Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Meclis'ten gelecek düzenlemeyi beklerken, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren sigortalılık başlangıcı olanlardan bazıları 65 yaşından önce emekli olamayacaklar. 65 yaşında emeklilik uygulaması onlar için resmen hayata geçecek. İşte yeni emeklilik şartları... Şu anki sisteme göre, primini dolduran bir emekli adayı, emeklilik yaşını beklemek zorunda. Bununla ilgili, şimdiye kadar 3 kıstas belirlenmişti. SSK'lı da 8 Eylül 1999'a kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi, sigorta süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl), ikincisi de 5000 gün prim sayısı. Sonra üçüncü bir prim şartı daha geldi. 8 Eylül 1999'dan önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde 44 ile 60 yaş arasında yaş bekleme süresi getirildi. Bu duruma da emeklilik denir. Detaylar ve en son haberler ve son dakika gelişmeleri aksam.com.tr'de
Yeni başlayan herkes bu yasaya göre emekli olacak
Sigorta başlangıcı 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra olan işçi, memur, esnaf milyonlarca kişi 5510 sayılı yasaya göre emekli olabilecek. Önceki kanunda emekli olabilmek için kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık şartı aranırken, yeni düzenlemeye göre herkese yaş ve prim koşulu getirildi. Bu yasaya göre 4/a'lı çalışanlar 7 bin 200, 4/b'li çalışanlar ve kamuda 4/c'li çalışanlar ise 9 bin gün üzerinden emekli olabilecek. Çalışanlar prim gününü doldurduktan sonra doldurdukları tarihte uygulanmakta olan yaşta emeklilik hakkı elde edecek.
Kimler 65 yaşa tabi?
Emeklilik yaşı 1 Ocak 2036 itibariyle her 2 yılda 1 yaş yükselecek. Kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 olan emeklilik yaşı çalıştıkları statüde emeklilik için gerekli olan prim gününü doldurdukları tarihteki yaş şartına bağlı olarak belli olacak.
Yani 1 Ocak 2019 tarihinde kamuda işe başlayan ya da kendi işini kuran bir vatandaş 9 bin prim gününü tamamladığı tarihteki yaştan önce emekli olamayacak. Örnek vermek gerekirse; memur olarak gelecek yıl işe başlayan bir erkek 9000 prim gününü 2044 yılında tamamlayacak. Prim gününü 1 Ocak 2044-31 Aralık 2045 tarihleri arasında dolduran erkekler için emeklilik yaşı 65 olduğu için, gelecek yıl memur olan veya kendi işini kuran bir genç 65 yaşından önce emekli olamayacak. 4/a'lı bir çalışan ise 7 bin 200 prim gününü doldurduğu tarihte uygulanan yaş şartına tabi olacak. Örneğin, 1 Ocak 2019'dan sonra işe başlayan bir erkek, hiç boşluk olmadan 7200 günü 2039'da tamamlarsa 62 yaşından önce emekli olamayacak.
Süre uzayacak
Emekli olabilmek için yaş bekleme süresi de uzayacak. Örneğin, gelecek yıl 23 yaşında kamuda çalışmaya başlayan bir genç 48 yaşında prim gününü doldursa bile 65 yaşında emekli olmak için 17 yıl beklemek zorunda kalacak. Gelecek yıl özel sektörde çalışmaya başlayan 23 yaşındaki bir erkek ise 43 yaşında prim gününü tamamlasa bile 62 yaşında emekli olabilmek için 19 yıl bekleyecek.
7 yıl avantajı bitiyor
2008 yılından önce işe girmiş olanlar son 7 yılın yarısından fazlası hangi statüde geçtiyse o statüye göre emekli olabiliyor. Bundan dolayı özellikle kendi adına bağımsız (4/b'li) çalışanlar, son 7 yıl kuralından yararlanmak için sonradan 4/a'ya geçerek en az 2521 günü 4/a'lı olarak çalışıp daha erken emekli olabiliyorlar. 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra işe girenlerde bu düzenlemeden faydalanamayacak. Bu tarihten sonra işe girenler son 7 yıl değil, çalışma yaşamlarında en fazla hangi statüde prim ödenmişse o statüde emekli olabilecek.
ERKEN EMEKLİLİKTEN KİMLER YARARLANACAK?
