Arapça ‘aşara' kelimesinden gelen bu tatlı, Ermeniler'de ‘anuş-abur', Ortodoks Hıristiyanlar'da da ‘koliva' ismiyle karşımıza çıkıyor. Birçok dini hikayeyi temsil ediyor ve farklı ritüellerle her sene belli günlerde tekrar tekrar hayat buluyor. Hayvansal ürün içermeyen aşurenin bu özelliği de bazı topluluklarda ona farklı anlamlar yüklüyor.
AŞURE YEMEK İÇİN 7 NEDEN
AŞURE GÜNÜNÜN ÖNEMİ VE ANLAMI... AŞUREYLE İLGİLİ RİVAYETLER...
Hüseyin bin Ali ve beraberindeki 72 kişi hicri 61'de Muharrem'in onuncu gününde (10 Ekim, 680) Kerbelâ'da Yezid'in ordusunca katledilmiştir. Bunun dışında Aşure Günü'nde gerçekleştiğine inanılan dini açıdan önemli bazı rivayetler bulunmaktadır. Bunlar; Âdem'in işlediği günâhtan sonra tövbesinin kabul edilmesi, İdris'in diri olarak göğe yükseltilmesi, Nuh'un gemisinin tufandan kurtulması, İbrahim'in ateşte yanmaması, Yakup'un oğlu Yusuf'a kavuşması, Eyyub’un hastalıklarının iyileşmesi, Musa’nın Kızıldeniz'den geçip İsrailoğulları'nı firavun'dan kurtarması, Yunus’un balığın karnından çıkması, İsa'nın doğumu ve ölümden kurtarılıp göğe yükseltilmesidir. Bu olaylar saygın hadis Kitaplarının hemen hepsinde geçmektedir.
AŞURE GÜNÜ DUASI
Şeyh Şihaübddin-i Sühreverdi (k.s)’dan nakil edilmiştir ki,
Her kim bu duayı Aşure günü 3 kere okursa ölümden bile emin olur.. Zira o sene ölümü takdir edilmiş olanlar bu duayı okuyamazlar.. ALLAH bunu ona okutmaz buyurmuştur…
Aşure Duasının Arapça Okunuşu
ELHAMDULİLLAHİ RABBİL ALEMİN…VESSALETÜ VESSELAMÜ ALA SEYYİDİNA MUHAMMEDİN VE ALA ELAHİ VE SAHBİHİ ECMAİN…
ALLAHÜMME ENTEL BEDİYÜL GADİM….EL HAYYUL KERİM…EL HANNANÜL MENNAN…VE HEZİHİ SENETÜN TECİDETÜN ES ELÜKE FİHEL İSMETE MİNEŞŞEYTANİRRACİM….
VEL AVNA ALA HEZİHİL NEFSİL EMMARETİ BİSSÜ İ VEL İŞTİĞALE BİMA YUGARRİBÜNİ İLEYKE YA ZEL CELALİ VEL İKRAM…
Bİ RAMHMETİKE YA ERHAMER RAHİMİN…VE SALLLAHÜ ALA SEYYİDİNA VE NEBİYYİNA MUHAMMEDİN VE ALA ELAHİ VE SAHBİHİ VE EHLİ BEYTİHİ ECMAİN…
Aşure duasının manası:
Hamd alemlerin RAB bi olan ALLAH a mahsustur…Salatü Selam onun biricik RASÜL ü Efendimiz sav ve onun aline eshabına olsun..
Kendinden evvel hiçbir varlık olmıyan…Varlığı,hayatı,kullarına keremi,ziyade merhameti,nimetler bagışlaması sonsuz ve devamlı olan sensin ALLAH ım…
İşte bu yeni yıldır ki,bu yıl boyunca huzurundan kovulmuş şeytandan beni korumanı,daima kötülüğü emreden nefsime galip olmam için yardımını ve beni sana yaklaştıran işlerle meşgul olmamı,senden dilerim.. Ey CELAL ve İKRAM sahibi ALLAH ım….
Ey ERHAMUR RAHİMİN olan RAB bim rametinin bereketiyle duamızı kabul et…
ALLAH ın selamı hz MUHAMMED MUSTAFA (sav) ın ve onun alinin ashabının ehli beytinin üzerine olsun..
AŞURE GÜNÜ NELER YAPILIR?
- AŞURE günü oruç tutmak sünnettir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
Aşure günü oruç tutanın, bir yıllık günahları affolur. [Müslim, Tirmizi, İ. Ahmed, Taberani]
Aşure günü oruç tutan o yıl tutamadığı nafile oruçlarının sevabına kavuşur. [Deylemi]
Aşure günü bir gün önce, bir gün sonra da tutarak Yahudilere muhalefet edin. [İ .Ahmed]
Aşurenin faziletinden faydalanın! Bu mübarek günde oruç tutan, melekler, peygamberler, şehidler ve sa-lihlerin ibadetleri kadar sevaba kavuşur. [Şir'a]
Yalnız Aşure günü oruç tutmak mekruhtur. Bir gün öncesi veya bir gün sonrası ile tutmalı!
