Vodafone Türkiye CEO'su Engin Aksoy 5G'ye geçişte başta altyapı olmak üzere yapılacak yatırımların teşviklerle desteklenmesi gerektiğini söyledi. Aksoy 2G, 3G gibi zamanla abone talebini karşılamakta yetersiz kalan teknolojilere yatırımla ilgili yükümlülüklerin de kaldırılmasını istedi. Aksoy ile 5G ve dijitalleşme üzerine konuştuk.
Türkiye'nin dijitalleşme karnesini nasıl değerlendirirsiniz? Ülke olarak ne durumdayız?
Ülkemizin kalkınması bakımından kritik role sahip elektronik haberleşme altyapılarının yaygınlaştırılarak dijital dönüşümün hızlandırılması için uzun vadeli hedefleri de kapsayan bir stratejik plan dahilinde hareket edilmesi önem arz ediyor. Bu doğrultuda, dünyadaki gelişmelere ve belirlenen hedeflere paralel olarak ülkemizde de dijitalleşme vizyonuyla hedef belirleme ve bu hedeflere ilişkin eylem adımlarını somutlaştırma çalışmaları yapılması yüksek politika önceliğine sahip bir adım olacak. Türkiye'nin rekabetçilik potansiyelinin gelişiminde, dijitalleşmenin bütüncül bir bakış açısıyla ele alınarak ülkemizin gelişmiş ülkeler seviyesine çıkmasını sağlayacak hedefler belirlenmesi ilk adım olmalı. Bu hedefler toplumun, devletin ve şirketlerin dijitalleşmesini ele alırken altyapının geliştirilmesi boyutunu da kapsamalı. Toplumun, devletin ve şirketlerin dijitalleşme hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak en önemli bileşen yüksek kapasite ve kapsama sahip genişbant internet altyapısı. Dolayısıyla internet altyapısının yaygınlığı, dijitalleşme politikasında öncelikli olarak ele alınması gereken bir mesele.
Avrupa Birliği 2030 vizyonuyla dijitalleşme hedeflerini gerçekleştirmek için teşvik programları oluşturuyor. Ülkemizi 2030'a taşıyacak adımlar neler olabilir?
Özellikle 5G teknolojisinin hayata geçmiş olması ve 6G teknolojisi için hazırlıkların yapılmış olması önem taşıyor. Ülke çapında 2 milyon kilometrelik fiber ağına ulaşılması, hem evde internet hem de baz istasyonlarının kapasitesi için önemli. Spektrum politikasının sektörle istişare yoluyla yatırımları teşvik edecek şekilde belirlenmesi gerekiyor. Spektrum, hem abonelerin kapasite ihtiyacını karşılayacak şekilde hem de gelecek teknolojileri destekleyecek bir plan dahilinde sunulmalı. Ayrıca, düzenleyici çerçevenin yeni teknolojilere yatırımı kolaylaştırması ve 2G, 3G gibi zamanla abone talebini karşılamakta yetersiz kalan teknolojilere yatırımla ilgili yükümlülüklerin kaldırılması veya gözden geçirilmiş olması gerekiyor.
Başka ne gibi konular gözden geçirilmeli?
Uydu teknolojilerinin tamamlayıcı olarak hem yedeklilik hem de kırsal ve kapsama boşluğu olan alanlarda abonelere hizmet sunulması için kullanıma geçmiş olması; bulut teknolojisi ve çözümlerinin küreselleşmenin getirdiği fırsatları da gözetecek şekilde özel sektör ve kamuda yaygınlaşmış olması; veri merkezi yatırımlarının veri ihtiyacını karşılayacak kapasiteye ulaşması ve ülkemizin bir bölgesel merkez haline gelmiş olması; denizaltı fiber kablolar ile uluslararası bağlantıların yapılmış olması; abonelerin akıllı cihaz penetrasyonunun %100 olması ve akıllı cihazların lüks ürün olmaktan çıkarılması da diğer ihtiyaçlar arasında. Sektörümüzde bu adımların gerçekleşmesiyle ülkemiz de dijitalleşme seviyesi gelişmiş ülkeler seviyesine çıkmış olacak ve ekonomiye önemli bir katma değer yaratırken vatandaşların daha kaliteli hizmete erişimi mümkün olacak.
5G'DE 1.5 MİLYAR DOLAR YATIRIM GEREKİYOR
Dijitalleşme için 5G önemli bir kilometretaşı. Türkiye'nin 5G'ye geçmek için nasıl bir yatırım yapması gerekiyor?
5G'ye geçiş topyekün değerlendirilmesi gereken bir konu. Ülke olarak maksimum faydanın elde edilebilmesi için birçok alanda yatırım yapılması, dengelerin gözetilmesi ve verimliliğin göz önünde bulundurulması önemli. Şebekelerin 5G'ye hazırlığı noktasında operatörler olarak biz gerekli yatırımları yapmalıyız. Bunun yanında hem altyapı, özellikle fiber altyapısı, hem spektrum, hem de endüstri alanında da yatırımlar yapılmalı. Türkiye'nin 5G'ye geçişi için sadece operatörlerin yapması gereken yatırım 1.4 milyar dolar olarak tahmin edilirken, yapılması gereken yatırımların toplam tutarı hakkında farklı tahminler var.
ORTAK ALTYAPI ŞİRKETİ ŞART
5G yatırımlarını hızlandırmak için neler yapmalı?
Elbette, bu yatırımlarda ülkeye olan toplam faydayı artırmak ana hedef olmalı. örneğin, 5G yatırımlarını hızlandırmak ve yaygınlığını artırmak isteyen ülkelerde spektrum bedelleri düşük seviyelerde tutuluyor ve böylece yatırımın daha çok ülke vatandaşına ve endüstrisine fayda sağlayacak şekilde kanalize edilmesi destekleniyor. Diğer yandan, fiber altyapısı 5G için önemli bir gereksinim ve ülke olarak maalesef arzu edilen noktada değiliz. Bunun çözümü için engellerin ele alınması ve ortak altyapı şirketi gibi yatırımı teşvik edici çözümlerin bulunması ve desteklenmesi önemli. Bu anlamda dünyada örneklerini gördüğümüz 'ortak altyapı şirketi' ve 'yapısal ayrışma' modelleri değerlendirilerek fiber yatırımlarının hızlandırılması sağlanabilir.