. Bu nedenle şüphe duyulan her durumda çocuk alerji uzmanına başvurulmalı." diyen Nacaroğlu, doğru tanı konulması konusunda uyarılarda bulundu.

ÖNCE ALERJİ TEŞHİSİ KONULMALI

"Yanlış konulan tanı ile uygulanan süt proteini eliminasyon diyeti, çocukların büyüme-gelişmesini olumsuz etkiler. Bu sebeple inek sütü protein diyetine başlamadan önce alerji teşhisi doğru koyulmalı." şeklinde konuşan Nacaroğlu, inek sütü alerjisi belirtileri olan çocuklarda alerji testlerinin kan örneklerinden ve cilt üzerine alerji damlaları kullanılarak yapıldığını anlatıyor: "Ancak bu testler kesin tanı için yeterli değil. Kesin tanı inek sütü proteini diyetten çıkarıldıktan belirli bir süre sonra hastanede yapılan besin yükleme testleriyle konulabilir. Kullanılacak test yöntemi hastanın şikâyetleri dikkate alınarak belirlenir. Kanda ve ciltten yapılan alerji testleri normal olan çocuklarda, sindirim sistemi belirti ve bulguları daha ön planda olan inek sütü proteini alerjisi olarak adlandırdığımız klinik tablolarda olabilir. Bu durumun tanısı yine hastanın diyetinden süt ürünlerinin çıkarılması ile bulguların düzelmesine takiben tekrar süt ürünlerinin diyete eklenmesiyle bulguların ortaya çıkmasıyla konulur."

Günümüzde inek sütü proteini alerjisinde tedavinin temelini eliminasyon diyeti oluşturur. Yani belirli gıdaların bir süre tüketilmemesi. Nacaroğlu, "Ebeveyne inek sütü proteini içeren besinlerin listesi verilmeli ve paketli ürünlerdeki gizli alerjenler konusunda bilgilendirilmeli. Tüm önlemlere rağmen ciddi alerjik bulguya sahip çocukların dörtte birinin bir yıllık izlemde en az bir kez sorumlu besine maruz kaldığı belirlenmiş. Bu nedenle anafilaksi öyküsüne sahip bebeklere adrenalin otoenjektörü (yaşamı tehdit eden şiddetli allerjik reaksiyonların tedavisinde kullanılan bir ilaç) reçete edilmeli." diyor ve ekliyor: "Son yıllarda çocukları besine alıştırma ve geçici tolerans geliştirmek amacıyla yapılan oral desentizasyon konusunda çalışmalar var. Oral immünoterapi yani ağızdan süt verilerek yapılan aşı tedavisi hastaları besine alıştırma amacı ile küçük dozlardan başlayarak düzenli olarak artan dozlarda gıda alerjenlerinin ağızdan verilmesi. Diğer bir yüz güldürücü bulgu ise inek sütü proteini alerjisi olan hastaların bir kısmı pişmiş/fırınlanmış süt proteini formunu içeren bazı ürünleri tüketebiliyor. Ancak önce gerekli testlerin yapılması gerekir."

BELİRLİ BİR SÜRE SÜT ÜRÜNLERİ İLE ARANIZA MESAFE KOYUN

İnek sütü alerjisinin ne kadar devam edeceği merak edilen sorulardan biri. Bu alerjinin süresi hastadan hastaya değişiyor. "5 yaşına kadar yüzde 60-80 oranında tolerans gelişimi olabilir. İnek sütü alerjisine bağlı anafilaksi gibi şiddetli reaksiyon öyküsü varlığı, inek sütünün ısıya dirençli bileşeni olan kazein değerinin yüksek olması, çoklu gıda alerjisinin bulunması ve birlikte astım, alerjik nezle gibi belirtilerin olması durumunda tolerans gelişimi daha geç olmakta. Yeşil, mukuslu, kanlı dışkılama ve besin reddi gibi belirti veren olgularda genellikle 9 ay ile 1 yaş civarında düzelme görülür." diyen doktor Nacaroğlu, bebeğinde süt alerjisi olan annelere tavsiyelerde bulundu: "Bebek sadece anne sütü ile besleniyor ve süt alerjisi tanısı konulduysa annenin diyetinden süt ve süt proteini içeren bütün gıdalar çıkarılmalı. Ve annenin günlük kalsiyum desteği dışarıdan karşılanmalı. Bebek anne sütü yanında mama alıyorsa bu bebeklerde mama olarak tam hidrolize veya aminoasit bazlı özel mamalar kullanılmalı. Süt alerjisi olan bebeklerde, ek gıdaya geçiş döneminde süt ve süt proteini içeren bütün gıdalardan uzak durulmalı. İnek sütündeki proteinler ile diğer memeli hayvanların sütünde bulunan proteinler arasında yüksek oranda benzerlik vardır. İnek sütü alerjisi olan olgularda yüzde 90'lara varan oranda keçi sütüne de alerji olabileceği gösterilmiş. Bu nedenle inek sütü protein alerjisi geçene kadar diğer memeli hayvan sütlerinin kullanılması önerilmemekte."

  • inek sütü
  • bağışıklık sistemi
  • yenidoğan
  • besin alerjisi
  • inek sütü alerjisi
  • süt alerjisi
  • merve yılmaz oruç
  • anafilaksiye
Tüm Cumartesi haberleri için tıklayın