Nevruz Bayramının ne zaman olduğu araştırılıyor. “Nevruz nedir, neden kutlanıyor?” soruları merak ediliyor. Önemli gün ve haftalar vatandaşlar tarafından yakından takip ediliyor. Bu özel gün, farklı tarihler kutlanmaktadır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, Kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen 22 Mart veya 23 Mart'ta kutlanmaktadır. Türk kültüründe de önemli bir yeri vardır. İlkbaharın müjdecisi olarak kabul edilen Nevruz Bayramı, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Afganistan'da çeşitli kültürel, sosyal ve spor etkinlikleriyle kutlanıyor.Kazakistan'ın başkenti Astana'da halk, sabah saatlerinden itibaren kültürel ve spor etkinliklerin yapıldığı açık ve kapalı alanlara akın ederken, ana etkinlik EXPO 2017 fuar alanında gerçekleşti. İşte Nevruz ile ilgili detaylar
NEVRUZ BAYRAMI NE ZAMAN KUTLANIYOR?
Nevruz Bayramı Türkiye'de 21 Mart'ta kutlanıyor.
NEVRUZ NEDİR?
Nevruz baharın gelişini müjdeler. Nevruz bayramı birçok ülkede kutlanmaktadır. Bazı ülkelerde yeni yıl anlamında kullanılmaktadır.
Yazılı olarak ilk kez 2. yüzyılda Pers kaynaklarında adı geçen Nevruz, İran ve Bahai takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder. Günümüz İran'ında, her ne kadar İslami bir kökeni olmasa da bir şenlik olarak kutlanır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, diğerleri Kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen, 22 veya 23 Mart'ta kutlarlar. Aynı zamanda, Zerdüştlük, hem de Bahailer için de kutsal bir gündür ve tatil olarak kutlanır.
Kürtlerde, Nevruz bayramının Kürt ve İran mitolojisindeki Demirci Kawa Efsanesi'ne dayandığına inanılır. Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır.
2010'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 3000 yıldan beri kutlanmakta olan Pers kökenli bu şenliği, Dünya Nevruz Bayramı ilan etmiştir. 28 Eylül – 2 Ekim 2009 arasında Abu Dhabi'de hükümetler arası toplanan Birleşmiş Milletler Manevi Kültür Mirası Koruma Kurulu, nevruzu Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi ‘ne dahil etmiştir. 2010'dan başlayarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 21 Mart'ı “Dünya Nevruz Bayramı” olarak kabul etmektedir.
TÜRK DÜNYASI NEVRUZ'U KUTLUYOR
İlkbaharın müjdecisi olarak kabul edilen Nevruz Bayramı, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Afganistan'da çeşitli kültürel, sosyal ve spor etkinlikleriyle kutlanıyor.
Kazakistan
Kazakistan'ın başkenti Astana'da halk, sabah saatlerinden itibaren kültürel ve spor etkinliklerin yapıldığı açık ve kapalı alanlara akın ederken, ana etkinlik EXPO 2017 fuar alanında gerçekleşti.
Geleneksel çadırların kurulduğu bu alana geleneksel kıyafetleriyle gelenler, birbirlerinin Nevruz Bayramı'nı tebrik etti.
Bir etnik köy havasının oluşturulduğu alanda ülkede yaşayan etnik azınlıklar da milli kıyafetlerini ve yemek kültürünü sergiledi.
Burada ayrıca güreş, halter kaldırma, asık gibi geleneksel spor oyunları oynanırken, milli dans gösterileri yapıldı, şarkılar söylendi ve yemekler ikram edildi.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile eski Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, nevruzun kutlandığı EXPO fuar alanını ziyaret ederek, halkın bayramını kutladı.
Özbekistan
Nevruz Bayramı dolayısıyla dört günlük resmi tatil ilan edilen Özbekistan'da da ilkbaharın müjdecisi nevruz büyük coşkuyla karşılandı.
Taşkent'te yeni inşa edilen "Humo Arena Spor Sarayı"nda devlet erkanı, ülkedeki yabancı misyon şefleri ve çok sayıda davetlinin katıldığı resmi tören düzenlendi. Kutlamalarda Türkiye'nin Taşkent Büyükelçisi Mehmet Süreyya Er de yer aldı.
Törende konuşan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Nevruz Bayramı'nın yüzyıllardan bu yana yeni yıl, yeni gün olarak kutlanan bir milli bayram olduğunu belirterek, bugünün doğanın uyanması olduğunu söyledi.
Mirziyoyev, nevruzun kutlandığı günde yağmur yağdığına dikkati çekerek, "Bayram günü yağan yağmurda ilahi bir güç var. Nevruz günü yağmur yağarsa yıl bereketli gelir." diye konuştu.
Konuşmanın ardından ülkeye özgü halk oyunları ve dansların sergilendiği konserler düzenlendi.
Kutlamalara yoğun ilgi gösteren halka cadde ve sokaklarda Özbek pilavı ve sadece nevruzda şeker katılmadan yapılan "sümelek" tatlısı ikram edildi.
