TM Dijital Haber Merkezi
Albert Einstein'ın ünlü izafiyet teorisinin odağındaki yerçekimsel dalgalar ve ortaya çıkardıkları ışığı dedektörler aracılığıyla ilk kez doğrudan algılayan ve 2017 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan LİGO (Lazer Interferometre Kütleçekim Dalga Gözlemevi) araştırmacıları yeni bir buluşa imza attı. LIGO'daki bilim adamları 25 Nisan'da iki nötron yıldızı arasındaki bir çarpışmanın uzay-zamandaki dalgalanmasını kaydettiğini duyurdu.
LIGO'dan yapılan açıklamada, bu dalgalanmanın nötron yıldızının 500 milyon yıl önce çarpışmasıyla meydana geldiğini, ayrıca 26 Nisan'da yapılan başka bir gözlemin bir nötron yıldızı ve bir kara delik arasındaki potansiyel bir çarpışma olabileceğini bildirdiler.
Bu gözlem doğrulanırsa, bilim adamları böyle bir çarpışmayı ilk kez kaydetmiş olacaklar.
Wisconsin-Milwaukee Üniversitesi fizik profesörü Patrick Brady, "Bu özel çarpışma için sinyal zayıftı, bu da işleri biraz karmaşıklaştırdı." ifadelerini kullandı.
Brady, "Bu, onlarca kişinin konuştuğu kalabalık bir kafede, bir kelime fısıldayan birinin dinlenmesi gibi. Bu konuda bir sonuca varmak biraz zaman alabilir." dedi.
Olası kara delik-nötron yıldızı çarpışmasının 1,2 milyar ışık yılı uzaklıkta gerçekleştiği düşünülüyor. LIGO ile Virgo, üç ayrı tesise sahip ve olay üç tesis tarafından da tespit edildi.
100 YILLIK GENEL GÖRELİLİK KURAMININ DOĞRULUĞUNU KANITLAYAN KEŞİF
Yaklaşık 100 yıl önce Albert Einstein tarafından geliştirilen genel görelilik kuramının sonuçlarından biri ivmelenen kütlelerin kütleçekimsel dalgalar yaymasıdır. Işık hızıyla yol alan bu dalgalar uzay-zamanın dokusunda değişikliklere sebep olur. Ancak bu etkiler çok küçük olduğu için kütleçekimsel dalgaların doğrudan gözlemlenmesi çok zordur.
Kütleçekimsel dalgalar, 40 yıla yayılan çabaların sonunda ilk kez 2015 yılında LIGO dedektörlerinde gözlemlendi. Dalgaların yaklaşık 1,3 milyar yıl önce iki karadeliğin birleşmesi sırasında yayıldığı açıklandı.
Prof. Dr. Rainer Weiss ve Prof. Dr. Kip Thorne, 1970’lerde kütleçekimsel dalgaların doğrudan gözlemlenmesinin mümkün olabileceğini düşündü. Weiss, dalgaların gözlemlenmesini zorlaştıran etkenleri detaylı bir biçimde inceledi ve bir dedektör tasarladı.
Prof. Dr. Barry C. Barish, dedektörlerin kurulmasına öncülük etti. Bu keşfin, bilim insanlarının 2017 yılı Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmalarına sebep oldu. Ancak 26 Nisan’da LIGO’nun çarpışmayı gözlemlediği gün, bütün duruma bir drama dalgası ekleyen başka bir aday kaynak tespit ettiler: Bir nötron yıldızı ve bir kara delik arasında potansiyel bir çarpışma.