Ömer Faruk Madanoğlu / aksam.com.tr
Viyana Uluslararası Enerji Araştırmaları Merkezi Başkanı Fereydoun Barkeshli, "Hazer Denizi enerji planı Türkiye ile Azerbaycan tarafından 20 yıldır ince ince işlenmiş bir plan. Azerbaycan, NATO'ya girmek için Batı'ya buradaki gazı hediye edecek. Türkiye, Hazer Denizi'ndeki doğal gazda İran'dan daha fazla hakka sahip" dedi.
İranlı haber ajansına konuşan Fereydoun Barkeshli, Hazar Denizi'ndeki doğal gaz ile sadece Türkiye'nin ilgilenmediğini İsrail'in de bu kaynaktan pay almak için hamleler yaptığını bildirdi.
Viyana Uluslararası Enerji Araştırmaları Merkezi Başkanı, Zangezur Koridoru ile İsrail ve NATO'nun İran sınırlarına geleceğini iddia ederek şunları söyledi:
Bir süredir Zangzor Koridoru olarak adlandırılan Turan Koridoru projesi, İran'ın etkisini ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Türkiye, Batılı ülkeler, İsrail ve Azerbaycan'ın stratejik bir proje olarak uyguladıkları, Hazar Denizi bölgesinde yeni bir düzenin oluşmasını ve fırsatını bekledikleri yirmi yıllık bir plan.
Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki savaş ve Erivan'ın Karabağ'ı teslim etme anlaşmasından sonra plan daha da ivme kazandı.
AZERBAYCAN NATO'YA GİRMEK İÇİN HAZAR'I KULLANACAK
Azerbaycan'ın Rusya'nın güdümünden kurtulmak ve İran tehdidine karşı elinde koz olması için NATO'ya girmek için uğraştığını bildiren Viyana Uluslararası Enerji Araştırmaları Merkezi Başkanı Fereydoun Barkeshli, "Hem Türkiye hem de Azerbaycan çıkarları açısından Batı ve Doğu ile koordinasyon içinde olmak istiyor. İsrail'in de gaz tedariği için Hazar'da gözü var. Bu nedenle tarafların her birinin kendi çıkarları var" ifadelerini kullandı.
ABD ve NATO'nun kafkasya'ya genişleme planlarının büyük ölçüde Azerbaycan üzerinden yapmak istediğini belirten Barkeshli, "Ukrayna krizi ile NATO Hazar Denizi'ndeki doğal gaz varlığını tekrar keşfetti" dedi.
İRAN OYUNU BIRAKTI
Zangzor projesinin hayata geçirilmesine ve İran'ın Hazar enerji sektöründeki rolünden uzaklaştırılmasına değinen Fereydoun Barkeshli:
İran, Hazar Denizi'ndeki oyundan vazgeçmiş görünüyor. Uzun zamandır diplomasiyi ihmal ettik. İran'ın kuzeybatısındaki uluslararası sınırlar değişiyor ve bu, İslam Cumhuriyeti'nin ulusal çıkarlarına zarar veriyor.
Türkiye ve Azerbaycan yaklaşık 30 km'lik bir eksen yapmaya çalışıyor. Dolayısıyla jeopolitik boyutta zemin kaybedeceğiz. Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan arasındaki farklılıklar nedeniyle bir ölçüde sahip olduğumuz stratejik avantajımızı kaybedeceğiz.
Ayrıca İran'ın Hazar Denizi'nin enerjisinden alacağı pay ekonomik açıdan belirsiz olacaktır.
Aslında, %13'lük pay bir belirsizlik havasında olacak. Gaz ihracatı alanı bizim için müsait değil veya Türkiye'nin desteğiyle Azerbaycan bunu gerçekleştirebilecek.
Yıllardır Hazar Denizi taban gazından yararlanmaya çalışıyoruz. Birçok kez büyük miktarda gaz rezervinin keşfiyle ilgili haberler ve raporlar yayınlandı, ancak pratikte kuyuya gaz ulaşmadı.
Bir zamanlar Hazar Denizi'nin kaynaklarının paylaşılması konusundaki tartışmalarda, İran tarafında petrolün olmadığı ve sadece gazın olduğu konusunda endişeli ve üzgündük. Artık gaz piyasası petrol ve diğer enerji kaynakları tarafından yönlendirildiği için gaz bile çıkarmıyoruz.
TÜRKİYE KAZANDI
Viyana Uluslararası Enerji Araştırmaları Merkezi Başkanı Fereydoun Barkeshli, Türkiye'nin Hazar Denizi'ndeki doğal gaz konusunda İran'dan daha fazla söz sahibi olduğunu belirterek şunları söyledi:
Türkiye, Zangzor Koridoru'nun en büyük yararlanıcısı olarak kabul ediliyor.
Petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olmayan bu ülke, Hazar Denizi bölgesinden enerji transferini üstleniyor. Bu koz ile bölgede ve dünyada oyun değiştirici olacak.
Türkiye'nin petrol ve gaz kaynakları tanımı, transfer sürecinde şekillenmektedir. İran, Türkiye ve boru hatları üzerinden Avrupa'ya gaz ihraç etmeye hazır olduğunda, Türkiye bunu engelledi.
Ankara, İran'dan doğalgazın tamamını Türkiye'ye göndermesini talep ederek Avrupa kaynaklarına satma kararı aldı. Daha geçen hafta Çin Devlet Başkanı ve Şanghay Antlaşması'nın geçici başkanının davetlisi olarak Taşkent'e giden Türkiye Cumhurbaşkanı, İran'ın gündemindeki konuları ele aldı. Çin ve Rusya ile Zangzor Koridoru görüşmeleri yaptı, siyasi gözlemcilere göre Erdoğan Ankara'ya memnun döndü.
Avrupa Birliği de bu projeyi memnuniyetle karşılıyor. Aslında Avrupa'nın en önemli taleplerinden biri gaz ve enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesidir. Avrupa Birliği'nde bu gelişmelerden ve Türkiye'nin rolünün güçlenmesinden yalnızca Yunanistan endişe duyuyor. Avrupa ülkelerinin geri kalanı bu koridorun oluşumunu kesinlikle memnuniyetle karşılamaktadır. Bazı Avrupalı yetkililer, İran İslam Cumhuriyeti'nin memnuniyetsizliği ve olası önlemler konusundaki endişelerini de dile getirdiler.