Güneş sistemimizle başka yerlerdeki su arayışımızı sorgulatan yeni keşif, gezegenlerin kimyasal bileşimleri üzerine yürütülen şimdiye kadarki en kapsamlı araştırma sonucunda ortaya çıktı.
Su, Dünya dışı yaşam için kilit önemdeki bileşenlerden biri olarak görülüyor ve bu nedenle Evren'in herhangi bir yerinde su bulmak orada yaşam olup olmadığını keşfetmek için merkezi önem taşıyabilir.
19 ötegezegenden elde ettikleri verileri kullanan araştırmacılar ötegezegenlerin kimyasal ve ısısal özellikleriyle ilgili ayrıntılı ölçümler elde etti.
Bilim insanları, boyutları Dünya'dan sadece 10 kat büyük olan görece küçük "mini-Neptünler"den gezegenimizin 600 katı boyutlara kadar ulaşan "süper-Jüpiterlere" uzanan ve sıcaklıkları 20°C'yle 2000°C arasında değişen farklı gezegenleri geniş bir yelpazede inceledi.
Astronomlar suyun bu ötegezegenlerin pek çoğunda "yaygın" biçimde bulunduğunu ortaya çıkarttı. Ancak araştırmacılar aynı zamanda suyun bu gezegenlerde öngörülenden az olduğunu ve farklı gezegen türleri arasında büyük farklılıklar bulunduğunu keşfetti.
Cambridge Üniversitesi, Astronomi Enstitüsü'nden projenin başındaki isim Dr. Nikku Madhusudhan şunu ifade etti:
Dünya dışı gezegenlerdeki kimyasal örüntülerin ilk işaretlerini görüyoruz ve bunların kimyasal bileşim bakımından ne kadar farklı olabileceklerine henüz tanık oluyoruz.
Güneş sistemimizdeki dev gezegenlerin atmosferlerinde, Güneş'te bulunanla kıyaslanınca hidrojene oranla çok daha fazla karbon bulunuyor. Bu karbonun gezegenlerin oluşumu sırasında, büyük miktarlarda buz ve diğer parçacıkların gezegene çekilmesi sonucu meydana gelmesi gerektiği düşünülüyordu.
Araştırmacılar bu durumun diğer dev ötegezegenler için de geçerli olabileceğini düşünüyordu. Eğer bu doğruysa, bu ötegezegenler de büyük miktarlarda su barındırmalıydı.
Hem uzaydaki hem de yeryüzündeki çok sayıdaki bir dizi farklı teleskoptan gelen veriyi kullanan araştırmacılar, inceledikleri 19 gezegenden 14'ünde su buharı ve aynı zamanda 6 gezegende bol miktarda sodyum ve potasyum bulunduğunu açığa çıkardı.
Ayrıca astronomlar bu ötegezegenlerde diğer elementlere oranla daha az oksijen bulunduğunu ve bunun önemli miktarda buzun bir araya gelmeden oluşmuş olabileceğini buldu.
Dr. Madhusudhan şu yorumu yaptı: "Çeşitli yıldızların yörüngesindeki geniş bir gezegen yelpazesinin atmosferlerinde yaygın olarak az su bulunduğunu görmek inanılmazdı."
Bilim insanlarına göre bu yeni veriler, ötegezegenler hakkında en yakındaki komşu gezegenler için bile sahip olmadığımız oranda detaylı kavrayış sağlıyor.
Astronomi Enstitüsü'nden araştırmanın başyazarı, doktora öğrencisi Luis Welbanks şunları ifade etti:
Bize en yakın gaz devi Jüpiter'in aralarında bulunduğu kendi Güneş sistemimizin dev gezegenler için aynısını henüz gerçekleştiremediğimiz düşünülünce, ötegezegenlerin atmosferlerinde bulunan bu kimyasalların miktarını ölçmek sıradışı bir şeydi.
Yeni keşif, hem yabancı dünyalarda suyun yaygınlığıyla ilgili bilgilerimizi değiştiriyor, hem de bu uzak gezegenlerin nasıl oluştuğuyla ilgili kavrayışımıza meydan okuyor.
Proje lideri Dr. Madhusudhan şunları ekledi:
Dünya üzerindeki yaşanabilirlik düşüncesinin kilit bileşeninin su olduğu göz önünde tutulursa, kendimizinkinin ötesindeki gezegen sistemlerinde ne kadar su bulunduğunu bilmek önemlidir.
Independent Türkçe