Ukrayna Rusya savaşına dair son dakika gelişmeleri anbean takip ediliyor. Gelen bilgiler arasında Türkiye saati ile sabah 06.00 itibarıyla Rusya Devlet Başkanı Putin'in Donbas'a askeri harekat başlattığı açıklandı. Bunun üzerine Ukrayna Rusya savaşı başladı mı, son durum nedir? Rusya Ukrayna arasındaki sorun nedir? soruları gündemde yer aldı.
Rusya sınırı geçip operasyonlara başladığını duyurdu. Açıklama bizzat Rusya Devlet Başkanı Putin'den geldi. Putin operasyonun resmen başladığını açıkladı. Putin Ukrayna askerlerine deerhal Luhanks ve Donetks bölgelerinden çekilme çağrısı yaptı. Ukrayna yönetimi gelişmeler üzerine ülkede sıkı yönetim ilan etti. Başkent Kiev'de patlama sesleri duyuldu.
Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna'daki hava savunma sistemleri, askeri hava limanları ve hava kuvvetlerinin "yüksek hassasiyetli silahlarla" etkisiz hale getirildiğini açıkladı.
Rusya Savunma Bakanlığında yapılan açıklamada, Ukrayna'nın doğusundaki Donbas'a özel askeri operasyonun, ülkedeki sivillere yönelik tehdit oluşturmadığı iddia edildi.
Açıklamada, "Ukrayna'daki askeri altyapı, hava savunma sistemleri, askeri hava limanları ve hava kuvvetlerinin yüksek hassasiyetli silahlarla etkisiz hale getirildi." ifadesine yer verildi.
BIDEN: KARŞILIK VERECEĞİZ
Tüm dünyanın duaları, Rus askeri güçlerinin sebepsiz ve haksız bir saldırısına maruz kalan Ukrayna halkıyla bu gecedir. Başkan Putin, feci bir can kaybı ve insan ıstırabı getirecek önceden tasarlanmış bir savaş seçti. Bu saldırının getireceği ölüm ve yıkımdan yalnızca Rusya sorumludur ve ABD ile Müttefikleri ve ortakları birleşik ve kararlı bir şekilde karşılık verecektir. Dünya Rusya'dan hesap soracak.
Durumu bu akşam Beyaz Saray'dan izleyeceğim ve ulusal güvenlik ekibimden düzenli güncellemeler almaya devam edeceğim.
Yarın sabah G7'deki mevkidaşlarımla bir araya geleceğim ve ardından Amerika Birleşik Devletleri ile Müttefiklerimizin ve ortaklarımızın Ukrayna'ya ve küresel barış ve güvenliğe karşı bu gereksiz saldırganlık eylemi için Rusya'ya dayatacağı diğer sonuçları duyurmak için Amerikan halkıyla konuşacağım.
İttifak'a yönelik herhangi bir saldırganlığı caydıracak güçlü ve birleşik bir yanıt sağlamak için NATO Müttefiklerimizle de koordinasyon içinde olacağız.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy: Eğer canımıza, özgürlüğümüze, çocuklarımıza saldırılırsa, kendimizi savunacağız, saldırmayacağız, kendimizi savunacağız.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, "Putin, Ukrayna'ya karşı geniş çaplı bir savaş başlattı. Ukrayna'nın barışçıl kentlerinde saldırılar sürüyor." dedi.
Kuleba "Ukrayna kendini savunacak ve kazanacak. Dünya Putin'i durdurabilir, durdurmalı. Harekete geçme zamanı" ifadelerini kullandı.
Rusya ile eski bir Sovyetler Birliği ülkesi olan Ukrayna'nın arası, Kiev yönetiminin Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşması üzerine açıldı.
Kiev'de iktidara gelen Rusya yanlısı Viktor Yanukoviç, ülkenin Batı'ya yönelmesini engellemek için 2013 yılında AB Ortaklık Anlaşması'nı askıya aldığını açıkladı. Bu karar, Ukrayna tarihinde derin krizlerin başlangıcı oldu.
2013 yılını "meydan olayları" ile uğurlayan Ukrayna yeni yılı iç karışıklıkla karşıladı. Bağımsızlık Meydanı'nda aylarca toplanan binlerce Batı yanlısı Yanukoviç'in kararını protesto etti. Rusya yanlılarının da sokaklara çıkmasıyla zaman zaman çatışmalar yaşandı. Olayların kontrolden çıkması üzerine dönemin Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, Rusya'ya kaçmak zorunda kaldı. Coğrafi olarak Avrupa ile Rusya arasındaki Ukrayna'nın insanları da Rus ve Batı yanlıları olarak kutuplara bölündü.
Olaylar Kırım ve Donbas'a sıçradı. Kırım Parlamentosu askeri üniformalı, üzerlerinde hiçbir sembol ya da simge bulunmayan "silahlı, yeşil adamların" baskısıyla Kırım'ın Rusya'ya ilhakını sağlayacak referandumu yapma kararı aldı. Yerli halk olan Tatarlar ve Ukraynalıların karşı çıkarak katılmadığı 16 Mart 2014'teki tartışmalı referandumun ardından Kırım, Rusya tarafından yasa dışı ilhak edildi. Rusya yanlılarının işgali Kırım'la da kalmadı. Ukrayna'nın doğusundaki şehirlerde Rusya yanlısı ayrılıkçılar sözde devletlerini ilan etti. Donbas denilen bölgede Rusya yanlılarının yasa dışı yönetimleri yaklaşık 7 yıldır sürüyor.
SON GERGİNLİK NASIL BAŞLADI?
Fransa'nın başkenti Paris'te 9 Aralık 2019'da, 3 sene aradan sonra Normandiya Dörtlüsü Liderler Zirvesi yapıldı. Ukrayna, Rusya, Almanya ve Fransa devlet başkanlarının katılımıyla gerçekleşen zirvede, tam ateşkes ve Minsk Anlaşması'na bağlılık vurgusu yapıldı.
Zirveden sonra azalan çatışmalar, kısa süre sonra daha da alevlendi. Krizin çözümüne ilişkin Rusya, Ukrayna ve AGİT'ten oluşan Üçlü Temas Grubu, 27 Temmuz 2020'den itibaren kapsamlı ateşkes kararı aldı. Bu kapsamda 2021 senesine kadar kapsamlı ateşkes ufak çaplı krizlere rağmen sürdürüldü.
Ancak bu yıl Rus ordusunun Ukrayna sınırına adeta askeri yığınak yapması, Donbas bölgesinde zaten hiçbir zaman bitmeyen çatışmaları yeniden artırdı. Rusya yanlısı ayrılıkçıların 26 Mart'ta 4 Ukraynalı askeri öldürmesi bölgedeki krizi zirve noktasına çıkardı. Saldırılar karşısında Ukrayna ordusunun tedbirlerini artırması üzerine Rusya, sınıra ve ilhak edilen Kırım'a asker yığdı.
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Ruslan Homçak, 30 Mart'ta Ukrayna Parlamentosundan yaptığı konuşmada, Rus Silahlı Kuvvetlerinin askeri tatbikat bahanesiyle Ukrayna sınırının kuzeyi, doğusu ve Kırım'da Rusya'ya ait 28 tabur birlik olduğunu söyledi. Homçak, bu durumun Ukrayna'nın askeri güvenliği için bir tehdit oluşturduğunu kaydetti.