Şu anki sisteme göre, primini dolduran bir emekli adayı, emeklilik yaşını beklemek zorunda. Bununla ilgili, şimdiye kadar 3 kıstas belirlenmişti. SSK'lı da 8 Eylül 1999'a kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi, sigorta süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl), ikincisi de 5000 gün prim sayısı. Sonra üçüncü bir prim şartı daha geldi. 8 Eylül 1999'dan önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde 44 ile 60 yaş arasında yaş bekleme süresi getirildi. Memurlar ve Bağ-Kur'lular için de emeklilikte benzer şekilde yaş şartı konuldu. Emeklilik için primi tamamlayıp yaşı bekleyenlere müjde niteliği taşıyan düzenleme, Genel Kurul'da kabul edilir ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanırsa, 8 Eylül 1999'dan önce işe başlayanlar emeklilik şansını yakalayacak.
NUMAN KURTULMUŞ'TAN EYT AÇIKLAMASI
MHP'nin af teklifi - "Seçime kadar gündeme gelmesi zor. Adalet Bakanı bir hazırlık aşamasında."
EYT açıklaması - "O konu kapanmıştır. Bugünkü şartlarda Türkiye'nin kaldırabileceği bir yük değil."
BAŞKAN ERDOĞAN’DAN EYT AÇIKLAMASI
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, grup toplantısında önemli açıklamalarda bulundu. Uzun süredir emeklilikte yaşa takılanlar Meclis'ten çıkacak haberi bekliyordu. Başkan Erdoğan erken emeklilik tartışmalarına son noktayı koydu.
Başkan Erdoğan'ın açıklamalarından satırbaşları:
* Erken emekliliği sosyal güvenlik sistemimizde tasvip etmiyoruz. Ama siyasette bu yol açıktır. Bilindiği gibi ülkemizdeki sosyal güvenlik mevzuatına göre 3 ayrı hususa bakılması gerekiyor.
* Son günlerde emeklilikte yaşa takılanlar için bir çalışma yürütülüyor. Son günlerde emeklilikte yaşa takılanlar adıyla yürütülen bir kampanya var. Hatta bunun için bir dernek dahi kurulan bir dernek dahi var.
* Dünyanın hiç bir yerinde 38 yaşında emeklilik diye bir uygulama yoktur. 48 yaşında emekli olan bir kişi dahi yaklaşık 30 yıl sistemde kalacaktır. Bugün ülkemizde ortalama emeklilik yaşı 52’dir.
* 20 yıl çalışıp 38 yaşında emekli olan biri 40 sene devletten maaş alacak. Böyle bir uygulama olamaz.
* Bu teklifin yıllık maliyeti 750 milyar liraya ulaşıyor. Biz ekonomide bir ekonomik kurtuluş savaşı verdiğimiz bir dönemde böyle bir yükü milletimizin sırtına bindirmek gibi bir hakkımız var mı? Ben bunu milletimize soruyorum.
* Ekonomik savaşın verildiği dönemde, bir tarafta fırsatçılar türedi, diğer taraftan da bunlar türedi. Böyle bir şey olamaz, buna adalet, hak denmez.
* Ayrıca tüm emeklilerimize Ramazan ve kurban Bayramlarında ikramiye veriyoruz. Ülkemizin imkanları arttıkça emeklilerimizin de durumunu iyileştireceğiz.
* Emeklilikte yaşa takılanlar kampanyası siyasi bir ranta dönüştürülmemelidir.
* Bugün emeklilikte yaşa takılanlar diyerek kampanya yürütenlerin bir bölümü resmi ya da gayri resmi olarak çalışmaya devam edecektir. Hakikat buyken göz göre göre Sosyal güvenlik sistemimizi yeni bir batağın içine neden sürükleyelim.
İBRAHİM KALIN'DAN AÇIKLAMA
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, 11 Eylül tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kabinesi Toplantısının ardından basın toplantısında, EYT(emeklilikte yaşa takılanlar) ile ilgili bir soru üzerine şu ifadeleri kullandı:
Bu konu bugün gündeme gelmedi. Şu anda hükümetin gündeminde bu konu yok. Teklif geldiğinde Ekim ayında bakılır. Ama bunun maliyeye üreteceği maliyeti de dikkate almak durumundayız. Bugün bu konu gündeme gelmedi, yarın da gündemimizde yok.
Emeklilik Nedir?
