E devlet soyağacı sorgulama hizmeti vatandaşlardan büyük ilgi gördü. E devlet giriş ekranı ile alt üst soy sorgulama işlemleri merak edilen konular arasında yer alıyor.
E-DEVLET SOYAĞACI SORGULAMASI NASIL YAPILIYOR?
e-Devlet resmi sitesi olan https://www.turkiye.gov.tr adresini açarak, kullanıcı girişi bölümünden giriş seçeneklerinden birini seçerek giriş yapınız.
Daha sonra "Hizmetler" kısmına gelerek Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü kategorisini seçiniz. Bu bölümde alt kategorilerinde "Alt-Üst Soy Bilgisi Sorgulama" seçeneğini seçin.
E-DEVLET SOYAĞACI SORGULAMADA ESKİ TARİHLERE NASIL GİDİLİR?
Tarihçi Erhan Afyoncu, Sabah'taki köşesinde 'soyunu bilmek isteyenlere rehber' başlığıyla bu konuyla ilgili bilgi verdi.
Afyoncu, "Soyunu araştırmak isteyen kişi ilk önce nüfus ve vatandaşlık hizmetleri genel müdürlüğünün alt-üst soy sorgulama sistemine müracaat ederek dedeleriyle ilgili ilk bilgilere ulaşabilir. Bazı nüfus müdürlüklerindeki kayıtlar 1800'lere kadar inmektedir. Ancak bu her nüfus müdürlüğü için geçerli değildir. Bu yüzden benim soyum eskilere gitmiyor diye vesveseye kapılmamak gerekir.Aile büyüklerinden ailenin geçmişiyle ilgili bilgilerin toplanması da büyük önem arzetmektedir. Çünkü ailenin geçmişini bilenler azalmaktadır ve bu bilgiler kayıt altına da alınmamıştır.
Aileden gerekli malumat öğrenildikten ve alt-üst soy sorgulamadan bilgiler alındıktan sonra arşivlere müracaat ederek daha gerilere gidilebilir. Ancak bu profesyonel bir araştırma gerekir. Eski yazı ve arşivlerin sistemini bilmeyenler bu araştırmayı yapamaz" diyor.
NÜFUS DEFTERLERİ
Afyoncu şöyle devam ediyor: Soy tarihi araştırmaları için ilk olarak nüfus defterlerine bakmak gerekir. II. Mahmud'un emriyle 1831'de tutulmaya başlayan nüfus defterlerinin ilk sayımları Osmanlı Arşivi'ndedir. 1880'den sonraki defterler ve arada tutulan vukuat kayıtları ise Nüfus Genel Müdürlüğü Arşivi'ndedir. Bu defterleri destekleyecek diğer kayıtlar ise Osmanlı Arşivi'nde bulunan ve 19. yüzyılın ortalarına ait olan Temettuat defterleridir.
Ailemizin 1800'lerde yaşadığı yer belli ise nüfus defterlerinden hareket etmeliyiz. Son yıllarda Osmanlı döneminde yapılmış nüfus sayımları özellikle belediyelerin ve valiliklerin destekleriyle yayınlanmaya başlandı. Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Balıkesir, Bayburt, Bursa, Çorum, Düzce, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Mardin, Rize, Samsun, Trabzon, Van, Görele, Tirebolu, Yusufeli, Ünye, Harşit, Şebinkarahisar, Yakacık-Akşehir-i Abad-Suşehri, Giresun, Besni, Gölköy, Payas, Siverek, Pazar, Ardeşen, Sürmene, Zara, Keşap, Körfez, Kavak, Pötürge, Arhavi- Hopa, İspir, Sincanlı, Çamardı, Maçka, Talas, Beyşehir, Yalvaç, Of, Çardak, Çıldır, Bayat, Bozdoğan- Nazilli, Köyceğiz, Bucak-Kızılkaya, Türkeli, Beykoz, Kartal ve Safranbolu'nun nüfus sayımları yayınlandı veya tez olarak hazırlandı.
Birçok il ve ilçenin nüfus defterleri de hazırlanıyor.
