7 Haziran Türk İşaret Dili Bayramı ile ilgili araştırmalar hız kazandı. Türk İşaret Dili, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde işitme engelli kişilerin kullandığı ortak bir dildir. Bu günün vesilesiyle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, 7 Haziran Türk İşaret Dili Bayramı’nı kutladı. İşaret dili sözlüğü nasıl ortaya çıktı? sorusunun yanıtı sizlerle…
BAKAN SELÇUK KUTLADI
Bakan Zehra Zümrüt Selçuk, 7 Haziran Türk İşaret Dili Bayramı’nı kutladı ve konuya ilişkin çalışmalardan bahsettiği açıklamalarını kamuoyu ile paylaştı. Türkiye'de ilk defa Türk Dil Kurumu'nun 2007 yılında düzenlediği 'Birinci Türk İşaret Dili Çalıştayı" ile 7 Haziran tarihinin Türk İşaret Dili Bayramı olarak ilan edildiğini hatırlatan Bakan Selçuk; "Bakanlık olarak işaret dilinin yaygınlaşması konusunda önemli çalışmalar sürdürüyoruz." dedi. Bu kapsamda "erişelibirailevecalisma" ismiyle sosyal medya hesapları açıldığını belirten Selçuk, bu hesaplarda bakanlığın tüm haberlerinin işitme ve görme engelliler için erişilebilir formatta sunulacağını bildirdi.
Türk İşaret Dili Tercümanlarına verilen önemin de altını çizen Selçuk; Bakanlık bünyesinde 56 Türk İşaret Dili Tercümanını istihdam ettiklerini, yapılacak bir sınav sonrasında yeni alımlarla bu sayıyı arttıracaklarını kaydetti.
"Sağırların, İşitme ve Görme Engellilerin Yayın Hizmetlerine Erişiminin İyileştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" in 11 Ekim 2019 tarih ve 30915 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiğini hatırlatan Bakan Selçuk, işitme engellilere yönelik hizmetlere ilişkin de bilgi verdi.
Alanda çalışan sivil toplum kuruluşları, kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerin temsilcilerinin katılımıyla "Türk İşaret Dili Uygulamalarının Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılmasına Yönelik Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik" çalışmalarının sürdürüldüğünü belirten Selçuk, Alo 183, Alo 144 ve Alo 170 Çağrı Hatlarında Türk İşaret Dili bilen personel görevlendirilerek, işitme engelli vatandaşlarımıza görüntülü hizmet verildiğini vurguladı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde engelli politikalarına ilişkin veri oluşturmak amacıyla geliştirilen Ulusal Engelli Veri Tabanına kayıtlı ve hayatta olan engelli sayısı; 1 milyon 423 bin 96'sı erkek, 1 milyon 109 bin 297'si kadın olmak üzere toplam 2 milyon 532 bin 393. Bu sayılar, Engelli Sağlık Kurulu Raporu almak için yetkili hastanelere başvurmamış ve hizmet almak için devletle temasa geçmemiş bireyleri kapsamıyor. Söz konusu veri tabanında kayıtlı ve hayatta olan engellilerin engel gruplarına göre dağılımlarında da işitme engellilerin sayısı 229 bin 620 kişi. Bu rakam engelli nüfusun yüzde 8'ini oluşturuyor.
7 HAZİRAN TÜRK İŞARET DİLİ BAYRAMI
Türk İşaret Dili ya da TİD, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki işitme engellilerin kullandığı dildir. Kesin bir başlangıç tarihi bilinmese de Türk İşaret Diline dair ilk bilgiler 9. Yüzyıla dayanmaktadır. Türk İşaret Dili bayramı ilk resmi olarak 2007 yılında kutlanmıştır.
1889 yılında Osmanlı Devletinde ilk defa saray dışındaki işitme engellilerin eğitimi için Dilsizler Mektebi açılmış, hem işaret diliyle hem de sözel olarak eğitim verilmiştir.
1923 yılında İzmir’de işitme engelli vatandaşlar için okul açılmış ve sözel eğitim verilmiştir.
1944 yılında Süleyman Gök’ün girişimiyle Sağır Dilsiz ve Körler Okulu açılmış, 1953 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiştir. Bu tarihten sonra, işitme engellileri konuşturmaya yönelik çalışmalar arttırırken Türk İşaret Dili’nin kullanımından vazgeçilmiş ve sözel eğitim yaygınlaştırılmıştır.
1984 yılında ise TRT televizyonda İşitme Özürlüler Haber Bültenini Türk İşaret Dili ile yayımlamıştır.
İŞARET DİLİ SÖZLÜĞÜ
Millî Eğitim Bakanlığı tarafından okullardaki Türk işaret dili sözlüğü ihtiyacını karşılamak amacıyla hazırlanan Türk İşaret Dili Sözlüğü, 1986 kelime ve deyim içermektedir. Sözcüklerin anlam karşılıkları değil kavramların işaret dilindeki karşılıkları verildiği sözlükte ellerin ve parmakların aldığı biçimler ve hareketlerin yönü anlatılarak işaret dili öğretiminde kolaylık sağlanması hedeflenmektedir. Her kelime için resim ve el biçimi de ayrıca verilmektedir. Hem basılı hem de ağ ortamında kullanıcıların hizmetine sunulan sözlük, kullanıcıların eleştiri ve ihtiyaçları doğrultusunda ağ ortamında sürümünü yenileyecektir.