Dört halife dönemi, İslam tarihinden önemli zaman dilimlerinden biridir. Son peygamber Hz. Muhammed'in vefatı ile başlayan dört halife dönemi Râşidîn Halifeliği olarak da bilinir. Dört halife dönemine bu ismin verilmesinin sebebi ise doğru yolda olan, doğruya ve hakka sımsıkı sarıldığı içindir.
DÖRT BÜYÜK HALİFE KİMDİR?
Dört büyük halife dönemi Hz. Ebubekir ile başlamış, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali ile son bulmuştur.
HZ. EBUBEKİR (R.A.) KİMDİR?
Hz. Ebûbekir, 573 yılında Mekke’de doğdu. Asıl ismi Abdullah’tır. Babası Ebû Kuhafe, annesi Ümmü’l-Hayr Selma’dır. Câmiu’l Kur’an, es-Siddîk, el-Atik lakaplarıyla bilinen büyük sahabidir. İslâm’dan önceki 38 yıllık hayatında dahî içki kullanmadı, putlara tapmadı, dâimâ nezih ve örnek bir şahsiyet sergiledi. Hz. Muhammed (s.a.v.), Peygamberliğini ilan ettiğinde, hemen iman etti ve ilk iman edenlerden oldu.
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) vefatından sonra seçilen ilk halife oldu. İslam Devleti’ne 2 sene halifelik yaptı. Göreve başlar başlamaz Üsame ordusunun gönderilmesi, Ridde olayları ve yalancı peygamberler gibi birçok problemle karşılaştı. Bu problemleri ileri görüşlülüğü, istişareye önem vermesi ve cesareti sayesinde Müslümanların birliğini koruyarak çözmeyi başardı. Hz. Ebûbekir, 634 yılında vefat etti ve Peygamber Efendimiz’in yanına defnedildi.
HZ. ÖMER (R.A.) KİMDİR?
Hz. Ömer 584 yılında Mekke’de doğdu. Çocukluğunda, babasına ait sürülere çobanlık yaptı, sonra da ticaretle meşgul oldu. Hz. Ömer’in İslam’a girdiği gün bütün Müslümanlar Kâbe’ye giderek ilk defâ açıktan namaz kıldılar.
Hz. Ebûbekir’in vefâtından sonra İslâm’ın ikinci halifesi oldu. İran, Irak, Suriye ve Mısır’ı İslâm toprakları arasına dâhil etti. Kudüs, Azerbaycan, Ermenistan, Horasan, İskenderiye onun zamanında fethedildi. Hz. Ömer, 637 yılında bizzat Kudüs’e kadar giderek şehri teslim aldı. Hz. Ömer, devlet idâresinde önemli yenilikler yaptı, pek çok ilk’e imzâ attı. İdârî, adlî, mâlî ve askerî teşkilâtlar kurdu. Fethedilen bölgelerde okullar açtı, buralara müderrisler tayin ederek Kur’an-ı Kerim’in okunup anlaşılmasına ve onunla amel edilmesine gayret etti. İslâm’ın, Müslüman olan insanlara öğretilmesi ve tebliğ çalışmalarının yürütülmesi için sahabîlerden ve diğer âlimlerden istifade etti ve onları değişik bölgelere gönderdi. Kur’ân, Hadis ve Fıkıh öğretimi ile uğraşan bu âlimlere maaş bağladı. Devletin her tarafında camiler inşa ettirdi.
HZ. OSMAN (R.A.) KİMDİR?
Hz. Osman 574 senesinde Mekke’de dünyaya geldi. Annesi Ervâ bint-i Küreyz, Hz. Muhammed’in (a.s.) halası Beyzâ’nın kızıdır. Hz. Osman, îman ettiğinde pek çok sıkıntı ve çilelere katlandı. Hz. Osman iki defâ Habeşistan’a, daha sonra da Medine’ye hicret etti. Hz. Osman, Bedir hâriç, bütün savaşlara katıldı.
Hz. Osman iffet ve hayâ yönünden de örnek bir şahsiyettir. Hz. Osman, 644 yılında halife seçildikten sonra Ermenistan, Horasan, Kuzey Afrika, Kıbrıs, Trablus ve Taberistan’ı fethetti, İran’daki ayaklanmaları bastırıp merkezî yönetimin nüfûzunu yeniden tesis etti.
Kıbrıs 650 yılında İslam Devleti’ne bağlandı. Bizans’a karşı yapılan Zâtü’s-Sevârî Deniz Savaşı kazanıldı. Hz. Osman’ın hilâfeti 12 sene sürdü. Hilâfeti esnâsında yaptığı mühim hizmetlerden biri de, Hz. Ebûbekir zamanında toplanıp Mushaf haline getirilmiş olan Kur’ân-ı Kerîm’i tekrar kontrol ettirerek çoğaltıp çeşitli merkezlere dağıtması oldu. Hz. Osman, asiler tarafından 656 yılında Medine’de şehit edildi ve cenazesi Cennet-ül Baki Mezarlığı’na defnedildi.
HZ. ALİ (R.A.) KİMDİR?
Hz. Ali, 600 yılında Mekke’de Kabe’nin içinde doğdu. Peygamber Efendimiz’in amcasının oğlu, damadı ve dördüncü halifesidir. Babası Ebû Tâlib, annesi Fâtıma bint-i Esed, dedesi Abdulmuttalip’tir. Künyeleri Ebü’l-Hasan ve Ebû Türâb, lâkabı Haydar, ünvanı Emîru’l-Mü’minîn’dir. Mekke’de kıtlık baş gösterince Peygamber Efendimiz, amcası Ebu Talib’in yükünü hafifletmek için Hz. Ali’yi himayesine aldı ve yetiştirdi. Hz. Ali 10 yaşlarındayken İslâm ile şereflendi. Medine’de yapılan ‘Kardeşlik Akdi’nde Peygamber Efendimiz, Hz. Ali’yi kendisine kardeş olarak seçti.
Hz. Ömer döneminde devletin bütün hukuk işleriyle ilgilenip âdeta İslâm Devleti’nin fahrî baş kadısı olarak vazife yaptı. Hz. Ömer’in şehâdeti üzerine yine devlet başkanını seçmekle vazifelendirilen altı kişilik şûra heyetinde yer aldı, bu altı kişiden en sona kalan iki adaydan biri oldu. Hz. Osman’ın şehâdetinden sonra hilâfeti Hz. Ali’ye teklif ettiklerinde, o bu teklifi Talha ve Zübeyr’e (r.a.) yöneltti. Çok ısrar edilmesi üzerine bey‘atı kabul etti. Hz. Ali halife olduğunda birçok problemle karşı karşıya kaldı. Bu karışıklıklar Cemel ve Sıffîn gibi iç çatışmaları doğurdu. Hz. Ali, İslâm devleti bünyesindeki bu ihtilâfları gidermek için büyük fedakârlık ve gayretler gösterdi.
Hz. Ali Kûfe’de 661 yılında bir Hâricî olan Abdurrahman bin Mülcem tarafından sabah namazına giderken yaralandı. Bu yaranın tesiriyle iki gün sonra 26 veya 28 Ocak 661’de şehit oldu. Bugün Necef diye bilinen Kûfe’ye veya (naaşı taşınıp Mezar-ı Şerif’e) defnedildi.