Aksam.com.tr
Çeviri: Doğa Yurduneri
Tepki videoları, son yıllarda özellikle YouTube ve TikTok'da ciddi bir popülarite kazandı. Birçok kişi, giderek artan oranda güncel içerikleri izleyen kişileri ve onların tepkilerini izlemeye başladı. Özellikle pandemi sürecinde; Tokyo Olimpiyatları'na katılan çocuklarının başarısını uzaktan izleyerek kutlayan aileleri izlemek, yaygın bir pratik haline geldi. Hatta çevrim içi tepki videolarının popülarite kazanması, bu türde içerik üreten kişilerin bu kavramı markalaştırmaya çalışmasının da önünü açtı. İzleyeni izlemenin oldukça garip bir konsept olması ise tepki videolarına yönelik ilginin altında yatan sebeplerin de merak konusu haline gelmesine neden oldu.
Aksam.com.tr'nin The Guardian'dan aktardığı habere göre; izleyicileri izlemek, 1970'li yıllarda Japon televizyonlarında başlayan bir konseptti. Bu formatın modern versiyonları ise ilk kez 2007 yılında görüldü. 2007'den itibaren bir grup internet kullanıcısı, sosyal medyayı kendi çevresindekiler dışındaki insanlara duygu ve düşüncelerini yansıtmak için kullanmaya başladı. 2013 yılına gelindiğinde; İngiliz Channel 4 kanalında yayınlanan Googlebox isimli bir program, televizyondaki insanları izleyen insanları izlemeyi ana akım bir format haline getirdi. Bu format, günümüzde asla TikTok ve YouTube izlemeyecek kişiler tarafından sıkı sıkıya takip edilse de zamanla bu platformlarda da kendini gösterdi.
Analistlere göre; tepki videolarına yönelik ilginin altında, 2 ana sebep yatıyor. İlk sebep, insanların varoluşsal olarak belirsiz ve güvensiz olması olarak gösteriliyor. Özellikle pandemi sürecinde, diğer insanlarla daha mesafeli olunan ve diğer insanların riskli gösterildiği bir dönemin başlaması, bu varoluşsal yapıyı çok daha fazla güçlendiriyor. Uzmanlar; birçok kişinin, bu yapı nedeniyle başkalarını anlamasa da bazı temel yönlerden aynı olduklarına dair bir güvence arayışıyla başka insanları izlediğini düşünüyor. Başka insanların izledikleri bir konu hakkında nasıl hissettiği, izleyen kişiye rahatlık hissi veriyor ve kendi tepkilerinin normal olduğu düşüncesinin onaylanmasına yol açıyor.
İkinci teoriye göre ise insanlar, bağlantı arayışı nedeniyle başkalarının tepkilerini izliyor. Bir aksiyon alındığında ve başka birinin de bir konu hakkında aynı aksiyonu aldığı görüldüğünde, beyindeki ayna nöronlar aktive oluyor ve duygularla aynı şekilde çalışıyor. İnsan; doğası gereği birinin acı, iğrenme veya neşe hissettiğini gördüğünde kendisi de bu duyguyu hissetme eğilimi gösteriyor. Tepki videolarını izlemek de beyindeki nöronların duygularla benzer şekilde çalışmasına yol açıyor ve kişiye bir empati alıştırması yaptırıyor.
The Guardian yazarı Emma Beddington, altında yatan neden her ne olursa olsun başkalarının ne hissettiğini önemsediğimizi söylüyor. Beddington, bu durumun içgüdüsel bir süreç oluşunu yaşadığı bir anıyla da örneklendiriyor: "Büyükannem ve büyükbabam 1960'larda ilk kez bir televizyon aldığında, büyükbabamın büyükannemin televizyon izleyişini izleyebilmek için sandalyesini ekrandan uzaklaştırdığını hatırlıyorum. Her şeyden çok onu izlemeyi tercih edeceğini söylemişti."