TM Dİjital Haber Merkezi
Barselona Küresel Sağlık Enstitüsünün (ISGlobal) önderliğinde yapılan yeni bir çalışma, çocuklarda hava kirliliğine maruz kalma konusu hakkında yeni veriler sağladı. Veriler, hamilelikten yaşamın ilk yıllarına kadar olan sürede (2 buçuk yaşına kadar) hava kirliliğine maruz kalmanın, çalışma hafızası ve yönetici ilgisi gibi temel bilişsel yeteneklerin azalmasıyla ilişkili olduğunu ortaya çıkardı.
Environmental Health Perspectives'de yayımlanan çalışmada ayrıca trafikle ilgili hava kirliliğinin yüksek olduğu okullara devam eden çocuklarda bilişsel gelişim seviyelerinin düşük olduğunu tespit etmek amaçlandı.
Çalışmaya, İspanya’nın Barselona kentindeki okullara devam eden 7-10 yaş arasındaki 2 bin 221 çocuk dahil edildi. Çocukların bilişsel yetenekleri çeşitli bilgisayarlı testler kullanılarak değerlendirildi. Hamilelik sırasında ve çocukluk döneminde evde hava kirliliğine maruz kalma, gerçek ölçümler kullanılarak matematiksel bir modelle tahmin edildi.
Çalışma, gebelikten 7 yaşına kadar daha fazla ince partiküllere (PM2.5) maruz kalmasının, 7 ilâ 10 yaşları arasında uygulanan testlerde düşük çalışma belleği skorları ile ilişkili olduğunu buldu.
İNCE PARTİKÜLLER (PM2.5) NEDİR?
Bazı partiküller (parçacıklar) belirli bir kaynaktan doğrudan salınırken, bazıları ise atmosferde gazlar ile parçacıkların birbiriyle kimyasal olarak etkileşime girdiğinde oluşur.
Örneğin, santrallerden çıkan gaz halindeki kükürtdioksit, havadaki oksijen ve su damlaları ile reaksiyona girerek ikincil bir parçacık olan sülfürik asidi oluşturur.
PM 2.5 olarak adlandırılan ince parçacıklar ise çeşitli kaynaklardan gelebilir. Bunlar arasında enerji santralleri, fabrikalar, motorlu taşıtlar ve uçakların yakıt artıkları, evlerdeki odun ve kömür kullanımı, orman yangınları, tarımsal yanma, volkanik patlamalar ve toz fırtınaları yer alır.
ÖĞRENME, MUHAKEME, PROBLEM ÇÖZMEDE YETENEK DÜŞÜYOR
Sonuçlar, çalışma süresi boyunca ince partikül maddeye maruz kalmanın çalışma belleğinde kümülatif bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Çalışma belleği, sonraki manipülasyon için geçici olarak bilgi tutmaktan sorumlu bilişsel bir sistemdir. Öğrenme, muhakeme, problem çözme ve dil öğrenmede temel bir rol oynar.
Yapılan cinsiyet tabanlı analizde ise ilginç bir sonuç ortaya çıkmış, PM2.5'e maruz kalma ile azalmış çalışma hafızası arasındaki ilişkinin sadece erkeklerde bulunduğunu göstermiştir.
ISGlobal araştırmacısı ve çalışmanın başyazarı Ioar Rivas, “Henüz bu farklılıklara neyin sebep olduğunu anlamıyoruz, ancak kızların ince tanecikli madde tarafından tetiklenen inflamatuar süreçlere daha iyi yanıt vermesine ve bu parçacıkların toksisitesine daha az duyarlı olmalarına yol açabilecek çeşitli hormonal ve genetik mekanizmalar var.” ifadesini kullandı.
Çalışma ayrıca partikül maddeye daha yüksek maruz kalmanın hem erkek hem de kızlarda yürütücü dikkatinin azalmasıyla ilişkili olduğunu buldu. Yürütmeyle ilgilenme, bir kişinin dikkat kapasitesini oluşturan üç ağdan biridir. Seçenekler ve cevaplar arasındaki çatışmaların tespiti ve çözülmesi, hata tespiti, düşünce ve duyguların düzenlenmesi gibi üst düzey dikkat biçimlerine dahil olur.
Çocuk ve Çevre Programı Koordinatörü ISGlobal ve çalışması yazarlarından Jordi Sunyer, “Bu çalışma, önceki bulgularımızı pekiştiriyor ve yaşamın başlangıcında ve çocukluk boyunca hava kirliliğine maruz kalmanın nörogelişim için bir tehdit ve çocukların tam potansiyellerine ulaşmalarını engelleyen bir engel olduğunu onaylıyor.” diye yorumladı.