Evrene dair sırlar zaman zaman çözülse de hala büyük bir kısmı karanlıkta kalıyor. Evrenin sırlarından biri de Ay'a dair detaylar. Ay tozu nedir, Ay tozu nasıl kokar? gibi sorular, uzayı ve gezegenleri araştırmayı sevenler için halen merak konusu olmaya devam ediyor. Ay tozu nasıl kokar? sorusu da oldukça merak uyandırıyor. Kraterlerden oluşan gri görünümlü Ay, Ay tozu kokusu ve daha fazlasına dair soruların cevaplarını detaylarıyla birlikte sizler için araştırdık.
Ay, dünyamızın uydusu olması dolayısıyla gizemlerini ortaya çıkarmak istediğimiz öncelikli gök cisimleri arasında bulunuyor. Ay, çekim gücü sayesinde dünyamızdaki bazı doğa olaylarını etkilemesi bakımından önem taşıyor. Ay'ın sırlarına vakıf olabilmek için 1969'da Apollo aracı ile iniş yapan Neil Armstrong, uyduya ayak izini bırakıyor. Bilimin gelişmesi ve daha fazla bilgiye ulaşmak adına astronotların Ay'a uzay üssü kuracakları gündeme geliyor. Astronotların Ay'a ayak basmalarıyla birlikte uydunun yüzeyi gibi Ay tozu da merak konusu olmaya başlıyor. Ay tozu son dönemlerin popüler yarışma programlarında sık sık soru olarak yarışmacılara soruluyor. Astronotlar elbette ki Ay yüzeyinde özel kıyafetlerini çıkaramıyorlar. Fakat keşiflerini tamamlayıp uzay aracına döndüklerinde kıyafetlerinde ay tozu bulunuyor. Kıyafetlerindeki tozlar sayesinde Ay tozu kokusu hakkında çeşitli yorumlarda bulunabiliyorlar.
Aya giden 12 astronottan biri olan Harrison Jack Schmitt, Ay tozu kokusu hakkında baruta benzediği ifadesini kullanıyor. Başka bir astronot olan Buzz Aldrin ise Ay tozu kokusu, yanmış kömüre hatta şömine içerisinde kalan küllerin üzerine su döküldüğü zaman ortaya çıkan kokuya benzetiyor. Deneyimli astronotlar tarafından yapılan açıklamalardan sonra Ay tozu kokusu, keskin bir aromaya sahip diyebiliriz.
Bilim insanları, astronotların hissettikleri kokuyu ay yüzeyinde yeterince oksijen olmamasına bağlıyor. Dünyada oksijen düzeyine bağlı olarak taş ve kayalarda bir parçalanma olduğunda oksijen sayesinde mineraller arasındaki bağlar hızla kopuyor. Ay yüzeyinde oksijen düzeyi düşük olduğunda kayaların ufalanması sonrasında aralarındaki bağlar korunuyor. Böylece açığa yanmış baruta benzer bir koku çıkabiliyor.
Ay Tozu Tehlikeli mi?
Astronotların üzerine çeşitli söylemlerde bulunduğu Ay tozu, isim olarak sevimli gelse de tozun astronotları olumsuz etkilediği söyleniyor. Ay'da, dünyada olduğu gibi bir atmosfer bulunmuyor. Atmosferin olmaması ay yüzeyindeki toprakların milyonlarca yıldır zararlı ışınlara maruz kalması ve aşırı sıcaklık değişimlerini yaşaması ay tozunu zararlı kılıyor. Bilim insanları tarafından simülasyonlarla Ay tozu hakkında çeşitli bilgiler ortaya çıkarılıyor. Özellikle fareler üzerinde yapılan deneyler ay tozunun akciğerleri yaklaşık %90 oranında olumsuz etkilediğini gösteriyor.
Astronotları kanser riski ile baş başa bırakan ay tozu sinir hücrelerinin dışında nöronları da yok edebiliyor. Ay tozu maruz kaldığı kozmik ışınlar nedeniyle yüzeyinde reaktifler barındıran birer zehre dönüşüyor. Ayın yüzeyine çarpan göktaşları, uyduda silikon dioksit oluşturuyor. Ay tozu, bahsi geçen reaktiflerin yanı sıra magnezyum ve demir gibi bildiğimiz hatta vücudumuzda olan mineralleri içeriyor.
Tüm tehlikelere rağmen keşfetmeyi seven bilim insanları ve astronotlar dünya için değerli olan Ay'a dair çalışmalarını sürdürmekten vazgeçmiyor.