EYT süreci ile ilgili detaylar milyonlarca vatandaş tarafından merak ediliyor. Söz konusu heyecanla beklenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar'a (EYT) ilişkin düzenlemeleri içeren kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Alınan bilgilere göre yasa teklifi, 7 Şubat Salı günü Genel Kurul'da görüşülmeye başlanacak. İnternet aramalarında araştırılan "EYT'de son durum nedir, ne zaman yasalaşacak, maaşı ne kadar olacak, ödemeler ne zaman?" soruların yanıtları haberimizde.
EYT NE ZAMAN YASALAŞACAK?
Düzenleme gelecek hafta Genel Kurul gündemine gelecek. Başvurular, kanun Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra başlayacak. EYT düzenlemesinden yararlanmak isteyenler emeklilik için başvuru dilekçesi verecek. Koşulları yerine getirenler, süre sınırı olmaksızın, SGK ve e-Devlet'ten başvuru yapabilecek. Ekonomist Muhammet Bayram merak edilenleri cevapladı.
EYT BAŞVURULARI NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
EYT başvuruları Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından e-Devlet üzerinden alınmaya başlayacak. Koşulları yerine getiren kişiler, süre sınırı olmaksızın, SGK ve e-Devlet'ten başvuru yapabilecek.
EYT düzenlemesinden yararlanmak isteyenler emeklilik için başvuru dilekçesi verecek.
EYT İLK MAAŞLAR NE ZAMAN ÖDENECEK?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, "EYT konusunda çok kapsamlı bir çalışma yürütüldü. Teklif Meclis'e sunuldu. Yarın Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek. AK Parti olarak teklifi yasalaştırarak vatandaşlarımıza haklarını vermek istiyoruz. EYT kapsamında emekliliğe hak kazanan vatandaşlarımıza ilk aylıkları şubat ya da mart gibi bağlanabilir. Bu işi inşallah bir an önce bitireceğiz" dedi.
EYT ŞARTLARI NEDİR?
Kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl hizmet şartı geçerli olacak. Prim günü eksiği olanlar, doğum ve askerlik borçlanmasıyla tamamlayabilecek. Süre sınırı olmaksızın, şartları yerine getirenler de emeklilik hakkı kazanacak.
EYT düzenlemesinde yaş şartının kaldırılması Başkan Erdoğan tarafından duyurulmuştu:
''Ülkemizde bildiğiniz gibi emekli olabilmek için prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaşı tamamlamak gerekiyor. Yaptığımız düzenleme yaş bekleyenleri kapsıyor. EYT düzenlemesi ile herhangi bir yaş şartı olmayacak. Prim günü ve sigortalılık süresi tamam olan 2 milyon 250 bin vatandaş doğrudan emekli olabilecek. Mali çalışmaları da yaptık.''
EYT'DE KADEMELİ PRİME DİKKAT! EKSİK GÜNÜ OLANLAR İÇİN YOL HARİTASI
EYT'de 'kademeli prim' nedeniyle eksiği olanlar için 3 yol bulunuyor. Askerlik ve doğum borçlanması yapabilirsiniz, aylık 3.202 lira prim ödeyerek isteğe bağlı sigortalı olabilirsiniz veya çalışmaya devam ederek prim gününü doldurabilirsiniz.
EYT düzenlemesi kamuoyuyla paylaşılınca 'kademeli prim' şartı ortaya çıkınca çalışma süresi eksik olanların bunları tamamlama telaşına girdiğini belirterek şunları ifade etti:
Önceki gün açıklanan şartlara göre EYT'liler emekli olmak için işe giriş tarihine göre 5000-5975 gün aralığında prime sahip olmak durumunda. Peki kademeli geçiş tablosuna göre primini tamamlamayanlar ne yapacak?
1. PRİM BORÇLANMASI YAPABİLİRSİNİZ
Askerlik, doğum, avukatlık stajı gibi borçlanmaya konu süreleri bulunan kişiler borçlanarak eksiklerini kapatabilir. Borçlanarak gün sayısını artıracak kişilerin ödemesi gereken en düşük tutar 106.8 TL'dir. Bu kişilerin dikkat etmesi gereken husus ise borçlanmanın hali hazırda sigortalı olmayan yani çalışmayan kişiler için en son sigortalılık statüsüne sayıldığıdır. Yani en son Bağ-Kur'lu olarak çalışmış bir kişi, borçlanırsa yapacağı borçlanma Bağ-Kur'a sayılır. Buna göre borçlanmaya konu sürelerle birlikte sigortalılık statüsü değişiyorsa emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısı şartı da değişebilir.
