Hashimoto tiroititi vücudumuzu mikroplardan korumak için çalışan bağışıklık sisteminin, vücudun tiroit hücrelerine saldırdığı bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına karşı savaş açtığı bu tip hastalıklara otoimmun hastalıklar denir. Nedeni tam olarak bilinemektedir. Hashimoto tipi tiroit bezi iltihabı en fazla tiroit bezi yetmezliği yapan hastalıktır. Diğer bir deyimle tiroit bezi yetmezliğinin en önemli nedeni Hashimoto tipi tiroit bezi iltihabıdır. Vücudumuz tiroit bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroit bezine bağlanarak tiroit hücrelerini harap ederler. Bu arada tiroit bezinde birçok iltihap hücresi birikir. İltihap sonucu tiroit hücreleri tahrip olarak azalınca da bez küçülür ve hormon yapacak hücre kalmaz ve sonunda tiroit hormon yetmezliği ortaya çıkar. Bu hastalarda yıllar içinde tiroit bezi gittikçe küçülür.
Hastaların % 95’i kadın
Sıklık: Toplumun % 2’sinde bulunur..Tüm yaşlarda ortaya çıkarsa da 30-50 yaş arasında sıktır. Ergenlik çağındaki kızlarda sıklığı % 0.8-1.6’dır. Hashimoto hastalarının % 95’i kadındır. Hastalığın erken dönemlerinde genellikle bir şikayet olmaz ve check-up tetkikleri veya rutin sağlık taramalarında tesadüfen tespit edilir. Bazı hastalarda küçük bir guatr ve anti-TPO antikor yüksekliği vardır. Bazen de tiroit bezi yetmezliği ile doktora başvururlar.
Tiroit yetmezliğinde görülen yakınmalar:
? Orta derecede kilo alımı (5-7 kg),
? Soğuğa karşı hassasiyet artışı,
? Kolayca yorulma,yavaşlamış hareketler
? Düzensiz ve ağır adet dönemleri,
? Genç kadınlarda hamile kalmada zorlanma,
? Cinsel isteksizlik,
? Memeden süt gelme,
? Kuru cilt ve kabarık yüz,
? Saç kaybı ve kaş incelmesi,
? Ses kısıklığı,
? Depresyon,unutkanlık
? Uyku apnesi ve gün içinde uyuklama,
? Kabızlık,
? Yavaş kalp atışları,
? Kolesterol seviyesinde artışıdır.
Yaş ilerledikçe Hashimoto’lu hastalarda tiroit bezi yetmezliği sıklığı artar. Hashimoto’lu hastalarda lastik sertliğinde bir guatr vardır. Çok nadiren tiroit bezi sert olabilir. Tiroit bezinde ağrı veya hassasiyet yoktur.
Tanısı nasıl konur?
Hashimoto hastalığının tanısı muayene, tiroit hormon testleri, tiroit bezi ultrasonu ve gerekirse sintigrafisi ile konur. Kanda serbest T3 ve serbest T4 hormonlarında düşme (ancak hastalık seyrinin bazı dönemlerinde tiroit hormonlarında geçici artışlar saptanabilir), TSH (tiroit bezinin çalışmasını sağlayan hormon) hormonunda yükselme ve tiroit dokusuna karşı antikorlar (anti-TPO ve anti-TG) saptanır. Anti-TPO antikorlar hastaların % 95’inde ve anti-Tiroglobulin antikorlar %60’ında yüksek olarak bulunur.
Tedavisi nasıldır?
Tedavide tiroit dokusundaki tahribatı önlemeye yönelik bir uygulama günümüzde yoktur. Amaç tiroit hormonu vererek, bunun eksikliğine bağlı bulguları ortadan kaldırmaktır. Ancak bu basitçe hergün bir tablet hormon ilacı almak şeklinde olmayıp, her hastanın yaşına aktivitesine kilosuna ve hormon değerleri ile eşlik eden diğer hastalıklarına göre belli periyodlarda takip ve tetkik ile ayarlama yapılmasını gerektiren bir süreçtir. Kontrolsüz hormon kullanımı yetersiz tedaviye neden olabileceği gibi fazla miktarda alınması hipertiroiti dediğimiz ciddi bir hastalığa yol açabilir. Yaşlı hastalarda veya koroner kalp hastalığı olanlarda tedaviye çok düşük dozlarda başlanır ve 4-6 haftalık aralıklarla artırılır. Kadınların çoğunda gebelik süresince dozda % 25-50 oranında bir artış gerekir. Tiroit hormon ilacının ( levotiroksin ) aç karna içilmesi gerekir. Aç karna alınan ilacın emilimi daha iyi olur. Özellikle kalsiyum, demir ve mide ilaçları tiroit ilacının emilimini bozar. Gebe kalmayı düşünen kadınlar doktoruna mutlaka ilaç dozunu danışmalıdır. Gebe kalınca da tiroit ilaçları alınacaktır. Çocuğa zararı yoktur. Tiroit ilacı alınmazsa, düşük riski artar. Doğum sonrası da kontroller yapılmalıdır.