Hilal Çakır
Marteniçka bileklikler Mart ayının gelmesi ile birlikte yeniden gündem oldu. Balkan ve Trakya coğrafyasından çıkan geleneklerden biri olan Marteniçka bileklikler de her sene Mart ayında bileğe takılıyor. Vatandaşlar "Marteniçka ne zaman takılır, kaç gün takılır? Marteniçka bileklik nasıl yapılır?" sorularının yanıtını araştırıyor. İşte detaylar...
Marteniçka (Martenitsa), 1 Mart'tan başlayarak martın sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süstür. Baharın gelişi münasebetiyle geleneksel Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar. Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan'a has bir gelenektir. Bu günde Bulgarlar yakınlarına ve arkadaşlarına "martenitsa" olarak adlandırılan sembolleri, yıl boyu sağlık ve güç dileğiyle hediye ederler. Âdete göre, martenitsalar kırlangıç veya leylek görünceye kadar taşınırlar.
Marteniçkalar el yapımıdır, asla satın alınamaz, yalnızca hediye edilebilir, mütevazı bir dilekle bileğe bağlanır, baharda çiçek açan ilk ağaç dalına bağlanır ve yeterince beklenirse dilek mutlaka gerçekleşir.
Bu bayram Bulgarcada "Çestita Baba Marta!" şeklinde kutlanır. Baba Marta – Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılırlar. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.
MARTENİÇKA NE ZAMAN ÇIKARILIR?
Martenitsalarda kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil eder. Marteniçka bileklikler mart ayı boyunca takılabilir. Âdete göre, martenitsalar kırlangıç veya leylek görünceye kadar taşınırlar.
Marteniçkaları satın alabilirsiniz fakat işin en keyifli en geleneksel ritüeli, kendi ördüğünüz marteniçkayı takmaktır. Peki marteniçka nasıl örülür? İşte en basit şekilde marteniçka yapılışı...
Bileğinizin kalınlığına göre, istediğiniz bilek boyundan biraz uzun gelecek biçimde hem beyaz hem de kırmızı ip kesin. Sonra beyaz ve kırmızı ipi uç uca bağlayın.
Düğüm noktası ortada kalacak biçimde, bir elinizle kırmızı ipin boşta kalan ucundan tutun, ipi gerdirin. Diğer elinizle de beyaz ipin boştaki ucundan tutun ve gerdirmeyi bırakmadan, beyaz ipi saat yönünde çevirmeye başlayın.
İpi çevirmekte zorlandığınız noktada gerdirmeyi bırakın, kırmızı ve beyaz ip birbirine dolanacak. Son olarak diğer uca da düğüm atın. İşte bilekliğiniz hazır!