Nevruz dolayısıyla hafta sonu Taşkent'teki park ve meydanlarda bayram konseri ve gösterileri düzenlenecek.
Kırgızistan
Kültürel, sosyal ve sportif aktivitelerle kutlanan nevruz için en görkemli etkinlik, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki ana meydanda yapıldı.
Folklor ekiplerinin sahne almasıyla başlayan etkinlikte yapılan gösterilerde, renkli görüntüler ortaya çıktı.
Etkinlikte, zorlu kış mevsiminin ardından baharı müjdeleyen güneşin doğması, tahılın toprağa bırakılması ve kadınların dualarıyla baharı karşılamasını konu alan oyun sahnelendi.
Meydanın ortasına dev kazanlarda nevruz sofralarının vazgeçilmezi "sümölök tatlısı" getirilerek konuklara ikram edildi.
Etkinlikler dans gösterileri, halk oyunları ve ünlü sanatçıların konserleriyle devam etti.
Nevruz dolayısıyla Kurmancan Datka Heykeli'nin bulunduğu yerleşkede büyükelçilikler kermesi düzenlendi.
Kırgızistan Halklar Asamblesi binası önünde, ülkedeki etnik gruplar yemek, edebiyat ve dans kültürlerini tanıttı.
Bişkek Hipodromu'ndaki at oyunlarına halk yoğun ilgi gösterdi.
Afganistan
Afganistan'ın kuzeyindeki Mezar-ı Şerif kentinde nevruz dolayısıyla "Uluslararası Nevruz Bayramı ve Gül-i Surh (Kırmızı Gül) Festivali" düzenleniyor.
Mezar-ı Şerif'te bulunan Hz. Ali Türbesi'nin yakınındaki Mavi Cami'nin önünde yapılan törene, Cumhurbaşkanı Gani'nin yanı sıra bakanlar, milletvekilleri, Türkmenistan, Özbekistan, Türkiye, Hindistan ve Pakistan başta olmak üzere birçok ülkeden konuklar ve binlerce kişi katıldı.
Gani, törende yaptığı konuşmada, bu yılın Afganistan için barış ve huzur yılı olacağını söyledi.
Ülkede geçen sene büyük projeler hayata geçirildiğini ifade eden Gani, bu yıl da önemli gelişmelerin yaşanacağını belirtti.
Gani, Afgan halkının her şeyden çok barışı istediğini kaydederek, ''Biz kanların akmadığı, halkımızın huzur içinde yaşamını sürdürebildiği bir barış istiyoruz.'' dedi.
Konuşmaların ardından renkli mendillerin asılı olduğu "Jahenda Bala" adı verilen uzun bir ağaç tören alanına getirildi.
Afganistan'da nevruz aynı zamanda "Jahenda Bala" adı verilen özel bir dini törenle kutlanıyor.
TÜRK KÜLTÜRÜNDE NEVRUZ KUTLAMALARI
Orta Asya'da Nevruz bayramlarında geleneksel olarak pişirilen sümelek buğdaydan yapılan bir çeşit tatlıdır.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Doğu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl 21 Mart'ta kutlanır.
Türkiye'de bir gelenek, Türk Cumhuriyetleri'nde ise resmî bayram olarak kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti tarafından Bayram olarak kabul edilen bir gün haline gelmiştir.
Türk Takvimi'nde bir gün 12 bölüme ayrılır, her bölüme Çağ adı verilirdi. Bir çağ iki saat, dolayısıyla bir gün de 24 saattir. Her bir çağ ise sekiz Keh ten ibarettir. Yılbaşı olarak gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz günü olarak kutlanır. Bu güne ve yeni yılın başladığı âna Yılgayak denir.
Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşah'ın Celali Takvimi'nde yılbaşı olarak belirlenen 21 mart, Divânu Lügati't-Türk'te de ilkbaharın gelişi olarak belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba olarak girmiştir. Tarihte pek çok devlet tarafından bayram ve gelenek olarak kutlanmıştır. Bunların başında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.
NEVRUZ KUTLAMALARI NELERDİR?
Nevruz Bayramı’nda etkinliklerin düzenlendiği alana geleneksel bir şekilde Nevruz Ateşi yakılır. Ateş, tarih boyunca eski Türkler tarafından kutsal olarak sayılmaktaydı. Eski Türkler, ateşi kutsal saydıklarından dolayı ateşle oynamaz, ateşe tükürmez veya ateşi söndürmezdi. Ateşin kendilerini kötülüklerden arındırdığını ve hastalıklardan koruduğunu düşünen eski Türkler, Nevruz kutlamalarında da ateş yakarak üzerinden atlardı.
Bu sebepten, günümüzde de eski Türk inançlarına saygıda bulunmak ve Nevruz kültürüne uyum sağlamak için Nevruz Ateşi yakılır ve üzerinden atlanır.