Dünya üzerinde yaşan pek çok topluluk farklı diller üzerinden birbiri ile anlaşmaktadır. Türk dili de bu diller topluluğu arasında yer alır. Hint-Avrupa dil ailesi ve Uray- Altay dil ailesi gibi dil sınıflandırılması yapılmaktadır. Diller ses, yapı ve söz dizimi açısından benzerlik gösterebilmektedir. Türk dili hangi dil ailesine girer?
TÜRK DİLİ HANGİ DİL AİLESİNE GİRER?
Doğu Avrupa'dan Sibirya ve Batı Çin'e kadar uzanan bir alanda anadili olarak 155 milyon kişi tarafından, ikinci dil olarak konuşanlar da sayılırsa 180 milyon kişi tarafından konuşulan, 40 dilden oluşan bir dil ailesidir. Türk dilleri Altay dilleri ailesine aittir. En çok konuşulan Türk dili, Türkiye Türkçesi'dir.
Türk dillerinde büyük ve küçük ses uyumu olur, yazımda sözcükler sonekler alarak uzarlar ve cümle yapısı özne-nesne-fiil sırasıyla olur.
Yüzyıllar boyunca Türk dili konuşanlar sıkça göç etmiş ve başka toplumlarla karışmış olduklarından bu diller civarlarındaki başka dillerle, özellikle İran, Slav ve Moğol dilleriyle etkileşmişler. Bu etkileşimler her bir dil grubu ve içindeki dillerin tarihi gelişimini kısmen belirsizleştirmiş, bu yüzden Türk dillerinin sınıflandırılımasının birden fazla sistemi oluşmuştur. Günümüzde en genel kabul görmüş sınıflandırma sistemi Samiloviç'in kalıtsal sınıflandırması olmakla beraber ayrıntılarda tartışmalar sürmektedir.
DİLLERİN SINIFLANDIRILMASI NASIL OLUR?
Yapı Bakımından Dünya Dilleri
Tek heceli Diller: Bu dillerdeki sözcüklerde çekim eki yoktur. Sözcükler ek almadan, büküme (çekime), değişime uğramadan kalmaktadır. Sözcükte vurgu hakimdir. Cümle içerisinde sözcükler, bulundukları yere ve başka sözcüklerle yan yana gelme durumuna göre anlam kazanır, bir sözcük yerine göre 10-15 anlam kazanabilir. Yeryüzünde Çince ile Vietnam dili ve bazı Himalaya ve Afrika dilleri ve Avrupa’da Bask dili bu gruba girer.
Eklemeli (Bitişken) Diller: Bu dillerde bir veya daha çok heceli köklere yapım ve çekim ekleri eklenir. Getirilen ekler kökle kaynaşmışlardır. Köke getirilen yapım ekleri ile yeni sözcükler, yeni kavramlar türetilir. Yeni ekler ulandığında kökte bir değişiklik olmaz. Türkçeye yabancı dillerden giren bazı sözcük köklerine de ekler getirilerek yeni sözcükler türetilir. Bu dile en güzel örnek Türkçedir. Ayrıca Altay dilleri, (Moğolca, Mançu- Tunguz) küçük ayrımlarla Japonca; Ural dilleri (Fince, Macarca, Samoyetçe) ile bazı Asya ve Afrika dilleri bu gruba girer.
Köken Bakımından Dünya Dilleri
Köken bakımından birbirine benzer diller, aynı kaynaktan çıkmış akraba dillerdir, dil aileleridir.
Yeryüzündeki başlıca dil aileleri şunlardır:
Hint - Avrupa Dilleri Ailesi
Asya Kolu: Hintçe, Farsça, Ermenice
Avrupa kolu:
Germen (Cermen) Dilleri: Almanca, İngilizce, Felemekçe (Hollanda’da ve Belçika’nın bir kısmında kullanılan dil).
Romen Dilleri: Latince, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca
İslav Dilleri: Rusça, Sırpça, Lehçe (Lehistan bölgesinde kullanılan dil).
Hami-Sami Dilleri Ailesi: Akatça, Arapça, İbranice
Bantu Dilleri Ailesi: Orta ve Güney Afrika’da yaşayan Bantuların dilleri bu gruba girer.
Çin Dilleri Ailesi: Çince ve Tibetçe bu ailedendir.
Ural- Altay Dilleri Ailesi:
Ural Kolu: Fince, Macarca, Samoyetçe
Altay Kolu: Türkçe, Moğolca, Mançuca
Türkçe dünya dilleri arasında yapı bakımından sondan eklemeli dil grubuna girer. Köken bakımından ise Ural-Altay dil ailesinin Altay koluna bağlıdır.