Kişi bir iş bulurken asıl kaygısı geleceğe dairdir. Kişi iş gücünün düşeceği ve herhangi bir şekilde çalışamayacağı yılları düşünerek iş bulurken bunu bir kriter haline getirip geleceğine yatırım yapmak ister. Ancak bu yatırım ise sigorta kurumlarının göstermiş olduğu imkanlar sayesinde gerçekleşir. Kişi bir kurum ya da kuruluşta öncelikle işe başlar. Ancak burada 18 yaşını doldurması gerekmektedir. Daha sonra başladığı iş gününden itibaren patronu ya da kendisini sigorta kurumlarına aylık olarak ödeme yapmak durumundadır. Bu primler kişinin geleceğinin yapılanmasına yardımcı olur. Kişi belli ibr hizmet yılını doldurduktan sonra bu yatırılan primler sayesinde artık emekli olur ve bu primlerin karşılığı olarak da bir maaş alır. Bu maaşa emeklilik maaşı denir. Bu duruma da emeklilik denir
Erken Emeklilik
Bu sigorta kurumlarının amaçları aynı olsa da gerek işleyişlerinden gerek ücretlerinden oldukça aralarında ayrılmaktadır. En çok bilinen sigorta kurumları SSK ve Bağ-Kur' dur bu iki sigorta kurumları kişinin emekli olabilmesi için oldukça çok imkan sağlar ve kişi adına geleceğe yatırım yapar. Ancak SSK ' lı olmak isteyen bir kişinin bir kurum ya da kuruluşta işe başlaması ve iş verenini kendi adına bu primlerinin ödemesi gerekmektedir. Kişi bu şekilde hizmet yılını doldurarak emekli olabilir. Bağ-Kur ise kişi öncelikle bir kurum ya da kuruluş açmalıdır. Ve burada hizmet vermeye başladıktan sonra kendi adına yatırdığı primlerle emekli olabilme imkanı kazanır. Bu kurulardan erken emekli olabilmek için ise ortak bir kriterleri vardır. Bu kriter ise kişinin bir an önce sigortasının başlatılmış olması gerekmektedir. İş hayatına ne kadar erken atılırsa kişi o kadar erken emekli olabilme imkanına sahip olabilir
Ne Zaman Emekli Olurum?
İşe başlayan kişilerin daha ilk günden aklına bu soru belirmektedir. Ne zaman emekli olurum konusu gün geçtikçe değişmekte ve cevaplar da buna bağlı olarak sürekli olarak değişmektedir. Ülkemizde en çok tartışılan konulardan biri olan ne zaman emekli olurum sorusunun cevabı 1950 yılından beri oldukça radikal değişimlere uğrayarak sekiz kere değişmiştir. Emekli olmak için kişinin ilk iş gününden itibaren başladığı kurumda aylık düzenli olarak primleri ödenmeli ya da kendisi bu primi ödemelidir. Bunun sonuncunda belli bir hizmet yılı kota olarak koyulmakta ve kotayı aştığınız zaman işe başladığınız gün baz alınarak ne zaman emekli olacağınızı öğrenebilirsiniz.
EMEKLİLİK YAŞINDA İNDİRİM İÇİN 3600 GÜN KOŞULU
FHSZ bir yandan prim gün sayısına eklenirken, bir yandan de fiili hizmet süresi zammının yarısı emeklilik yaş haddinden indiriliyor. Ancak, emeklilik yaş haddinden indirilebilmesi için yıpranmaya tabi işlerde toplam 3600 gün fiilen çalışma koşulunu yerine getirmek gerekiyor. Sağlık meslek mensuplarının 3 Ağustos 2018 öncesinde insan sağlığıyla ilgili işlerde geçen süreleri 3600 gün hesabında dikkate alınmayacak. Dolayısıyla, yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için 3 Ağustos 2018 tarihinden sonraki çalışmaların 3600 gün olması gerekiyor. Bunun için on yıl çalışmanın yeterli olmadığını da vurgulamak gerekir. Peki neden?
3600 GÜN ON YIL DEMEK DEĞİL
Yıpranma hakkından yararlanmada 2008 yılından sonra yeni bir kriter getirildi. Bu haktan yararlanabilmek için yıpranma kapsamındaki işte fiilen çalışılan günler dikkate alınıyor. Hafta sonu tatilleri, bayram tatilleri, yıllık izin günleri düşülüyor. Bu nedenle, tam ay çalışanlar bile ayda en fazla 26 gün için fiili hizmet süresi zammından yararlanabilecekler.
