Prof. Dr. Mete Özdoğan
mozdogan@medamerikan.com
Mide içeriğinin yemek borusundan yukarı, boğaza doğru gelmesidir “reflü”. Halk arasında mide reflüsü olarak bilinen Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide içeriğinin, özellikle asitli mide sıvısı ve gıdaların yukarı yemek borusundan boğaza ve ağıza doğru geri gelmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Rahatsız edici olmayan ve nadiren, kısa süreli olan reflü hali fizyolojik yani normal sayılır, ancak bu durum uzun süreli ve sıklıkla ortaya çıkıyorsa, reflü hastalığından söz edilir. Bir hayli yaygın olan bu hastalık, genellikle boğaz ve göğüs kemiği arkasında yanma hissi olarak görülebiliyor. Reflü hastalığının oluşmasında ise,beslenme yanlışlıkları ve fazla kilo büyük rol oynuyor.
YAKINMALARI NELERDİR?
Sıklıkla iki tür yakınma ortaya çıkar: Bunlardan ilki, göğüste iman tahtası adı verilen göğüs kemiğinin arkasında, yemek borusunda hissedilen yanma hissidir. Bu yanma genellikle yemeklerden bir süre sonra ortaya çıkar. İkinci sık yakınma ise mide içeriğinin (kısmen asitli mide sıvısı ve bir miktar gıda olabilir) boğaz ya da ağıza geri gelmesiyle, acı ekşi tadın hissedilmesidir. Bunların dışında, daha nadir olmak üzere boğaz ağrısı, ses kısıklığı, boğazda yumru hissi, yutmada güçlük, göğüste ağrı, ağızda tükürük salgısının artışı (hastalar ağzıma su doluyor diye yakınır), kuru irrite edici, inatçı öksürük ve kimi zaman nedeni saptanamayan bulantı hissi de diğer yakınmalar arasında sayılabilir.
NE TÜR ZARARLAR OLUŞTURUR?
Reflüde mideden yemek borusuna doğru gelen asidik mide içeriği, mide içyapısından farklı olan ve aside mide gibi dayanıklı olmayan yemek borusu içyapısında hasar, tahriş oluşturur.
Bu hasar, oluşan reflünün sıklığı, mide içeriğinin yemek borusuna kaçma sıklığı ve mide sıvısının asiditesiyle doğru orantılıdır. Yani mide sıvısı ne ölçüde sık geri geliyor ve içerdiği asit oranı ne ölçüde yüksekse, yemek borusunda oluşturacağı hasar da o ölçüde yüksek olacaktır. Buna bir de yemek borusu içyapısını örten, mukoza olarak adlandırılan iç örtü dokusunun direncini de ilave etmek gerekir.
TEDAVİ NASIL OLMALIDIR?
Gastroözofageal reflü hastalığı temelde anatomik-yapısal bazı eksiklik ve bozukluklar nedeniyle ortaya çıktığı için, temelde kronik seyirli bir hastalık olarak değerlendirilmelidir. Yani reflü hastalığını belirli bir süre ilaç kullanarak, kalıcı olarak tedavi etmek olası değildir.
Ancak bazı yaşam tarzı ve davranış değişiklikleri ve ilaç tedavileriyle reflü hastalığını kontrol altında tutmak ve neden olacağı zararları önlemek mümkündür.
Bu amaçla günlük yaşantımızda yapacağımız bazı değişiklikler, yaşam tarzı düzenlemeleri tedavinin temelini oluşturur: Bunlar arasında fazla kilolardan kurtulmak, sigara, alkol kullanımının sonlandırılması, kahve içiminin sınırlandırılması, geç vakit yenen yemeklerden vazgeçilmesi, yağlı, naneli gıdalar, gazlı içeceklerden uzak durulması ve yatak başının yüksek olmasına dikkat edilmesi sayılabilir. Tıbbi tedavide mide asit salgısını düzenleyen antisekretuvar ilaçlar ve antiasit ilaçlardan yararlanılır. Bazılarında ise anti-reflü cerrahi gerekir.