YELDA GÖKDAĞ
Milletin oyu ile kabul edilen anayasa değişikliği paketi, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) referanduma ilişkin kesin sonuçları açıklamasının ardından Resmi Gazete’de yayımlanarak anayasaya girmiş olacak. Bu sürecin tamamlanmasıyla birlikte değişiklik paketinde yer alan düzenlemelerin, ilgili kanun, tüzük ve yönetmeliklerle uyumlu hale getirilmesi için TBMM’de yoğun bir mesai başlayacak.
MECLİS İÇ TÜZÜĞÜ DEĞİŞECEK
Anayasa değişikliğinde yer alan maddelerin büyük bölümü, cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin birlikte yapılacağı 3 Kasım 2019 tarihinde uygulamaya girecek. Ancak bu tarih uyum düzenlemelerinin geciktirilmesi anlamına gelmiyor. Pakette yer alan geçici maddeye göre, TBMM’den çıkarılacak uyum yasalarının altı ay içinde tamamlanması gerekiyor. Cumhurbaşkanlığı Seçimi Kanunu’ndan Milletvekili Seçimi Kanunu’na, Siyasi Partiler Yasası’ndan, yüksek yargı organlarının yasalarına ve Meclis İç Tüzüğü’ne varana kadar kabarık bir mevzuat elden geçirilerek yenilenecek.
Hemen yürürlüğe girecek
TBMM, Anayasa Değişikliği’nin Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra hummalı bir çalışma başlatacak. Değişiklik paketinde yer alan 'partili cumhurbaşkanı' ve 'Hakimler Savcılar Kurulu (HSK)' yapılanması" maddeleri ise hemen uygulamaya girecek.
Erdoğan partisine geri dönüyor
Anayasa değişikliği paketine göre, Cumhurbaşkanlığı Seçimi Kanunu’nda yer alan 'cumhurbaşkanının partisiyle ilişkisi kesilir' ibaresi kısa süre içinde metinden çıkarılacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, bu değişiklikle birlikte önce AK Parti’ye üye olması, ardından da Parti Başkanlığı’nı üstlenmesi bekleniyor.
HSK'nın yapısı değişiyor
Yeni HSK’nın da, Anayasa Değişikliği’nin Resmi Gazete’de yayımlanmasını takip eden 30 gün içinde oluşturulması gerekiyor. 13 üyeden oluşacak HSK’nın 4 üyesini Cumhurbaşkanı, 7 üyesini TBMM seçecek. Adalet Bakanı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı ise HSK’nın doğal üyesi olacaklar. Meclis’in seçeceği HSK üyeliği için öngörülen kriterleri taşıyan adaylar, anayasa değişikliğinin Resmi Gazete’de yayımından itibaren beş gün içinde TBMM Başkanlığı’na başvuruda bulunacaklar. Seçim 30 gün içinde yapılacak.
İşte milli iradenin devrimi
Milli iradenin 'Evet' dediği devrim niteliğindeki anayasa paketi:
ÇİFTBAŞLILIK SONA ERECEK
Anayasa paketinde yer alan cumhurbaşkanlığı sistemi, rejim değişikliği değil, hükümet modeli değişikliği olacak. Cumhurbaşkanlığı sistemi ile birlikte devlet yönetiminde çift başlılık sona erecek. Başbakanlık kurumu kaldırılacak.
EN FAZLA İKİ DÖNEM KURALI
Cumhurbaşkanı mevcut sistemde olduğu gibi 5 yılda bir halk tarafından seçilecek. Bir kişi en fazla iki dönem Cumhurbaşkanlığı yapabilecek. 100 bin seçmenin imzasını toplayan vatandaşlar da cumhurbaşkanı adayı olabilecek
VEKİL SAYISI 600'E ÇIKACAK
Mevcut anayasada 550 olan milletvekili sayısı 600’e çıkarılacak. Milletvekilleri 5 yıllığına seçilecek ve milletvekili seçimleri cumhurbaşkanlığı seçimi ile birlikte yapılacak. Seçilme yaşı 25’ten 18’e indirilecek.
BAKANLARI ATAYABİLECEK
Cumhurbaşkanı dışarıdan veya parlamentodan seçeceği bakanları atayacak. Atanacak bakanların milletvekilliği sona erecek. Cumhurbaşkanı ayrıca bir veya daha fazla sayıda cumhurbaşkanı yardımcısı ataması yapabilecek.
OHAL'E SON VERİLECEK
Mevcut anayasada yer alan 'sıkıyönetim' uygulaması da anayasadan çıkarıldı. Olahan Üstü Hal (OHAL) ilan etme yetkisi ise hem devletin, hem de hükümetin başı olarak cumhurbaşkanına verildi.
YASALARI VEKİLLER YAPACAk
Yasa metinleri milletvekilleri tarafından hazırlanarak TBMM’ye sunulacak. Cumhurbaşkanı, sadece Genel Bütçe Kanunu hazırlayacak.
CEZAİ SORUMLULUK GELECEK
Daha önce 'vatana ihanet' dışında suçlanamayan cumhurbaşkanı, yeni sistemle birlikte her türlü eylem ve işlemlerine karşı cezai sorumlulukla karşı karşıya kalacak.
DENETİM YETKİSİ SÜRECEK
Parlamentonun denetim yetkisi devam edecek. Bu yetki, Meclis soruşturmasının yanı sıra, Meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı soru yoluyla kullanılacak.
YARGIDA VESAYETE SON
Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) adını alan yeni sistem vesayet yapılanmasına da son verecek ve 13 üyeden oluşacak. Adalet Bakanı ve Müsteşarı HSK’nın doğal üyesi olacaklar, geri kalan 11 üyeden 4’nü cumhurbaşkanı, 7’sini ise TBMM seçecek.
ASKERE SİVİL MAHKEME YOLU
Disiplin mahkemeleri dışındaki askeri mahkemeler yeni sistemle birlikte kaldırılacak. Asker kişilerin işlediği suçlara ilişkin yargılamalar da sivil mahkemelerde görülecek.