Deprem çantasının nasıl hazırlandığı merak edilen konular arasında yer alıyor. İstanbul’da 26 Eylül’de meydana gelen depremin ardından yaklaşık 300 artçı sarsıntı meydana geldi. İstanbul’da vatandaşın bir numaralı gündemi deprem. Peki, depreme öncesi ve deprem anında neler yapılabilir? AFAD açıklamaları nasıl ve uzmanlar ne diyor? Haberimiz içerisinden depremle ilgili önerilere ulaşabilirsiniz
DEPREM ÖNCESİNDE NELER YAPILMALI?
Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi, deprem öncesi yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
•Öncelikle yaşadığınız yerleşim biriminin deprem tehlikesi hakkında doğru bilgileri ilgililerden öğrenin
•Aile bireyleri arasında olağanüstü bir durumda nasıl davranacağınızı konuşun
•Her odada üzerinize bir şeyin düşmeyeceği sağlam bir yer belirleyin
•Yere yatma, başını koruma ve bir şeye tutunmayı test edin ve çocuklarınıza da öğretin
•Kitaplık, yüksek mobilya gibi kolay devrilebilir eşyalar ile ağır eşyaları duvarlara veya döşemeye sıkıca bağlayın, tablo, gardrop gibi eşyaları sabitleştirin ve üzerinize devrilmeyecek şekilde yerleştirin
• Kırılabilecek eşyalarınızı, üzerinize düşmeyecek şekilde mutfak dolaplarınızın alt raftlarına yerleştirin
•Olağanüstü birdurumda hemen kullanabileceğiniz el feneri, radyo ve yedek pilleri, ilkyardım çantası ve gerekli ilaçlarınızı, iş eldivenini önceden çantaya koyup, kolayca ulaşabileceğiniz bir yerde bulundurun
DEPREM ANINDA NELER YAPILMALI?
AFAD ‘deprem anında ne yapmalıyız’ sorusuna şu yanıtı veriyor;
DEPREM SIRASINDA BİNA İÇİNDEYSENİZ:
1. Kesinlikle panik yapmayınız.
2. Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durunuz.
3. Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek veya uzanarak kendinize hayat üçgeni oluşturun. Başınızı iki elinizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene dek bekleyin. Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK, baş ve enseyi koruyacak şekilde KAPAN, düşmemek için sabit bir yere TUTUN hareketini yapın. Deprem sırasında sarsıntı durana kadar olduğunuz yerde kalın.
4. Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı veya armatürü gibi üzerinize düşecek her tür eşyadan uzak durun.
BAŞINIZI KORUMAYA ALIN
5. Sarsıntı başladığında yataktaysanız orada kalın. Üzerinize düşecek ağır bir eşya yoksa bir yastıkla başınızı koruyun; varsa en yakındaki güvenli alana geçin.
6.Size yakın çok sağlam ve yüke dayanıklı bildiğiniz bir kapı değilse, kapıyı kullanmayın. Çoğu iç mekan kapısı basitçe inşa edilmiştir ve sizi korumaktan uzaktır.
7. Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın. Sarsıntı bitene kadar içeride kalın, ancak sarsıntı bitince dışarı çıkmak güvenlidir. Sarsıntı sırasında binayı terk etmeye çalışmayın.
8.Araştırmalar, çoğu yaralanmanın bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken oluştuğunu göstermektedir.
BALKONLARA ÇIKMAYIN, ASANSÖR KULLANMAYIN
9. Balkona çıkmayın.
10. Balkonlardan ya da pencerelerden atlamayın.
11. Asansör kullanmayın.
12.ACİL DURUMLARI ve YANGINLARI bildirmek dışında telefonları KULLANMAYIN. Kibrit ve çakmak YAKMAYIN, elektrik düğmelerine DOKUNMAYIN.
13.Elektriklerin kesilebileceğinin; yangın alarmlarının çalışabileceğinin ve yangın söndürme sistemlerinin devreye girebileceğinin farkında olun
14.Tekerlekli sandalyede iseniz tekerlekleri kilitleyerek başınızı ve boynunuzu korumaya alın.
15.Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın vb. cihazları kapatın. Dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşın.
16.Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın; soba ve ısıtıcıları söndürün. Diğer güvenlik önlemlerini alın; daha önceden hazırlanmış acil durum çantası ile gerekli olan eşya ve malzemeyi yanınıza alarak binayı daha önce tespit ettiğiniz yoldan derhal terk edip toplanma bölgesine gidin.
HASARLI BİNALARA GİRMEYİN
17.Her büyük depremden sonra mutlaka artçı deprem olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girmeyin.
18.Artçı depremler sırasında da ana depremde yapmanız gerekenleri yapın.
EĞER DEPREM SIRASINDA AÇIK ALANDAYSANIZ…
1.Dışarıda kalın.
2. Enerji hatlarından, diğer binalardan, direklerden, ağaçlardan ve duvar diplerinden uzaklaşın.
3.Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olun.
4.Deniz kıyısından uzaklaşın.
5.Toprak kayması, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunmayın. Böyle bir ortamda bulunuyorsanız, en seri şekilde güvenli bir ortama geçin.
6.Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olun.
7.Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.
8.En büyük tehlike binaların dış duvarlarının yıkılmasıdır. Depremlerdeki ölümlerin önemli bir kısmını bina içinden dışarı kaçarak enkaz altında kalanlar oluşturabilmektedir. Deprem sırasındaki yer hareketi nadiren ölüme veya yaralanmaya sebep olur. Depremle ilgili çoğu ölüm çöken duvarlar, parçalanan camlar ve düşen eşyalardan kaynaklanmaktadır.
DEPREM SIRASINDA ARAÇ KULLANIYORSANIZ...
1.Araç kara yolunda seyir halindeyken sarsıntı olursa ve bulunduğunuz yer güvenli ise ( bina, ağaç, direkler yanında, üst geçit altlarında durmaktan sakınarak) yolu kapatmadan, sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde kalın.
2.Sarsıntının geçmesini ihtiyatla bekleyin. Depremde hasar gören yol, köprü ve rampaları kullanmayın.
3.Normal trafikten, ağaçlardan, direklerden ve enerji nakil hatlarından mümkün olduğu kadar uzaklaşın. Ancak sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.
4.Araç meskun mahallerde ise ya da güvenli bir yerde değilse aracı durdurun; kontak anahtarını üzerinde bırakarak aracı terk edin ve açık alanlara gidin.
5.Bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, aracınızı durdurup aşağıya inin ve aracınızın yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekin, ellerinizi de başınızın üstüne kavuşturun.
6.Kapalı bir otoparkta iseniz; arabanızın dışına çıkıp yanına yatın. Üzerinize yıkılacak tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek, ama yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, üzerinize düşen bir parça ile ezilmenize sebep olabilir.
Metroda veya diğer toplu taşıma araçlarındaysanız
1.Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inmeyin. Elektriğe kapılabilir veya diğer bir trenin çarpması ile zarar görebilirsiniz.
2.Trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunun.
3.Metro veya tren personeli tarafından verilen talimatları izleyin.
EĞER ENKAZ ALTINDA KALDIYSANIZ…
1.Kibrit ve çakmak yakmayın.
2.Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın.
3.Ağzınızı ve burnunuzu mendil ya da kıyafetinizle kapatın.
4.Borulara ya da duvarlara vurarak yerinizi arama kurtarma ekiplerine bildirmeye çalışın ve ıslık çalın. Bağırmayı son çare olarak kullanın. Çünkü bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmanıza neden olabilir.
DEPREM VE ACİL DURUM ÇANTASINDA NELER OLMALI?
Gıda
Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen ve dayanıklı (çabuk bozulmayan) gıdalar (Konserve, kuru meyveler, tahin–pekmez, meyve suyu, vb.).
Önemli belge fotokopileri
•Kimlik kartları (nüfus cüzdanı, ehliyet vb.)
•Tapu, sigorta, ruhsat belgeleri
•Zorunlu Deprem Poliçesi
•Diplomalar
•Pasaport, banka cüzdanı vb.
•Diğer (evcil hayvan sağlık karnesi, vb.)
Giyecekler
•İç çamaşırı
•Çorap
•Yağmurluk
•İklime uygun giysiler
Su
Her bir aile üyesi düşünülerek yeterli içme suyu alınmalı.
Hijyen malzemeler
•Sabun ve Dezenfektanlar
•Diş fırçası ve macunu
•Islak mendil
•Tuvalet kâğıdı
•Hijyenik ped
Diğer malzemeler
•İlk yardım çantası
•Uyku tulumu veya battaniye
•Çakı, düdük, küçük makas
•Kâğıt, kalem
•Pilli radyo, el feneri ve yedek piller (dayanıklı/uzun ömürlü pil seçilmeli)
DEPREM SONRASINDA NELER YAPILMALI?
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Afetlere Hazırlık Yılı projesi kapsamında depremle ilgili de bir dizi video hazırladı.
AFAD'ın hazırladığı deprem sonrasında yapılması gerekenler videosunda şunlar sıralanıyor:
"Çevreniz ve kendi emniyetinizden emin olduktan sonra binayı terk edin.
Elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın, soba ve ısıtıcıları söndürün.
Afet ve acil durum çantanızı alarak toplanma alanına gidin.
Deprem sonrası yardıma ihtiyaç duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı, engelli ve hamilelere destek olmaya çalışın."
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi'nin hazırladığı kitapçıkta da tsunami riski olması halinde, denize doğru değil, yüksek yerlere kaçılması gerektiği uyarısı yapılıyor.
DEPREM SONRASI…
Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi’nin Deprem sonrası için bazı uyarıları şöyle:
Büyük bir depremden sonra artçı depremler mutlaka devam edecektir. Bu depremlere karşı hazırlıklı olun
•Kulaktan duyma sözlere itibar etmeyin, yerel yönetimlerin açıklamalarını takip edin, özellikle ilk üç gün içerisinde, yetkililer izin vermedikçe, evlerinize girmeyin
•Bazı artçı sarsıntılar zayıflamış yapılarda yeni hasar yapacak kadar büyük olabilir
•Aile bireylerinizi bir arada tutun ve açık bir yerde bekleyin. Varsa yaralılara ilkyardımı yapın
•Evinizi veya binanızı terk ederken kıymetli eşyalarınızı, kalın giyecek, battaniye gibi eşyaları yanınıza alın, kalın ayakkabılarınızı giyin, biraz yiyecek ve içme suyu temin edin
•Enkaz ve yıkıntılar arasında, cadde ve sokaklarda gelişigüzel dolaşmayın.