Payitaht Abdülhamid dizisinde bu akşam " Girit düştü" ifadesinin ardından konuya dair aramalar hız kazandı. Osmanlı donanması tarafından 1669 yılından fethedilen adaya daha sonra Türk aileler getirilerek kütüphaneler, çeşmeler, camiler ve medreseler yaptılar. Osmanlı bir zamanlar eyaleti olan Girit nerede, ne zaman fethedildi? Payitaht Abdülhamid Girit ne zaman kaybedildi?
GİRİT NEREDE?
Girit adası Akdeniz’i Ege denizinden ayıran bir konumda olup 8259 km2 büyüklüğündedir. Batı-doğu istikametinde uzunluğu yaklaşık 260 km., genişliği ise 15-50 km. arasında değişmektedir. Yüzey şekilleri açısından oldukça parçalanmış olan ada, Mora yarımadası ile Anadolu’nun güneyindeki Toros sıradağları arasında bir bağ oluşturmaktadır.
GİRİT NE ZAMAN FETHEDİLDİ?
Girit, 24 yıl 4 ay 16 gün süren büyük bir savaşın ardından 27 Eylül 1669'da Osmanlı donanması tarafından fethedildi. Türklerin adayı alması Rumlar tarafından büyük sevinçle karşılandı. Venediklilerin kapattığı Ortodoks kiliseleri hemen açıldı. Adaya Türkiye'den getirilen çiftçi, esnaf aileler yerleştirildi, camiler, medreseler, köprüler, kütüphaneler, çeşmeler yapıldı. Bu özgür ortam dolayısıyla çok sayıda Yunan adaya gelip yerleşti. 1760 yılında adada, 200 bin Müslüman, 60 bin Hıristiyan yaşıyordu.
PAYİTAHT ABDÜLHAMİD GİRİT NE ZAMAN KAYBEDİLDİ?
Girit'teki ilk isyan Rusların tahrikiyle 1770 yılında patlak verdi ve ondan sonra da aralıklarla hiç durmadan sürdü. Sadrazam Fazıl Ahmed Paşa'nın 2,5 yılda Kandiye Kalesi'ne Türk bayrağını dikmesinin üzerinden 241 yıl sonra Balkan Savaşları'nın hemen öncesinde Girit, Osmanlı toprağı olmaktan çıktı.
1821'de başlayan Yunan isyanı 1825'te bastırıldı ama 1830'da Batılı devletlerin zorlamasıyla bağımsız Yunanistan kuruldu. Hemen ardından da Girit'te ayaklanma çıktı. Bu isyan bastırıldı ancak Rumlar, 1841 ve 1859'da yeniden ayaklandı. Bu ayaklanmalar sırasında zaman zaman Türklere yönelik katliamlar yapıldı. Bunların en büyüğü, 16 Ağustos 1866'da Selino Kasabası'nda oldu. Binlerce Türk'ün katledildiği tarihi kayıtlara geçti.