AA
Çin ile Rusya'nın ortak yürüttüğü "CR-929" yolcu uçağı projesinde, üretime Batılı şirketlerin dahil edilmesi ve kar paylaşımı konularında anlaşmazlık yaşandığı ileri sürüldü.
South China Morning Post gazetesinin, "konuya dair bilgi sahibi iki bağımsız kaynağa" dayandırdığı haberine göre, Pekin'in 50 milyar dolarlık projeye bazı Batılı şirketleri davet etmek istemesi ve Çin pazarındaki satış payını paylaşmak istememesi taraflar arasında sorun yarattı.
Rusya'nın, Çin'in yolcu uçağının uluslararası uçuş standartlarına daha uygun olması için bazı parçaların Batılı üreticiler ile ortak üretilmesi teklifine karşı çıktığı iddia edildi.
Çin'in, uçağın motorunun geliştirilmesinde Rolls-Royce ve General Electric gibi Batılı firmaları dahil etmek istediği, Rusya'nın motorun iki ülke ortak üretimi olmasında ısrar ettiği ileri sürüldü.
Pekin'in, uçağın şasisi ve iniş takımlarının Alman veya Amerikan yapımı olmasını tercih ettiği, Moskova'nın ise uçuş güvenliği sicilinin yetersiz olmasına karşın bu parçaların Rus yapımı olmasında direttiği aktarıldı.
Moskova'nın, Çin'in Batılı şirketleri dahil etme isteğini, Ukrayna-Rusya Savaşı nedeniyle uygulanan yaptırımlardan zarar görmemek için Batı'ya verilen bir ödün olarak yorumladığı öne sürüldü.
İkinci kaynağa göre ise taraflar, kar paylaşımı konusunda anlaşamıyor. Pekin, Çin'de satılacak uçaklar için Rusya'ya kar payı vermek istemiyor. Çin pazarındaki satışları tamamen kendisine ayırmak isteyen Pekin, buna karşılık yurt dışı satışlarda Rusya'ya yüzde 70 pay vermeyi teklif ediyor.
Ancak Rusya teklife sıcak bakmıyor çünkü uçağın ABD'li Boeing ve Avrupalı Airbus'un hakim olduğu küresel pazarda kısa sürede önemli pay sahibi olabileceği öngörülmüyor. Bu durumda Çin pazarındaki satışlar, projeden elde edilecek kazancın büyük bölümünü oluşturacağından Ruslar, buradan eşit pay almakta ısrar ediyor.
- RUSYA PROJEDEN TAMAMEN ÇEKİLEBİLİR
Rusya medyasındaki bazı açıklamalarda, Moskova'nın bu koşullarda projeden tamamen çekilmeyi değerlendirdiğinin işaretleri görülüyor.
Rus haber ajansı Tass, geçen ay yayımladığı haberde, Başbakan Yardımcısı Yuri Borisov'un projeye ilişkin şu sözlerine yer vermişti:
"Çin'le proje üzerinde çalışıyoruz, işler prensipte uygun bir doğrultuda ilerliyor. Çin, bir sanayi devi haline geldikçe, bizim hizmetlerimize giderek daha az ihtiyaç duyuyor, katılımımız her geçen gün azalıyor. Projenin geleceğine, ayrılıp ayılmayacağımıza ilişkin tahmin yürütmek istemiyorum ama izlenecek yol bu gibi görünüyor."
Çin Ticari Uçak Şirketi ile Rusya Birleşik Uçak Şirketince yürütülen proje, 2017'de başlamıştı. Uzun mesafe uçuşlarında kullanılması planlanan 288 koltuklu uçağın ilk uçuşunu gelecek yıl yapması planlanıyordu.
Rusya'nın yaptırımlar yüzünden sermaye sıkıntısı çekmesi nedeniyle kanatların yapımında geri kaldığı ve bunun projenin tamamlanmasını öteleyeceği öngörülüyor.