ÖZGÜL ÖZTÜRK
Ticaret kurallarının yeniden yazıldığı günümüzde kritik teknolojilerde bağımsızlığını sağlayan ülkeler gelecekte söz sahibi olacak. Yerli insansız hava aracı ve yerli oto üretimiyle başarı hikayesi yazan Türkiye, haberleşme sektöründe de yerli ve milli teknolojilerle dünyada ses getiriyor. Türkiye'nin dijital dönüşümüne öncülük eden Türk Telekom, Türk mühendislerin katkısıyla geliştirdiği haberleşme teknolojileriyle Avrupa ve Türki Cumhuriyetler başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesine teknoloji ihraç ediyor. Dilinden 'yerli' ve 'milli' kelimelerini düşürmeyen Türk Telekom CEO'su Ümit Önal, Türkiye Yüzyılı'nın en önemli hedefleri arasında yer alan dışa bağımsız ve teknoloji ihraç eden bir ülke konumuna katkı sağlamak için canla başla çalıştıklarını söylüyor. Önal, 5G hazırlık süreci, imtiyaz hakkı, fiber yatırımlar ve haberleşme sektöründeki tüm gelişmeleri AKŞAM'a değerlendirdi...
5G'YE BABAYİĞİT LAZIM
"Biz bir teknoloji şirketiyiz" dediniz. Geliştirdiğiniz teknolojileri anlatır mısınız?
Türk Telekom olarak geçen yıl 100.2 milyar TL ciro gerçekleştirdik ve bunun yaklaşık yüzde 26'sını yatırıma ayırdık. 2023 yılında yüzde 50'si fiber olmak üzere 25.8 milyar TL'lik yatırım yaptık. Böylece Türkiye'deki toplam fiber ağ uzunluğu 550 bin km'ye ulaştı. Bunun 437 bin km'sini tek başımıza biz yaptık. LTE baz istasyonlarımızın yüzde 52'sini şimdiden fibere bağladık. Bu anlamda 5G'ye en hazır operatörüz. Hedefimiz 5G'ye olabildiğince yerli unsurlarla geçmek ve bu teknolojiyi sadece kullanan değil etrafına da kullandıran bir güç olmak. Elektrikli otomobillere geçiş nasıl ki yerli otomobilimiz TOGG'u üretmek için bize bir pencere açtıysa, 5G teknolojisine geçiş de Türkiye'nin haberleşme teknolojilerinde global bir güç olması için bir pencere açabilir bize. Türkiye'nin 5G'de bir babayiğite ihtiyacı var. Bu biz de olabiliriz, başka bir kurum da. Ama önemli olan yerli bir marka yaratmak. İthal ürünle 5G'ye geçersek cari açığı ciddi oranda artırırız. Türk Telekom olarak yerli 5G baz istasyonunun geliştirilmesi için ULAK'la birlikte çalışıyoruz.
69 GLOBAL PATENT
Teknoloji geliştirmek için global firmalarla ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
Grup şirketlerimiz Argela ve Netsia'nın katkılarıyla kısa zamanda teknolojimizle dünya trendlerine yön veren bir seviyeye geldik. Bugün, Argela ve Netsia'nın; 5G ve fiber alanları dahil 69 adet uluslararası patenti bulunuyor. Netsia'nın 5G ağlarını sanallaştıran akıllı vRAN çözümü RIC (Radyo Akıllı Kontrolcü) ve uluslararası ONF platformunda geliştirdiği SEBA, teknolojideki üreten öncü rolümüzün en önemli örneklerinden...Zyxel ile yaptığımız iş birliğiyle, Netsia'nın BB Suite ürünüyle güçlendirilmiş yeni SEBA mimarisini, Zyxel ürünleriyle entegre ederek dünya çapındaki kullanıcılar için hazır hale getirdik. Open RAN çözümlerimizi, Juniper ve Parallel Wireless gibi dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinin iş birliğiyle ürünleştiriyoruz. Dünyaya kazandırdığımız bir diğer yeni teknoloji ise, İsveçli Net Insight ile birlikte ticarileştirdiğimiz uydu bağımsız 5G senkronizasyon ürünümüz. Azerbaycan'ın lider operatörü Azercell, müşteri deneyimini en üst düzeye çıkarmak için Argela'nın yeni nesil Network ve Müşteri Güvencesi ürünlerini bizden alacak.
SABİT İMTİYAZ HAKKIYLA YATIRIMLAR HIZLANACAK
Şirketinizin sabit imtiyaz sürecinin uzatılmasıyla ilgili süreç ne zaman sonuçlanacak? Bunun şirkete faydası ne olacak?