Yılda üç hafta yıllık izin yaptığı var sayılan bir kişinin, yıpranma kapsamında her yıl fiilen 291 gün çalıştığı kabul edilirse, 3600 güne ulaşmak için yaklaşık 12.5 yıl çalışması gerekecek.
15 YIL ÇALIŞAN 1 YIL ERKEN EMEKLİ OLACAK
Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki her 360 güne 60 gün yıpranma hakkı elde edilirken, bunun yarısı kadar süre yaş haddinden indirilecek. Bu durumda yaş haddinden 12 ay indirilebilmesi için fiilen 4320 gün çalışmak gerekecek.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARDA SAAT HESABI
Sağlık meslek mensupları kısmi süreli sözleşme kapsamında çalıştıklarında, örneğin günün bazı saatlerinde çalışma şeklinde iş ilişkisi varsa, her 7.5 saatlik çalışma 1 gün olarak kabul edilecek. Gün kesirleri de 1 gün olarak değerlendirilecek. Örneğin bir ayda 80 saat çalışan kişi günde 7.5 saat üzerinden 10.66 gün değil, 11 gün çalışmış sayılacak.
İDARECİLER YARARLANAMAYACAK
Sağlık meslek mensubu olmakla birlikte fiilen insan sağlığıyla ilgili çalışmayıp, başhekim, rektör, dekan gibi idarecilik yapanlar, bu dönemler için yıpranma hakkından yararlanamayacak. İdareciliği bırakıp fiilen insan sağlığıyla ilgili çalışmaya başladıklarında, yararlanmaya devam edecekler.
Emeklilikte yaşa takılanlar
Kamuoyunda 'Emeklilikte Yaşa Takılanlar' ya da 'EYT' olarak adlandırılan, prim gün süresini doldurmasına karşın yaş şartını yerine getiremediği için emekli olamayan vatandaşların bekleyişi devam ediyor.
EYT SORUNU NEDİR?
08 Eylül 1999’da emeklilik yasasında değişiklik yapıldı. Bu tarihten önce 18 yaşında işe başlayan bir kadın 20 yılda ve 38 yaşında, erkek ise 25 yılda ve 43 yaşında emekli olabiliyordu. 1999 yılında çıkarılan yasa ile emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 oldu. 1999'dan önce işe girmiş olanlar için de kademeli geçiş hükümleri kabul edildi. Buna göre; Örneğin, 1970 doğumlu olan ve ilk defa 1990 yılında çalışmaya başlayan bir erkek yaş şartı olmasa 25 yıllık sigortalılık süresinin dolduğu 2015 yılında emekli olabilecekken, yaş şartı nedeniyle 52 yaşında, yani 2022 yılında emekli olabiliyor ve emeklilikte yaşa takılıyor. 60 yaşını doldurmuş olması , 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödemek şartı ile kısmı emekli olabileceklerdir.
BAŞKAN ERDOĞAN NE DEMİŞTİ?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuya dair geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada; "Erken emekliliği sosyal güvenlik sistemimizde tasvip etmiyoruz ama siyasette bu yol her zaman için açıktır. Dünyanın hiçbir yerinde 38 yaşında emeklilik diye bir uygulama yoktur." demişti.
Sosyal güvenlik mevzuatına göre emekli olabilmek için sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş olarak 3 ayrı hususa bakılması gerektiğine dikkati çeken Erdoğan, "Emeklilik için 1999 yılına kadar yalnızca hizmet süresi ve prim ödeme gün sayısı yeterliydi. Bu tarihte yapılan bir düzenlemeyle kademeli olarak yaş şartı da getirildi. Son günlerde emeklilikte yaşa takılanlar başlığı altında yürütülen kampanyanın özünde işte bu uygulama vardır." değerlendirmesinde bulunmuştu.
DEVLET BAHÇELİ NE DEMİŞTİ?
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili, "Bu konuyla ilgili arkadaşlarımızın ön hazırlıkları da olmuştur ancak bu konunun bugün yaşanan ekonomik şartlar altında öncelik kazanarak 700 milyar liraya ulaşan, Sayın Cumhurbaşkanının ifade ettiği şekliyle, bir meblağı karşılayabilecek bir durum içerisinde ısrarcı olmamak, olgun dönemi ve şartları beklemek daha hayırlı olur kanaatindeyiz." demişti.