ABD Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Matthew Bryza katıldığı canlı yayında gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Bryza F-35'ler konusunda Başkan Erdoğan'ın haklı olduğunu belirtirken Eski ABD Başkanı Trump'ın da bunu söylediğini açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kısmi seferberlik ve nükleer tehdidini değerlendiren Bryza "Putin'in nükleer silah kullanmaya soyunacağını hiç zannetmiyorum. Rusya'da kendi siyasi geleceği ile ilgili endişeleri var. Savaşı kendi iktidarını korumak için kullanıyor. Putin kendini düşünüyor ama Batı bize saldırıyor diyor. Putin'in ülkesinde kurduğu sistem güçlü bir sistem. Putin şuan kendi ülkesinin geleceğini mahvediyor." ifadelerini kullandı.
"TÜRKİYE'NİN ARABULUCULUK ÇABALARI ÇOK ÖNEMLİ"
Rusya-Ukrayna savaşının başından itibaren Türkiye'nin arabuluculuk çabalarının çok önemli olduğunun altını çizen eski bakan, "Şunu söyleyebiliriz ki Türkiye'nin arabuluculuk çabaları çok önemli oldu. Guterres de bunu hep söyledi. ABD'de Türkiye'yle ilgili çok fazla eleştiri var, NATO yanlısı tarafı tutmadığı için ama Türkiye çok büyük bir ülke. Türkiye öyle bir coğrafyada bulunuyor ki. ABD'ye her şeyi düşünmediyseniz Kuzey Irak'a girmeyin mesajları vardı. Türkiye, NATO'daki üye devletlerle her zaman aynı görüşte olmamız mümkün değil çünkü bu iki ülke bizim komşularımız der. Türkiye siyasi söylemlerle Ukrayna'yı destekliyor, saldırıyı kınayarak Kırım'ın ilhakını kabul etmeyerek destek oluyor ama aynı zamanda Rusya ile de iletişimini açık tutuyor. Tahıl koridoru ve esir takası da önemli bir gelişme. Putin'e ortamı yatıştırma fırsatı sunuyor. O tırmandırmaya çalışıyor ama bir yandan da yatıştırmaya çalışıyor. Putin'in gerginliği yatıştırma yoluna girdiğini düşünüyorum." şeklinde konuştu.
Azerbaycan ve Ermenistan gerilimine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Bryza, "Azerbaycan ve Ermenistan'da da bulundum. Paşinyan imzaladığı anlaşmalara sadık kalmak istiyor. Bu anlaşmada bütün birliklerini Karabağ'dan çekeceğini söyledi. Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında üçlü bir anlaşma imzaladı. Ermenistan zaten savaşı kaybetti, haklı bir sebebi de yok, işgalciler. Ermenistan muhalefeti Azerbaycan'la çatılma bitsin istemiyor. Ermenistan'ın askeri bir güçleri de yok. Paşinyan'ın savaştan sonra ayakta kalacağını düşünmüyordum ama seçimle tekrar iktidara geldi." dedi.
AZERBAYCAN'IN ZAFERİ ERİVAN'I PSİKOLOJİK OLARAK ÇÖKERTTİ
"Azerbaycan'ın zaferi Erivan'ı psikolojik olarak çökertti." Bryza, konuşmasını şöyle sürdürdü, ABD dış politikası başkan tarafından belirlenir. Pelosi güçlü bir karakter. Bir ülkeyi ziyaret ettiğinde kendi kişisel kapasitesinde bunu yapıyor. Temsilciler Meclisi Başkanı değil Başkan Joe Biden dış politikayı belirler.Biden Pelosi'nin Tayvan'a gitmesini de benimsemedi. Pelosi'nin Erivan'daki söylemleri oldukça gereksiz. ABD olarak bizim politikamız arabulucu olmaktır. Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmada ABD'nin rolü zamanla belli olacak. Avrupa Birliği de aktif bir rol oynamalı. Sanki ABD Ermenistan'ın tarafındaymış gibi düşünülüyor ama Pelosi bunu Californiya'daki oylar için yaptı. Dışişleri Bakanı Bliken, ABD'nin tarafsız olduğunu açıkça ifade etti.
