Muhammed Gökalp
Ramazanın müjdecisi olarak kabul edilen, bu yılın 3'üncü kandili olan Berat Kandili 24 Şubat 2024 Cumartesi günü idrak edilecek. Şaban ayının 15. günü idrak edilen ve duaların kabul olduğu, günahların affedildiği Berat gecesi, Kur'an-ı Kerim'in Levh-i Mahfûz'dan Dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Peki, Berat Kandili orucu ne zaman, kaç gün tutulur? Berat Kandili orucuna nasıl niyet edilir?
Berat Kandilinde oruç tutulmasına ilişkin diyanet kaynaklarında yer alan hadis-i şerifte Şaban ayının 15. gecesi olduğunda o geceyi ibadetle geçirilmesi, gündüzünde de oruç tutulması tavsiye ediliyor.
Hz. Peygamber (s.a.s.), "Şaban'ın on beşinci gecesi (yani Berat Gecesi) olduğunda o gece ibadet ediniz, gündüzünde de oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasına (rahmeti ile) tecelli eder ve fecir doğana kadar şöyle buyurur: 'Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu isteyen..." (İbn Mâce, İkâmetü's-salavât, 191[1388]; bkz. Tirmizî, Savm, 39[739]).
Diğer taraftan Hz. Peygamber (s.a.s.), Zilhiccenin ilk dokuz günü (Ebû Dâvûd, Savm, 61[2437]; Nesâî, Sıyâm, 70[2372]), pazartesi ve perşembe günleri, âşûrâ ve arefe günü oruç tutar (Müslim, Sıyâm, 196-197[1162]; Nesâî, Sıyâm, 70[2372]; İbn Mâce, Sıyâm, 41-42 [1733, 1739-1740]), pazartesi orucunu soranlara; "Bugün benim doğduğum ve Peygamber olarak gönderildiğim -veya Kur'ân'ın bana vahyedildiği- gündür." (Müslim, Sıyâm, 197-198 [1162]) diye cevap verirdi.
Bu ve benzeri rivâyetlere dayanarak bazı İslâm âlimleri dinî açıdan faziletli sayılan diğer gün ve gecelerin ibadetle ihyasının müstehap olduğunu söylemişlerdir.
"Şaban ayının 15. gecesi olduğunda o geceyi ibadetle geçirin, gündüzünde de oruç tutun. Çünkü Yüce Allah, bu gece güneşin batışından fecre kadar (olan sürede) dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve 'Tövbe eden yok mu, tövbesini kabul edeyim! Rızık isteyen yok mu, rızık vereyim! Şifa isteyen yok mu, şifa vereyim!.. Başka isteği olan yok mu, ona da istediğini vereyim" der. (İbn Mace, İkâmetü's-Salât, 191 ( I, 444) Hadis No:1388.)
Berat Kandilinde oruç tutmak isteyenler Ramazan ayındaki oruçlara niyet eder gibi, kandil günü için de sahura kalkıp niyet edebilirler. Berat Kandili orucu için "Niyet ettim Allah rızası için berat kandili orucunu tutmaya. Kabul eyle Ya Rabb'im!" diyerek niyet edebilirsiniz.
Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılan açıklamalara göre:
"Halk arasında üç aylar diye bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayları mübarek aylardır. Nitekim Hz. Peygamber, Recep ayı girdiğinde "Allah'ım! Recep ve Şaban'ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan'a ulaştır." diye dua etmiştir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259). Ramazan ayında oruç tutmak farzdır (Bakara, 2/184-185). Recep ve Şaban aylarında ise; Hz. Peygamberin (s.a.s.) diğer aylara oranla daha fazla nafile oruç tuttuğu, ancak Ramazan'ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmediği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79). Bu itibarla, Recep ve Şaban aylarının aralıksız olarak oruçlu geçirilmesinin dinî bir dayanağı yoktur. Kişi, sağlığı müsait olup güç yetirdiği takdirde bu aylarda dilediği kadar nafile oruç tutabilir."
Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır.