İsveç'in NATO üyeliğine yönelik Türkiye, Finlandiya, İsveç ve NATO heyetlerinin yer aldığı 'Daimi Ortak Mekanizma' toplantısı dün Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç'ın ev sahipliğinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirildi. İletişim Başkanlığı'nca, toplantıda taahhütlerin hayata geçirilmesinde kaydedilen ilerlemenin düzeyinin ele alındığı açıklaması yapıldı.
Toplantıya NATO heyeti başkanı olarak NATO Genel Sekreter Kabine Şefi Stian Jenssen, İsveç heyeti başkanı olarak İsveç Dışişleri Bakanlığı Devlet Sekreteri Büyükelçi Jan Knutsson ve Finlandiya heyet başkanı olarak da Finlandiya Dışişleri Bakanlığı Daimi Devlet Sekreteri Jukka Salovaara katıldı.
İletişim Başkanlığı, yaklaşık 5 saat süren toplantıya ilişkin yazılı açıklama yapı. Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Zirvesi marjında 28 Haziran 2022 tarihinde imzalanan 3'lü muhtıra çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Mekanizmanın 4'üncü toplantısının gerçekleştirildiği belirtilerek, şöyle denildi:
"Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar'ın başkanlık ettikleri heyetimizde Dışişleri, İçişleri, Milli Savunma ve Adalet Bakanlıkları ile Milli İstihbarat Teşkilatı temsilcileri yer almıştır. Toplantıda, İsveç'in üçlü muhtırada yer alan taahhütler bağlamında attığı adımlar ele alınmıştır. Başta, bu ülkede 1 Haziran 2023 tarihinde yürürlüğe giren yeni mevzuat olmak üzere terörizmle mücadelede alınmakta olan tedbirlerin terör örgütlerinin İsveç'teki faaliyetlerine yönelik yansımaları, somut örnekler temelinde istişare edilmiştir. Bu çerçevede, üçlü muhtırada kayıtlı taahhütlerin hayata geçirilmesinde kaydedilen ilerlemenin düzeyi ele alınmıştır. Katılımcılar Daimi Ortak Mekanizmanın önemini vurgulamışlar ve müteakip somut adımlar üzerinde çalışmaya devam etmek hususunda mutabık kalmışlardır. 4 Nisan 2023 tarihinde NATO'ya katılan Finlandiya'nın, sürecin başında daimi olarak tasarlanan bu mekanizmanın toplantılarına katılmaya devam etmesi, terör örgütleriyle mücadelenin takibinin NATO üyeliğinden sonra da sürdürüleceğinin teyidi bakımından ayrıca önem taşımaktadır."
DÜNYA BASININDA GÜNDEM OLDUDünkü kritik toplantı sonrası dünyanın gözü Türkiye'deydi. Pek çok haber ajansı İsveç'in şu an için NATO umutlarının olmadığını ifade etti.
İngiliz haber ajansı Reuters, Başkan Erdoğan'ın sözlerine yer vererek "Türkiye, İsveç Türkiye karşıtı protestoları durdurmadığı sürece NATO hedefini desteklemeyecek" dedi. Haberde, toplantıda ileriye dönük somut adımlar için çalışılacağının söylendiği belirtildi.
Londra merkezli Middle East Eye'da da bir durum değerlendirmesi yapıldı. Haberde, "Erdoğan, İsveç'in PKK desteği sürdüğü için Vilnus'ta NATO'ya girmelerinin kapısını kapattı" denildi.
Haberin devamında terör örgütü PKK yandaşlarının İsveç sokaklarında gösteri yaptığına dikkat çekildi. Yeni Dış Politika Baş Danışmanı Kılıç'ın ise Başkan Erdoğan'ın "Vilnus'ta başka bir şey beklemeyin" sözlerini toplantıda ilettiğine dikkat çekildi.
'Erdoğan, İsveç'in NATO umutlarını önemsemedi' başlığını atan Politico şu değerlendirmede bulundu;
'Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Çarşamba günü yaptığı açıklamada, İsveç'in önümüzdeki ay Vilnius'ta yapılacak askeri ittifak zirvesi öncesinde Türkiye'nin NATO'ya katılma desteğini hâlâ kazanamadığını söyledi ve bir anlaşmanın yakın olabileceğine dair yükselen umutlara soğuk su döktü.'
Al Jazeera ise "Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç'in NATO başvurusu üzerindeki baskılara meydan okuyor" başlıklı haberinde Erdoğan'ın "İsveç'in beklentileri var, ama bu onlara uyacağımız anlamına gelmenz" sözlerine vurgu yapıldı.
Haberde, Türkiye'ye giden Stenstrom'un "Türkiye'yi ikna etmek benim işim. Ancak Türkiye şu an halen sorularına cevap bulamadı" dediği kaydedildi.
Haberin devamında ise söz veren İsveç'te protestoların devam ettiğine dikkat çekildi. Aynı zamanda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın geçtiğimiz günlerd İsveçli mevkidaşı Tobias Billström'e daha somut adımlar atılmasına yönelik çağrıların olduğu da ifade edildi.
Söz konusu toplantı elbette İsveç'in de gündemindeydi. Baş müzakereci Stenström'ün durum değerlendirmesinde bulunduğunu ifade eden İsveç basını kendisinin "Ankara toplantısı süreci ileriye götürdü. Ancak bitiş çizgisinden çok uzaktayız" dediğinden bahsetti.