Aralık 2019’da Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve 2002’de yine ilk kez Çin’de görülerek 790 kişinin ölümüne yol açan akut solunum yolu sendromu (SARS) salgınını hatırlatan ‘gizemli virüs’ten etkilenenlerin sayısı 224'e çıktı, bunlardan 6'sı hayatını kaybetti, 170'inin tedavisi sürüyor, 44 kişinin ise durumu ağır. İngiliz uzmanlar ise vaka sayısının binin üzerinde olduğunu, Çin’in gerçek vaka sayısını gizlediğini ileri sürdü. Dünya Sağlık Örgütü acil toplantı kararı aldı.
DÜNYA ALARMDA!
Virüsün yol açtığı zatürre benzeri şikayetlerin Çin dışındaki ülkelerde de görülmesi ve Çin Ulusal Sağlık Komisyonunun, daha önce sadece hayvanlardan insanlara geçtiği söylenen ‘gizemli virüs’ün insandan insana da bulaşabildiğini açıklanması SARS’ta olduğu gibi ülkelerarası salgın riskini akıllara getirdi. Çin dışında rastlanan vakalarda, hastaların Wuhan'a seyahat etmiş kişiler olması ise salgın olasılığını güçlendirdi. Bu nedenle birçok ülke, Çin’den gidenlerin kontrolden geçirilmesi için havalimanları ve gümrük kapılarında önlemler alıyor. Avustralya, Hong Kong, Japonya, Güney Kore havalimanları sağlık taramalarının artırılacağını açıklarken, ABD'de ise en az üç havalimanında Çin'den giden yolcuların sağlık taramasından geçirilmeye başlandığı belirtildi.
Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü de, "gizemli hastalık" nedeniyle İstanbul Havalimanı'ndan Çin’e sefer yapan havayolu şirketlerini önlem almaları konusunda uyardı.
ÇİN VİRÜSÜ TÜRKİYE İÇİN RİSK TEŞKİL EDER Mİ?
SARS benzeri yeni Çin virüsünün Türkiye açısından tehlike yaratıp yaratmayacağını değerlendiren İÜC Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD öğretim üyesi Doç. Dr. İlker İnanç Balkan, Çin’de ‘gizemli hastalık’ yapan virüsün seyahat ile kolayca taşınabileceğinin altını çizdi.
Türkiye’nin salgın bölgesine uzak olmakla birlikte Çin takvimine göre 25 Ocak’ta başlayacak olan yeni yıl tatili nedeniyle çok sayıda turistin ülkemizi ziyaret etmesinin beklendiğini belirten Doktor İlker İnanç Balkan, “Hastalığın kuluçka süresi ve bulaşma yolu kesin olarak bilinmediğinden Çin'den, özellikle de Wuhan şehri ve çevresinden gelen her yolcunun mutlaka muayene edilmesi, ateş ve/veya solunum bulguları var ise belirli merkezlerde tetkik edilmesi ve toplum içine çıkmadan önce hastalığın dışlanması en kritik önlem olacaktır” dedi.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doç. Balkan, ntv.com.tr’nin Çin’deki ‘gizemli virüs’ ile ilgili sorularını şöyle yanıtladı:
Çin'deki gizemli virüs nedir, bir koronavirüs türü mü?
Evet yeni bir koronavirus tipi ile karşı karşıyayız. Çin'in Wuhan kentinde 31 aralık 2019 tarihinden itibaren bildirilmeye başlanan ve 20 Ocak itibarı ile 224 vakaya ulaşan zatürre salgınının etkeni; 7 ocak 2020 tarihinde Çin sağlık otoriteleri tarafından "2019 - yeni Coronavirus (2019-nCoV)" olarak ilan edildi.
Corona virüsün özellikleri nelerdir?
Corona virüsler hayvanlardan insanlara bulaşan ve soğuk algınlığından ciddi zatürreye bağlı solunum yetmezliğine ve ölümlere yol açabilen geniş bir virüs ailesidir. Aslında çoğumuzun bu virüsün bilindik tipleri ile defalarca karşılaştığı ve defalarca soğuk algınlığı geçirdiği söylenebilir. Ancak hayvanlar arasında dolaşan bazı türler insanın bağışıklık sistemine tamamıyla yabancıdır ve insana bulaştığında daha önce SARS ve MeRS salgınlarında olduğu gibi ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. SARS virüsünün misk kedilerinden, MeRS virüsünün ise tek hörgüçlü develerden bulaştığı bilinmektedir. Yeni coronavirus salgınının Wuhan şehrinde bir deniz ürünleri toptan satış pazarından kaynaklandığı düşünülmekle birlikte hangi hayvandan bulaştığı henüz kesinlik kazanmamıştır.