"MİÇOTAKİS TÜRKİYE İLE GERİLİMİ ARTTIRMAYA KARAR VERDİ"
Matthew Bryza, Yunanistan'ın provokatör tavırlarına ilişkin ise şu değerlendirmelerde bulundu:
Bence Miçotakis Türkiye ile gerilimleri artırmaya karar verdi çünkü bu onun için başarılı bir politika stratejisi. Erdoğan ile birkaç ay önce beraber centilmenlik anlaşması yapmıştı. Miçotakis F16 satışını bloke etmeyecekti. Miçotakis bunu anlamıştı, F16 satışının Türkiye ABD gerginliğinin yatıştırılması anlamına geldiğini biliyordu. Türkiye 1.3 milyar dolar ödedi F35 için ve bu para bir anda buharlaştı ve bu haksızlık. Trump da Türkiye ve Erdoğan haklı dedi. Bence Erdoğan tamam F35 almayacağız o zaman F16 alacağız dedi. Zaten montajları Türkiye'de yapılıyor. Hiç hata olmadan F16 montajı yapılıyor Türkiye'de. Türkiye neden Washington F16 almamıza karşı çıkıyor diye düşünüyor. Bunun tek nedeni Washington'un düşmanca tutum alması olmalıydı. Buna rağmen Miçotakis ABD'ye gidip F16 satışına karşı bir söylem kullandı. Erdoğan da kızdı doğal olarak. Miçotakis sonra şöyle bir şey yaptı. Bir NATO müttefiki, diğer bir NATO ülkesinin uçağını radarla kilitlemez. Bu inanılmaz. Yunanistan'ı severim, bence hepsi biraz fark etti ki bu gerilim biraz ileri gitti. Bir sonraki gerilim de Doğu Akdeniz olacak. Bir sondaj gemisi gidecek ve tartışmaya açık olmayan açık sularda Türkiye sondaja başlayacak. Bakalım Yunanistan ne yapacak göreceğiz. Bundan sonra bazı diplomatik gelişmeler olabilir. Erdoğan çok akıllıca bir hareket yaptı sondaj gemilerini Akdeniz'den çekip Karadeniz'e gitmesini söylemişti.
Tabii ki konu Miçotakis'in Yunanistan'daki milliyetçilere hitap etmesinden çok daha derin. Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın söylediklerine katılıyorum. Yunan ordusu ile Türk ordusu kıyas kabul etmez demişti. ABD'nin orada bir askeri yığınak yapmasının da bu dengeyi değiştireceğini zannetmiyorum. ABD, Yunanistan'ı tercih ediyor, Türkiye'ye kıyasla... Bence siyasi olarak bunun cevabı evet. ABD'de çok güçlü bir Yunan diasporası var. Birleşik Krallık'ta da bu böyle. Yunanistan'a yönelik romantik bir bakış açısı var. Kısmi olarak iç politika evet ama aynı zamanda da kalpten hissettikleri bir konu. Çok fazla Yunan asıllı ABD vatandaşı var ve Yunan kültürü çok iyi biliniyor. Demokratik sistemlerin kökenleri, Yunanistan'ın kökenlerinden geliyor.
Yunan asıllı ya da Ermeni asıllı ABD vatandaşları bir arada çalışıyorlar. Gerçekten Türkiye'nin ABD ile ilişkisini bu S-400 çok sarstı. Sonsuza kadar tartışabiliriz bunu. Burada Yunanistan'ın eline şöyle bir fırsat geçti. Yunanistan da bunu kullandı ve ABD'den daha çok silah istedi.
Yunanistan'daki S-300'ler aslında çifte standart değil. Çünkü S-300 sistemi, Kıbrıslı Rumlar tarafından alınmıştı. ABD ve Türkiye buna hayır deyince onlar da bunu Girit adasına koydular. Yunan tarafı da bunu alıyoruz ve kullanmayacağız dedi. Kutudan bile çıkarmayacağız dediler ama görünen o ki kutularından çıkarılmış bu sistemler ki bir NATO ülkesinin savaş uçağına kilitlediler. Bu durumda S300'lerin Güney Kıbrıs'tan ayrılmasıyla ilgili anlaşmayı Yunanistan ihlal etmiş oldu.