TAHRİR DEFTERLERİ
Nüfus defterlerinde bilgi bulunduktan sonra geriye doğru kayıt takip etmek ailenin belirgin bir vasfı yoksa oldukça zordur. 17. ve 18. yüzyıllar için şahıs vergisini ihtiva eden Avarız defterlerinin incelenmesi gerekir.
15-17. yüzyıllar için ise tahrir defterlerine bakmak gerekir. Tahrir defterleri bir bölgede yaşayan hane reisi erkeklerinden, bekâr erkeklere, dul kadınlardan, vergiden muaf olanlar ile yaşlı olup vergi veremeyecek durumda olanlara kadar o bölgede yaşayanları tek tek verir.
Müslüman ve Müslüman olmayanlar ayrı ayrı kaydedilmiştir. Bazı bölgelerde etnik köken de verilmiştir.
Bir bölgede yaylak kışlak hayatı yaşayan Türkmen (Yörük) aşiretleri de tek tek defterlere kaydedilmiştir.
Tahrir defterleri İstanbul'da Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde ve Ankara'da Tapu-Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi'nde bulunmaktadır.
Ancak bu defterlerde aile lakapları yazılmadığı, şahıslar sadece baba isimleriyle kaydedildiği için bağlantıyı kurmak oldukça zordur.
Göçmen ailelerin soyu nasıl araştırılır?
Osmanlı'nın küçülmesiyle birlikte Balkanlar'dan Kafkaslar'dan, Kırım'dan, Arap ülkelerinden, Adalar'dan birçok kişi Türkiye'ye göçetti. Özellikle, 1878, 1912 ve 1923'ten sonra çok yoğun göçler oldu.
Bu yüzden nüfus genel müdürlüğünün arşivinde bulunan kayıtlar muhacirlerin geldiği yere kaydolmasıyla başlamaktadır. Bu kayıtlarda gelen kişinin doğduğu yer olduğu için muhacir kökenli olanlarımız dedelerinin nereden geldiğini öğrenebilmektedir.
Bu konuda ilk olarak Bilal Şimşir, Nedim İpek, Ahmet Halaçoğlu, Muammer Demirel, Faruk Kocacık, Ferhat Berber, Abdullah Saydam, Süleyman Erkan, Hayati Bice, Mehmet Demirtaş, Derya Serin Paşaoğlu, Hakan Kırımlı, Sedat Kanat ve Tufan Gündüz gibi araştırmacıların eserlerini incelemek gerekir. Daha sonra Osmanlı ve cumhuriyet arşivlerindeki kayıtlarla bağlantı kurulabilirse daha geriye gidebilir. Örneğin mübadele ile gelenler Cumhuriyet Arşivi'ndeki tasfiye talepnamelerine bakarlarsa ailelerinin Yunanistan'dan hangi köyden geldiğini öğrenebilirler. Köyü öğrendikten sonra da Osmanlı arşivindeki nüfus defterlerinden ailenin 1830'lardaki durumunu tespit edebilirler.
E-DEVLET NEDİR?
e-Devlet, Türkiye Cumhuriyeti'nde devlet ve kamu hizmetlerinin elektronik ortamda, güvenli, kesintisiz ve hızlı bir biçimde yapılabilmesi için oluşturulan web tabanlı bir sistemdir. Kullanıcı ihtiyaçları göz önünde bulundurularak oluşturulan e-Devlet sistemi'ne başta T.C. Kimlik Numarası ve e-Devlet şifresi olmak üzere mobil imza, e-imza, internet bankacılığı ve T.C. Kimlik Kartı ile giriş yapılabilmektedir.
E-DEVLET ŞİFRESİ NASIL ALINIR?
E-Devlet şifresi olmayanlar, herhangi bir PTT şubesinden şifre alabilirler. Şifre için 2 Türk Lirası ücret alınır ve kapalı zarf içinde verilir. E-Devlet şifresi, kişisel bilgilere ulaşım imkanı verdiği için güvenlik açısından başka kişiler ile paylaşılmamalıdır.
