ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi , Pekin'den gelen ciddi sonuçların tehdidine rağmen Salı gecesi Tayvan'a geldi ve Çin'in 25 yıldır üzerinde hak iddia ettiği özerk adayı ziyaret eden en üst düzey Amerikalı yetkili oldu. Peki Tayvan nerede ve nüfusu ne kadar? Tayvan'ın resmi dili nedir, Çin ile arası kaç kilometre?
TAYVAN NEDEN GÜNDEM OLDU?
Tayvan ile Çin ana karası arasındaki cepheleşme, 1949'dan bu yana geçen 70 yılı aşkın sürede bölgede çok sayıda çatışma ve askeri gerilime sebep oldu. Eskiden Portekiz sömürgesi olup "Formoza" adıyla bilinen Ada, Pasifik Okyanusu'nun batı kıyısında, Amerikalı tarihçi ve askeri strateji uzmanı Alfred Thayer Mahan'ın büyük güçlerin deniz hakimiyeti stratejilerinin temelini oluşturduğunu öne sürdüğü, okyanusun dar geçitlere ve boğazlara bağlandığı "daralma noktalarının" en önemlilerinden biri olarak öne çıkıyor.
TAYVAN NEREDE, NE ZAMAN KURULDU?
Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bâzı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. 1912'de bugünkü Çin topraklarında kurulan ülke Birleşmiş Milletler kurucu üyesiydi. Tayvan da dahil olmak üzere çevre adaları II. Dünya Savaşı sonrasında sınırları içerisine dâhil etmişti. 1949 yılındaki Çin İç Savaşı'nı Çin Milliyetçi Partisi'nin (Kuomintang) kaybetmesi üzerine ülke Çin Komünist Partisi yönetimine girdi ve komünist parti tarafından Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) kuruldu. Çin Milliyetçi Partisi lideri Çan Kay Şek Tayvan adasına kaçtı ve Çin Cumhuriyeti'nin burada devam ettiğini Dünya'ya ilan etti.
TAYVAN NÜFUSU KAÇ KİŞİ?
23.5 milyona yakın nüfusu bulunan Tayvan'da nüfusun %90'ından fazlası Han Çinlisi olan bu ada Çin Halk Cumhuriyeti ile yoğun ticarî ilişkilerde bulunmakla birlikte kıta devleti ile karşılıklı silahlanma durumu da söz konusudur. Tayvan'ın en fazla mal ihraç ettiği ülke Çin Halk Cumhuriyeti olmasına rağmen bağımsızlık ve tanınma çabaları ile BM üyeliği istekleri Çin Halk Cumhuriyeti'nin veto ve tehditleri ile karşılanıyor.
TAYVAN ORDUSU ASKERİ GÜCÜ
Etkin personel sayısı 290 bin olan Tayvan'da rezerv personel sayısı ise 2 milyon 800 bin kişi olarak biliniyor. Olası seferberlik sırasında askere alınması mümkün 18-40 yaş aralığındaki kişi sayısı ise 5 milyon 883 bin olarak belirlendi. Ancak bu sayı ve ülke nüfusu uzun vadede Çin'e karşı koyabilecek durumda değil.
TAYVAN NASIL BİR ÜLKE?
Tayvan (Taiwan); Asya'nın doğusunda, Pasifik Okyanusu kıyılarında ve Çin'in 160 km açığında yer alan bir ada ülkesi. Çin Halk Cumhuriyeti, aynı Hong Kong ve Macau gibi Tayvan'ı da özerk bir bölge olarak görüyor. Ülkenin resmi adı Çin Cumhuriyeti ama burası Çin Halk Cumhuriyeti'nden tamamen ayrı bir ülke.
TAYVAN BAĞIMSIZ BİR DEVLET Mİ?
Çin Halk Cumhuriyeti Tayvan'ı anakaradan ayrılmış bir il olarak görürken, Tayvan'ı de facto olarak yöneten Çin Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1949'daki kuruluşuyla Çin anakarasını kendisinden "ayrıldığı"nı varsayar ve kendini egemen devlet olarak görmektedir.
ÇİN TAYVAN ARASINDA NE VAR?
Dünya Savaşı sonrası Çin'de Milliyetçi Parti ile Komünist Parti arasında devam eden iç savaş, 1949'da Komünist Partinin zaferiyle sona ermiştir. Tayvan adasına sığınan milliyetçi parti lideri Chiang Kai-Shek olağanüstü hal ilan ederek, adada milliyetçi parti dışında her tür partinin faaliyetlerini yasaklamıştır.
TAYVANLILAR HANGİ IRK?
Uluslararası kuruluşları Çin Taypesi adı ile üye olan Tayvan; halkının yüzde doksanı Han Çinlisi olarak bulunur. Tayvan Çin ile yoğun ilişkilere sahip bir ülkedir. 1949 yılında bağımsız olan Tayvan Çin Cumhuriyeti olarak da bilinir.
TAYVAN ZENGİN Mİ?
Tayvan; küçük bir ada ülkesi olmasına rağmen, oldukça gelişmiş ve zengin bir ülke. Ülkede asgari ücret yaklaşık 800 USD ve maaş ortalaması yaklaşık 1300 USD. Bununla birlikte Taipei; Hong Kong, Seul, Singapur ve Tokyo gibi Asya'nın en önemli alışveriş merkezlerinden biri haline gelmiş durumda.
ÇİN HANGİ ÜLKELERE YAKIN?
Çin, Doğu Asya'nın büyük kısmını kapsayıp şu ülkelerle sınır paylaşır: Güneydoğu Asya'da Vietnam, Laos ve Myanmar (Birmanya); Güney Asya'da Hindistan, Bhutan, Nepal, Afganistan ve Pakistan; Orta Asya'da Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan; İç ve Kuzeydoğu Asya'da Rusya, Moğolistan ve Kuzey Kore.
TAYVAN KAÇ ÜLKE TANIYOR?
Orta Amerika ülkeleri Guatemala, Honduras ve Belize, Güney Amerika ülkesi Paraguay, Karayip ülkeleri Haiti, Saint Vincent ve Grenadinler, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Pasifik ülkeleri Tuvalu, Nauru, Palau ve Marshall Adaları ile Afrika ülkesi Esvatini halen Tayvan'ı Çin'in temsilcisi olarak tanıyor.
ÇİN TAYVAN ARASI KAÇ KİLOMETRE?
Tayvan adası Çin'in güneydoğu sahillerinden 200 km uzakta Tayvan boğazının karşısındadır.Yengeç dönencesi (23°5N) adanın ortasından Jiayi şehrinin yakınlarından geçer. Yüzölçümü 35.801 kilometrekare'dir.