2024'te de fiber yatırımlarımız ve çalışmalarımız durmaksızın devam edecek. Ancak orta ve uzun vadeli stratejimizi daha net ve ayrıntılı bir şekilde belirleyebilmemiz için Sabit İmtiyaz konusunun neticelenmesi gerekiyor. Sabit İmtiyaz, 2024 yılı gündemimizin en öncelikli maddelerinden birisi. BTK'ya başvurumuzun beklentilerimiz dahilinde sonuçlanmasını bekliyoruz. İmtiyaz konusunun netleşmesi, başta Türkiye Varlık Fonu olmak üzere, yatırımcılarımız nezdinde şirketimizin değerini artıracak. İmtiyaz hakkı aynı zamanda ileriye dönük yatırımlarımız konusunda da önümüzü daha net görmemizi sağlayacak. Bugün China Telecom Çin için ne ifade ediyorsa, AT&T ABD için, British Telecom İngilizler için Deutsche Telecom Almanlar için ne ifade ediyorsa Türk Telekom da Türkiye için o anlamı ifade ediyor. Bu nedenle bu değerin korunması gerekiyor.
GİRİŞİMLERE 50 MİLYON DOLARLIK FON
2013 yılında Türkiye'nin ilk kurumsal girişim hızlandırma programı PİLOT'u hayata geçiren Türk Telekom, 2018'de kurduğu girişim sermayesi şirketi Türk Telekom Ventures'la girişimlere desteğini bir üst boyuta taşıdı. Bugüne kadar TT Ventures ile yatırım yapılan 21 girişimin toplam portföy değeri 190 milyon doları buldu. Fonun büyüklüğünü yıl sonuna kadar 50 milyon dolara çıkarmayı hedefleyen Türk Telekom, Tahtakale'deki Santral binası ve Atatürk Kültür Merkezi'nde açtığı Türk Telekom Ventures Girişimcilik Merkezleri ile girişimlere sunduğu katkıyı fiziki ortama taşıdı. Küçük girişimlere sağlanan desteklerin büyük başarıların kapısını araladığını vurgulayan Ümit Önal, "Biz bu fonla yerli girişimlerimizin ürettiği teknolojileri kendi hinterlandımızdaki coğrafyalara taşımak istiyoruz. Örneğin Türkiye'nin yerli sağlık sistemi 'Enabız' dünyanın hiçbir yerinde yok. Eğitimdeki 'Fatih' projesi keza çok başarılı. Amacımız bu yerli teknolojileri dünyaya taşımak" dedi.
DEPREMZEDE 10 BİN KADINA GELİR İMKANI
Türk Telekom olarak sadece kurumların değil, bireylerin dijitalleşmesi için de projeler geliştiriyorsunuz. Dijitalde Hayat Kolay projenizle bugüne kadar kaç kişiye ulaştınız?
Biz teknolojiyi iyiliğe ve fayda dönüştürme felsefesiyle hareket ediyoruz. Bu kapsamda hayata geçirdiğimiz 'Dijitalde Hayat Kolay' projesiyle 81 ilden yetişkinlere internet okur yazarlığı eğitimleri verdik. Projeyle 5 yılda yüzde 61'i kadınlardan oluşan 50 bin kişiye ulaştık. Projeyle bu yıl 10 bin kadına ulaşmayı hedefliyoruz. Bu yıl Dijitalde Hayat Kolay projemizde deprem bölgesindeki kadınlara odaklanacağız. 8 aya yayılan bu destek programıyla kadınlara hem eğitim hem hibe desteği verip dijital ortamda gelir elde etmelerini sağlıyoruz.
500 MİLYON EURO'LUK TAHVİL İHRAÇ ETTİ
Türk Telekom'un sürdürülebilirlik çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
Sürdürülebilirlik, Türk Telekom olarak üzerinde hassasiyetle durduğumuz bir konu. Grubumuz 2050'de Net Sıfır'a ulaşmayı amaçlıyor. Bu kapsamda geçtiğimiz günlerde 500 milyon dolarlık ilk sürdürülebilir eurobond ihracımızı gerçekleştirdik. Yatırımcıların büyük ilgi gösterdiği tahvil ihracımız için 177 kurumsal yatırımcı ve fondan ihraç büyüklüğünün yaklaşık 5 katı kadar talep gelmesi yabancı yatırımcının Türk Telekom'a ve ülkemize olan güvenini gösterdi. 7.63'lük faiz oranıyla borçlandık. Bu yılın en iyi eurobond ihracı oldu.