E-Devlet şifresinin unutulması halinde, turkiye.gov.tr internet sitesinden yeni şifre oluşturulabilir. Bunun için, daha önceden uygulamaya cep telefonu numarasının kayıt edilmiş olması gereklidir. Uygulamada kayıtlı cep telefonu numarası yoksa, PTT şubelerinden yeni şifre alınabilir ya da giriş için diğer seçenekler kullanılabilir.
ŞİFRE YENİLENMESİ İÇİN NELER YAPILABİLİR?
ŞİFREYİ SMS'TEN NASIL ALINIR?
E-devlet Kapısı şifresi zarfa alternatif olarak SMS ile de verilmektedir. SMS ile şifre almak için;
PTT’ye şahsen başvurmanız,
Başvuru anında cep telefonunu yanında bulundurmanız,
Geçerli kimlik kartlarından birini ibraz etmeniz gerekmektedir.
- SMS ile şifre almanın avantajları nelerdir?
- SMS ile şifre aldığınızda cep telefonu numaranız profilinize kaydedilir ve şifrenizi unutmanız durumunda tekrar PTT’ye gitmeniz gerekmeden cep telefonunuzu kullanarak şifre yenileme yapabilirsiniz.
- Ayrıca e-devlet Kapısı üzerinden sunulan bilgilendirme hizmetlerinden de yararlanabilirsiniz.
Şifreyi neden PTT dağıtıyor?
E-devlet Kapısı şifrelerinin olabildiğince geniş bir vatandaş grubuna ulaştırılabilmesi ve erişimin kolay olması büyük önem taşımaktadır.
PTT Genel Müdürlüğü, yurt genelinde en yaygın dağıtım ağına sahip kurum olarak bu amaca hizmet etmektedir. Bütün vatandaşlarımıza ulaşma imkânına sahip bir kurum olarak şifre dağıtımının, aynı zamanda bir kamu kuruluşu da olan PTT tarafından yürütülmesine karar verilmiştir.
Yüz yüze kimlik doğrulama, e-Devlet Kapısında güvenli şifre uygulamalarının bir parçasını oluşturmaktadır. Güvenlik açısından kimlik doğrulamanın yüz yüze yapılması açık bir gereklilik olup sizin yerinize başka birisinin bu şifreleri almasının önüne geçilmesi için de önem arz etmektedir.
Bunun yanı sıra, ofis ve şube sistemleri ile gerekli tecrübeli personele ve yeterli iletişim altyapısına sahip olan PTT, pek çok kamu kurumuna ve özel firmaya da benzeri hizmetler sunmaktadır.
Kimler e-devlet şifresi alabilir?
15 yaşını doldurmuş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, mavi kartlılar ve yabancılar üzerinde T.C kimlik numarasının bulunduğu fotoğraflı kimliğini (nüfus cüzdanı, evlilik cüzdanı, pasaport ve ehliyet, avukat kimlik kartı, mavi kart, ikamet tezkeresi, hakim ve savcı kimlik kartları, süresi dolmamış (geçerli) çalışma izin kartı, geçici koruma kimlik belgesi) ibraz ederek şahsen ya da vekaleti olan kişi aracılığıyla (vekalette “e-devlet Şifresi almaya yetki olduğuna dair ibare bulunmalıdır)başvuru yaptığında PTT merkez müdürlüklerinden veya yetkili şubelerinden e-devlet kapısı şifrelerini alabilirler. Bunun yanı sıra mahkeme kararıyla kendine vasi tayin edilmiş kişiler vasileri aracılığıyla e-devlet Kapısı şifresi temin edebilirler. Bu durumlar harici başkaları adına şifre alımı mümkün değildir.
Şifremi nasıl iptal ettirebilirim?
PTT müdürlükleri veya yetkili şubelerinden T.C. Kimlik numarasının bulunduğu fotoğraflı kimliğin ibrazı ile şahsen başvuru yaparak e-devlet K apısı şifresi iptal ettirilebilir. Vekalet ya da vesayet durumlarında şifre alımında uygulanan kurallar şifre iptalinde de geçerli olmaktadır.