1
Ender TÜRKKAN
İçmeler Mahallesindeki 5 yıldızlı otelin sahilinde, şezlongların arasına caretta carettanın yumurta bıraktığını görenler, Milli Parklar Müdürlüğü’nü aradı. Uzmanların, dalgaların zarar vermemesi amacıyla denizden biraz daha uzak alana taşıdığı 61 yumurta için koruma alanı oluşturuldu. İlk Marmarisli caretta carettaların, Ağustos’un ikinci yarısında yumurtalarını kırıp, hayata ‘merhaba’ demesi bekleniyor.
Yabancı turistlerin ‘Golden Beach’ yani ‘Altın Sahil’ olarak adlandırdıkları İçmeler sahili, 2 Temmuz’un ilk saatlerinde ‘sürpriz’ bir konuğunu ağırladı. Yaklaşık 106 milyon yıldır yeryüzünde olduklarını düşünülen ve nesli koruma altında bulunan deniz kaplumbağaları caretta carettalardan biri, saat 03.00 sıralarında 5 yıldızlı Martı Otelleri’nin sahiline çıktı.
ŞEZLONGLARIN ARASINA YUMURTLADI
Denizden 2 metre kadar uzaklıktaki bir mesafede, şezlongların arasında açtığı yaklaşık 50 santimetre derinliğindeki çukura yumurtalarını bıraktı. 4 saatlik yumurtlama sürecinin ardından da denize dönerek uzaklaştı. Caretta carettanın uzun yumurtlama mesaisini otel görevlilerinden Bilal Karaşıray da şahitlik etti, görüntüledi.
CARETTA SEFERBERLİĞİ
Dışarıdan gelebilecek herhangi bir olumsuzluğa karşı sevimli hayvanın başında sabaha kadar nöbet tutan Karaşıray’ın, mesai başlar başlamaz gelişmelerden haberdar ettiği otel yöneticileri de durumu, Marmaris Milli Parklar Müdürlüğü’ne bildirdi. Müdürlüğün irtibata geçtiği Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi’nin (DEKAMER) Başkan Yardımcısı, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doçent Doktor Eyüp Başkale, yumurtalar için apar topar Marmaris’e geldi. Eyüp Başkale ve Marmaris Milli Parklar Müdür Yardımcısı Su Bilimleri Uzmanı Hülya Salmanlı, yumurtaların olası deniz yükselmesi yada dalgalardan zarar görebilecek noktada olduğunu tespit etti.
GECE YARISI BEKLENDİ
Daha güvenli bir alana taşınmaları için uygun hava sıcaklığı ve karanlık beklendi. 3 Temmuz’u 4 Temmuz’a bağlayan gece yarısı harekete geçildi. Eyüp Başkale, otel yetkilileri ve çalışanlarının da yardımıyla, büyük bir özenle carettanın açtığı çukurdan 61 yumurtayı teker teker çıkardı. Yuvadan alınmış kumla doldurulan kutuyla taşınan yumurtalar, yine sahile ama bu kez denizden 15 metre uzaklıkta, Başkale tarafından açılan çukura, Doç. Dr. Başkale tarafından yine büyük bir özenle birer birer yerleştirildi. Yeni yuva, üzerinde Türkçe, İngilizce, Almanca ve Rusça yazılı uyarı levhasının bulunduğu demirden bir kafesle etrafı çevrilerek koruma altına alındı. Yumurta çukurunun GPRS koordinatları oluşturuldu.
“GÖZÜMÜZ GİBİ BAKACAĞIZ”
Marmaris’te daha önce beslenmek için gelen carettalara rastlandığını belirten Hülya Salmanlı, “Ancak, ilk kez bir caretta carettanın yumurta bıraktığına şahit oluyoruz. Tatlı bir heyecan ve mutluluk yaşıyoruz. Yavru carettaların denize ulaşana dek üzerimize düşen görevi yerimize getireceğimizden kimsenin şüphesi olmasın” ifadelerini kullandı. Otel yetkilileri de “caretta yumurtalarına gözümüz gibi bakacağız” sözü verdi.
TÜRKİYE’DEKİ 22. YUMURTLAMA ALANI
Doç. Dr. Başkale, Marmaris’le birlikte caretta carettaların Türkiye’de yumurta bıraktığı yerleşim merkezi sayısının 22’ye çıktığını belirtti. Anne carettanın ‘sıkıştığı’ için Marmaris’e yumurta bırakmış olabileceğini kaydeden Başkale, şunları söyledi: “Carettaların, insanoğlunun yerleşme ve çoğalma kapasitesi yüzünden ve ışık kirliliği nedeniyle bugün sayıları giderek azalmaktadır. Ancak Türkiye’de özellikle son yıllarda yürütülen çalışmalar ve alınan önlemler sayesinde önemli adınlar atıldı. Bugün Marmaris’le birlikte üreme alanı sayısı 22’ye çıktı. Neden Marmaris sorusuna gelince, anne, muhtemelen daha önce yumurta bıraktığı bölgeden rahatsız olmuş. Sıkışınca da en yakın ve en makul bulduğu bu bölgeye yumurta bırakmış. Bizim için önemli olan, embiryolar, yumurtanın kabuğuna yapışmadan 24 saat içerisinde durma müdahale edebilmekti. Bunu da başardık, yumurtaları daha güvenli bir alana aldık” dedi.
İKİNCİ İZTUZU OLABİLİR
Başkale, bundan sonra bölgeye başka carettaların yumurta bırakıp, bırakmayacağı, Marmaris’in, ikinci bir İzrtuzu olup olmayacağı yönündeki soruya ‘Neden olmasın’ diye yanıt verdikten sonra şöyle konuştu:
DOĞDUKLARI YERE MUTLAKA DÖNERLER
“Erişkin dişiler, doğdukları yere mutlaka döner ve yumurtalarını burada bırakır. Ayrıca, önümüzdeki yıl ve takip eden senelerde başka carettalarda yumurtlayabilir Bu sebeple Marmaris, İztuzu gibi dünyaca ünlü bir üreme alanı olabilir. Fakat bunun için bölge halkının, sivil toplum örgütlerinin bilinçlenmesi gerekir. Örneğin, üreme döneminde şezlongların geceleri sahilden kaldırılması, ışıklandırmanın zayıflatılması ve yine gece saatlerinde insanların sahilde dolaşmaları engellenmelidir. Anlaşılan o ki, önümüzdeki dönemde Marmaris’e gelerek ilgilileri ve yetkilileri bu konuda bilgilendirmemiz gerekecek.”