İmam Gazali, İslam ilahiyatçısı, hukukçu, filozof, ayrıca tasavvufun kurucuları arasında en saygın hocalardan biridir. Teolojinin tasavvufla uzlaşmasını sağlayan en önemli ve etkili ilahiyatçı olarak kültür tarihine geçmiştir. 1091 yılında Selçuklu Devleti'nde önemli bir görev alan Gazali'nin faaliyetleri, tasavvufun teorik temellerinin formülasyonunun yanı sıra kapsamlı ve sistematik bir Tasavvuf öğretisinin oluşumunu hedefliyordu.
NOT: Uyanış: Büyük Selçuklu dizisinde İmam Gazali'yi Cemal Toktaş canlandırmaktadır. Resimler temsilidir..
İMAM GAZALİ KİMDİR?
Gazzali 1058 yılında Horasan'ın Tus şehrinde doğdu. İlk öğrenimini Ahmed bin Muhammed er-Razikani'den almıştır. Buradaki eğitiminin ardından Cürcan şehrine giderek Ebu Nasr el-İsmaili'den dersler almıştır. Daha sonra 28 yaşına kadar Nişabur Nizamiye Medresesi'nde öğrenim görmüştür. Bu dönemde itikadi düşünce olarak Ebü'l Hasan Eş'ari'den, ameli görüş olarak ise Şafii'den etkilenmiştir.
Hocası İmam-ı Harameyn lakaplı Abdülmelik el-Cüveyni 1085 yılında ölünce Nişabur'dan Büyük Selçuklu Devleti'nin veziri Nizamülmülk'ün yanına gitti. Bir toplantıda verdiği cevaplarla diğer bilginlerden üstünlüğünü kanıtlayarak 1091 yılında Bağdat'taki Nizamiye Medresesi'nin Baş Müderrisliği'ne tayin edildi.
Burada kısa sürede büyük bir saygınlık kazanan Gazzali Sufizm'e yönelerek bu alanda yoğunlaştı. Bu ilgi ve hac arzusuyla medresedeki görevini bırakarak 1095 yılında Bağdat'tan ayrıldı ve Şam'a Şam'da iki yıl kaldıktan sonra 1097 yılında Hac'a gitti.
Hac sonrası Şam'a döndü ve buradan Tus'a geçti. Şam ve Tus'ta bulunduğu sürede uzlet (toplum yaşamından kaçarak tek başına yaşama) yaşamı sürdü ve tasavvuf alanında ilerledi.
1106 yılında Nizamülmülk'ün oğlu Fahrülmülk'ün ricası üzerine Nişabur Nizamiye Medresesinde tekrar eğitim vermeye başladı. Kısa süre sonra Tus'a dönerek yaptırdığı Tekke'de müritleriyle birlikte Sufi yaşamı sürdü. Gazzali 1111 yılında doğum yeri olan İran'ın Tus şehrinde vefat etti.
Tus'taki Haruniya Türbesi (Harun ar-Rashid), muhtemelen girişte Gazali Türbesi idi.