2- Sıla-i rahim yapmalı. Yani akrabayı ziyaret edip, hediye ile veya çeşidi yardım ile gönüllerini almalı. Hadis-i şerifte, (Sıla-i rahmi terk eden, Aşure günü akrabasını ziyaret ederse, Yahya ve İsa'nın sevabı kadar ecre kavuşur) buyuruldu. (Şir'a)
3- İlim öğrenmeli! Hadis-i şerifte, (Aşure günü, ilim öğrenilen veya Allahü teâlâyı zikredilen bir yerde, biraz oturan, Cennete girer) buyuruldu. Bu gece ilim olarak, ehl-i sünnete uygun bir kitap, [mesela İslam Ahlakı veya Tam İlmihal Seadet-i Ebediyye] okumalıdır. Ayrıca Kur'an-ı kerim okumalı, kazası olan kaza namazı kılmalı. (Şir'a)
4- Sadaka vermek sünnettir, ibadettir. Hadis-i şerifte, (Aşure günü, zerre kadar sadaka veren, Uhud dağı kadar sevaba kavuşur) buyuruldu. (Şir'a)
Bugün aşure ibadet diye aşure pişirmek günahtır. Aşurenin bugüne mahsus ibadet olmadığını bilerek, bugün aşure veya başka tatlı yapmak günah olmaz, sevap olur. Bu inceliği iyi anlamalı. Tedavi niyetiyle sürme çeken bugün de sürmelenebilir. Hadis-i şerifte, Aşure günü ismidle sür-melenen, göz ağrısı görmez buyuruldu. (Hakim)
5- Çok selam vermeli. Hadis-i şerifte, Aşure günü, on Müslümana selam veren, bütün Müslümanlara selam vermiş gibi sevaba kavuşur buyuruldu. (Şir'a)
6- Çoluk çocuğunu sevindirmek! Hadis-i şerifte, (Aşure günü, aile efradının nafakasını geniş tutanın, bütün yıl nafakası geniş olur) buyuruldu. (Beyheki)
7- Gusletmeli. Hadis-i şerifte, (Aşure günü gusleden mümin, günahlardan temizlenir) buyuruldu. (Şir'a)
[Bu sevaplar, itikadı düzgün olan, namaz kılan ve haramlardan kaçan mümin içindir.
8 - O gün, eve ufak-tefek erzak alınmalı, alınırsa bir sene boyunca evde bereket olur.
9- Dua Okunmalı,
10 defa şu dua okunur:
''Sübhanallahi mil'el mizan. Ve müntehel-ılmi ve meblegar-rıza ve zinetelarş''
10- Namaz Kılınmalı
Aşure gününe mahsus olmak üzere kuşluk vaktinde 2 rek'at namaz kılınır.
Sadaka vermek sünnettir, ibadettir. Hadis-i şerifte, (Aşure günü, zerre kadar sadaka veren, Uhud dağı kadar sevaba kavuşur) buyuruldu. (Şir'a)
AŞURE TARİFİ
Yapılışı her yöreye göre değişen ve genel olarak buğday, nohut, fasulye, kuru üzüm, kayısı, badem ve ceviz gibi 10'a yakın baklagil, meyve ve sert kabuklu yiyeceklerin katılmasıyla özenle hazırlanan aşure, protein ve vitamin deposu olarak adlandırılıyor.
İslam dünyası için kutsal aylardan olan 'Muharrem ayı', çeşitli ibadet ve geleneklerle yaşanıyor.
Yapılışı her bölgeye göre farklılık gösteren aşure, özellikle ev kadınları tarafından özenle hazırlanıp, komşularla paylaşılırken, zengin içeriği ise dikkati çekiyor.
Ay içerisinde ve özellikle de Muharrem ayının onuncu gününe denk gelen günde evlerde hazırlanan aşure, Türk mutfağının da önemli damak tatları arasında yer alıyor.
Kişi sayısına göre malzeme miktarı değişen aşure yapılırken, malzemelerden buğdayın akşamdan pişirilmesi, nohut, fasulye, kuru üzümün de akşamdan ıslatılması öneriliyor.
Ertesi gün bu malzemeler ayrı ayrı haşlanıp suyu süzüldükten sonra, bütün malzeme bir tencerede kaynatılıyor ve aşurenin kıvamına göre de su ilave ediliyor.
Aşurenin kaynamaya başlamasıyla da incir, kayısı ve şeker katılıp bal rengine gelinceye kadar pişirilmesi gerekiyor.
Piştikten sonra kaselere konan aşurenin üzeri ceviz, fındık, fıstık ve tarçınla süslenerek servis yapılıyor.
Çukurova Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cahide Yağmur, yaptığı açıklamada, aşurenin çok fazla besin maddesi barındırması nedeniyle adeta bir enerji deposu olduğunu söyledi.
Aşurenin içerisindeki besinlerin, dengeli beslenme açısından bakıldığı zaman birbirini tamamladığını belirten Yağmur, 'Örneğin, içerisinde buğday, nohut, fasulye kullanılıyor.
Bakliyat ve tahıl karışımı içerisine kuru meyve giriyor, fındık, fıstık giriyor. Tahıl ve baklagil karışımlarının protein içeriği yüksektir.
Tek başına bir tahıl yeseniz, onun içindeki proteinden daha az yararlanıyorsunuz ama bu besinlerin birleşmesiyle neredeyse hayvansal protein kalitesine yaklaşılıyor' dedi.
Aşurenin, başta E vitamini olmak üzere B grubu vitaminler yönünden de çok zengin olduğuna dikkati çeken Yağmur, çocuklar ve gelişme çağındakiler için önemli bir besin maddesi olduğunu söyledi.
Hayvansal protein eksikliği bulunan ve bu tür gıdaları yiyemeyen kişiler için aşurenin tek başına bu proteinleri karşılayabileceğinin altını çizen Yağmur, sporcular, ağır işlerde çalışan kişilerin de vücutları için gerekli olan vitamin ve enerjiyi aşureden temin edebileceklerini kaydetti.