2. İSTEĞE BAĞLI SİGORTALI OLMAK MÜMKÜN
Prim günü eksiği olan kişinin eksik günlerini tamamlamasının bir diğer yolu da isteğe bağlı sigortalı olmaktır. 180 gün eksiği bulunan bir kişi isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek bu eksiğini tamamlayabilir. İsteğe bağlı sigortalıların ödedikleri primler Bağ-Kur'a sayılmaktadır. Dolayısıyla bu kişilerin de 1.261 gün kuralına dikkat etmesi gerekmektedir. Bilindiği gibi 10 yıl Bağ-Kur'lu olarak çalışmış olsanız bile emekliliğinize 1261 gün kala SSK'lı olursanız bu kurumdan emeklilik elde ediyorsunuz. İsteğe bağlı sigortada aylık prim ödemesi ise 3.202,56 TL.
EYT DÜZENLEMESİ KOMİSYON'DA KABUL EDİLDİ
Emeklilikte Yaşa Takılanlara ilişkin düzenlemeleri içeren kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
Emeklilikte Yaşa Takılanlara ilişkin düzenlemeleri içeren kanun teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
Emeklilikte Yaşa Takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
Cumhur İttifakı milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, 4 maddeden oluşuyor.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na eklenen geçici maddeyle, ilgili kanunlara göre, teklifin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması talebinde bulunanlardan yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanacak.
Bu hüküm esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmayacak ve geriye dönük hak talep edilemeyecek.
İlk kez yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 10 gün içinde en son çalışılan özel sektör iş yerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacak.
Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalının işten ayrılması halinde bu indirimden tekrar yararlanılamayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarında kadroya alınan işçiler, il özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde işçi statüsüne geçirilenlerin; emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmaları halinde, çalıştırıldıkları kamu kurum ve kuruluşları veya şirketlerce iş sözleşmelerinin feshedilmesini zorunlu tutan düzenlemeler yürürlükten kaldırılacak.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşmeleri süren emeklilikte yaşa takılanlara ilişkin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne yönelik etki analizi hazırlandı.
Analize göre, 8 Eylül 1999 ve bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı veya sigortalılık süresi şartlarının değiştirilmeksizin yalnızca yaş şartının kaldırılması durumunda hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişi bulunuyor. Bu kişilerin 1,7 milyonu 4/a (SSK), 89 bini 4/b (Bağ-Kur), 496 bini 4/c'li (Emekli Sandığı) kapsamında yer alıyor.
Emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek 4/a'lı 3,5 milyon, 4/b'li 619 bin, 4/c'li ise 669 bin olmak üzere toplam 4,8 milyon kişi bulunuyor.
Hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişiden özel sektörde çalışan 4/a ve 4/b statüsündeki sigortalıların tamamı, kamuda çalışan 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalıların ise yüzde 25'inin emekli olacağı ve yerlerine yeni personel alınacağı öngörüldüğünde, düzenlemenin gelecek ay uygulamaya konulması halinde 2023 yılı emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4/b prim kaybının SGK'ye maliyeti 144,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Teklifin, 49,7 milyar liralık kamu personeli bütçe etkisiyle birlikte Merkezi Yönetim Bütçesine toplam maliyeti ise 194,4 milyar lira olarak öngörülüyor. Bu hesapta kıdem tazminatı, emekli ikramiyesi, görev aylığı ve emekli aylığı farkıyla yeni personel alımı da dikkate alınıyor.
EYT düzenlemesinden etkilenen 4/a kapsamındaki sigortalıların yüzde 87'si çalışma hayatında aktif olarak yer alıyor. Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) teşviki ve yeni istihdam ile birlikte 4/a kapsamında prim kaybı öngörülmüyor. Ancak bu kişilerin çalışmamaları durumda bu kapsamdaki sigortalılar için oluşabilecek azami SGK prim kaybının 45,5 milyar lira olacağı tahmin ediliyor.
BANKA SANDIKLARI DA ETKİLENECEK
Yaş şartının kaldırılması durumunda hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişinin ortalama yaşı 48,5 ve ortalama emekliliğe kalan süresi ise 6,3 yıl olarak hesaplandı. Hemen emekli olabilecek 1,7 milyon işçinin yaklaşık yüzde 87'si (1,4 milyon) aktif çalışma hayatında yer alıyor.
Banka sandıkları da birer sosyal güvenlik kuruluşu olarak hizmet verdiği için bunların da kamu sosyal güvenlik sistemine benzer şekilde düzenlemeden etkilenmesi bekleniyor.