YENİ CORONAVİRÜS NASIL BULAŞIYOR? DSÖ VE ÇİN SAĞLIK YETKİLİLERİ HAYVANLARIN YANI SIRA İNSANDAN İNSANA DA BULAŞTIĞINI AÇIKLADI...
Evet, bu yeni tip coronavirüs de ilk vakalara hayvandan bulaşmış olmakla birlikte hayvan teması olmayan vakaların da görülmeye başlanması ile virüsün günler içinde insandan insana bulaşma özelliği kazandığı veya bu özelliğin virüste bulunduğu düşünülmeye başlanmıştır. İnsandan insana bulaşıp bulaşmadığını ve kesin bulaşma yolunu ortaya koymaya yönelik çalışmalar devam etmektedir. 16 Ocak'ta virüsün tanısını koymak için kullanılabilecek laboratuvar yönteminin belirlendiği duyurulmuştur. Yeni vakaların daha hızlı tanınmasını sağlayacak bu gelişme, virüsün çoğalma ve bulaşma davranışını anlamamızı sağlayacak, korunma önlemlerini belirlememize yardımcı olacaktır.
ZATÜRREYE, BÖBREK YETMEZLİĞİNE VE ÖLÜME NEDEN OLABİLİYOR
Yeni coronavirus bulaştıktan sonra nasıl belirtiler veriyor?
Yeni coronavirüsün bulaştığı bazı kimselerde belirtisiz veya çok hafif bulgularla soğuk algınlığı gibi seyrediyor olması olasıdır. Ancak kaydedilen vakalarda ateş, öksürük, nefes darlığı ve solunum güçlüğü bulguları ön plandadır. Ciddi vakalarda, enfeksiyon zatürreye, ciddi akut solunum sendromuna, böbrek yetmezliğine ve hatta ölüme neden olmaktadır.
Yeni Çin corona virüsünden kaynaklanan “gizemli hastalık” nasıl tedavi ediliyor?
Henüz belirli, özgül bir tedavisi yoktur. Ciddi vakaların yoğun bakım koşullarında, gerekli solunum izolasyon önlemleri alınarak takip edilmesi gerekmektedir.
“ET VE YUMURTALARIN İYİCE PİŞİRİLMESİ SON DERECE ÖNEMLİ”
Yeni virüs ve “gizemli hastalık” tan korunmak için neler yapılmalı?
Yeni koronavirüs salgınının ülkemizi etkilememesi için alınacak büyük ölçekli önlemler dışında, kişisel olarak alınması gereken önlemler nezle ve grip için alınması gereken önlemler ile benzerdir. Düzenli el yıkama, öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnun tek kullanımlık mendil veya giysinin kol kısmı ile kapatılması sayılabilir. Öksürme ve hapşırma gibi solunum yolu rahatsızlığı belirtileri gösteren kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır.Yeni koronavirüsün bulaşma yolu netlik kazanmadığı için et ve yumurtaların iyice pişirilmesi de son derece önemlidir.
SARS’IN ETKENİ DE KORONAVİRÜS
Çin’de ortaya çıkan ve salgın riski yaratan yeni corona virüs akıllara SARS hastalığını getirdi. SARS da 2002’de Çin'de ortaya çıktı ve diğer ülkelere de yayılarak yüzlerce kişinin ölümüne neden oldu. Hong-Kong, Tayvan, Kanada, Singapur, ABD gibi ülkeleri etkileyen SARS hastalığı Türkiye’de görülmedi.
SARS hastalığına; hayvanlarda ve insanlarda üst solunum yolu enfeksiyonları ve enterokolitlere yol açan bir coronavirüs neden oldu.
SARS’a neden olan coronavirus damlacık enfeksiyonuyla, solunum yoluyla ve vücut sıvılarıyla bulaşıyor. Bulaşmada virüs taşıyan kişiyle yakın temas önemli rol oynuyor.
SARS hastalığının tedavisinde, antibiyotikler, antiviral ilaçlar ve kortikosteroidler kullanılıyor. Solunum problemlerine yönelik oksijen tedavisi ve diğer destekleyici yöntemler de uygulanabiliyor.