Düzenlemeyle işverenlerin maliyetlerinin düşürülmesi ve kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi amaçlanıyor. Emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlardan en son çalıştıkları iş yerlerinde çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalıları istihdam eden işverenlere 5 puanlık SGDP işveren hissesi prim indirimi getirilecek. SGDP'ye tabi çalışma, emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlara aylıkları kesilmeden çalışma imkanı veren bir uygulama olacak.
EYT'den yararlanacakların tamamının çalışmaya devam etmesi durumunda 10 aylık maliyet 6,3 milyar lirayken, yüzde 75'inin çalışmaya devam etmesi durumunda 4,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Şartların sağlanması kaydıyla destek sonrası SGDP işveren hissesi yüzde 19,5 olarak uygulanacak. Bu kapsama girecek kişilerin halihazırda yüzde 37,5 primle bildirildiği ve işverenlerin düzenli prim ödemesi nedeniyle malullük, yaşlılık, ölüm sigortası (MYÖ) 5 puanlık indirimden yararlandığı dikkate alındığında, bu kişilerin SGDP'li çalışmaya devam etmesi durumunda bu düzenleme kapsamındaki 5 puanlık indirimin Hazineye ek yük getirmeyeceği öngörülüyor.
İşverenler, bu destekten her bir sigortalı için sadece bir kere yararlanabileceği için zaman içerisinde yararlanacak kişi sayısının azalması bekleniyor.
KAÇ KİŞİ EMEKLİ OLACAK?
Yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi emekli olma hakkına kavuşacak.
SSK, BAĞ-KUR, EMEKLİ SANDIĞI AYRIMI VAR MI?
Yaş şartı olmadan emekliliğe imkan sağlayan düzenleme, eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli.
HEMEN EMEKLİ OLMAK İSTEMEYENLER NE YAPACAK?
Taşerondan kadroya alınanlardan hemen emekli olmayı tercih etmeyecekler için ayrı bir geçiş düzenlemesi hazırlanacak.
KIDEM TAZMİNATI İÇİN DESTEK VERİLECEK Mİ?
Kıdem tazminatları için işverenlere yönelik KGF destekli kredi paketi devreye alınacak.
ÇALIŞMAYA DEVAM EDENLER NE YAPACAK?
Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edecek vatandaşlar için sosyal sigorta prim teşviki getirilecek.
EYT SSK EMEKLİLİK TABLOSU 2023
ERKEKLER
İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü
09.09.1976 ve öncesi - 25 - 5000
09.09.1976-23.05.1979 - 25 - 5000
24.05.1979-23.11.1980 - 25 - 5000
24.11.1980-23.05.1982 - 25 - 5075
24.05.1982-23.11.1983 - 25 - 5150
24.11.1983-23.05.1985 - 25 - 5225
24.05.1985-23.11.1986 - 25 - 5300
24.11.1986-23.05.1988 - 25 - 5375
24.05.1988-23.11.1989 - 25 - 5450
24.11.1989-23.05.1991 - 25 - 5525
24.05.1991-23.11.1992 - 25 - 5600
24.11.1992-23.05.1994 - 25 - 5675
24.05.1994-23.11.1995 - 25 - 5750
24.11.1995-23.05.1997 - 25 - 5825
24.05.1997-23.11.1998 - 25 - 5900
24.11.1998-09.09.1999 - 25 - 5975
KADINLAR
İşe Başlama Tarihi - Sigortalılık Süresi - Prim Günü
01.04.1981 ve öncesi - 20 - 5000
01.04.1981-08.09.1981 - 20 - 5000
09.09.1981-23.05.1984 - 20 - 5000
24.05.1984-23.05.1985 - 20 - 5000
24.05.1985-23.05.1986 - 20 - 5075
24.05.1986-23.05.1987 - 20 - 5150
24.05.1987-23.05.1988 - 20 - 5225
24.05.1988-23.05.1989 - 20 - 5300
24.05.1989-23.05.1990 - 20 - 5375
24.05.1990-23.05.1991 - 20 - 5450
24.05.1991-23.05.1992 - 20 - 5525
24.05.1992-23.05.1993 - 20 - 5600
24.05.1993-23.05.1994 - 20 - 5675
24.05.1994-23.05.1995 - 20 - 5750
24.05.1995-23.05.1996 - 20 - 5825
24.05.1996-23.05.1997 - 20 - 5900
24.05.1997-23.05.1998 - 20 - 5975
24.05.1998-23.05.1999 - 20 - 5975
24.05.1999-08.09.1999 - 20 – 5975