ANKARA
Altı muhalefet partisinin "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" toplantısı, Bilkent Otel Sakarya Salonu'nda düzenlendi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal ve DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan'ın imzaladığı mutabakatı genel başkan yardımcıları tek tek söz alarak kamuoyuna duyurdu. Ortak metinde çalışmaların dışında tutulan HDP etkisi ve eski Türkiye'deki uygulamalar dikkat çekti:
%1 ALANA HAZİNEDEN PARA
SEÇİM BARAJI: "Seçim barajını yüzde 3'e düşüreceğiz. Yurt dışındaki 6 milyondan fazla vatandaşımızın Meclis'te temsilinin sağlanabilmesi için yurt dışı seçim çevresi oluşturacağız. En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde en az yüzde 1 oy alan siyasi partiler hazine yardımından faydalanmaya hak kazanacak."
CUMHURBAŞKANI: "Cumhurbaşkanı ile Meclis'in görev sürelerinin ayrıştırılması amacıyla cumhurbaşkanının görev süresini 7 yıl olarak belirleyeceğiz. Cumhurbaşkanı yalnızca bir dönem seçilebilecek. Cumhurbaşkanı seçilen kişinin varsa partisi ile ilişiği kesilecek ve görevi sona eren cumhurbaşkanı aktif siyasette bir daha görev alamayacak. Temel hak ve özgürlüklerin ise kararnamelerle düzenlenmesine izin vermeyeceğiz. Cumhurbaşkanının, veto yetkisine son vereceğiz."
MECLİS: "Kanun yapım sürecinde, ilgili STK ve meslek kuruluşlarının görüşlerine başvurulacak. Yazılı soru önergelerine süresi içerisinde cevap verilmemesi halinde ilgili bakana yaptırım uygulanmasını sağlayacağız. Meclis bünyesinde Kesin Hesap Komisyonu kuracağız. Komisyonunun Başkanı ana muhalefetten olacak."
BAŞBAKAN: "Yürütmeye dair icrai yetkiler, TBMM'ye karşı siyasi sorumluluğu Bakanlar Kurulu tarafından kullanılacak. Başbakan, parlamenter sistem gelenek ve ilkelerine uygun olarak TBMM üyeleri arasından belirlenecek. Hükümetin anayasada öngörülen sürede kurulamaması halinde bu görev, milletvekili sayısıyla doğru orantılı olarak diğer siyasi partilere sırasıyla verilecek. Bakanlar, TBMM üyeleri veya ihtiyaç duyulduğu takdirde milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olan kişiler arasından, başbakan tarafından atanacak."
HER TÜRLÜ GÖSTERİYE İZİN!
OHAL: "Cumhurbaşkanı'nın ya da Bakanlar Kurulu'nun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacaktır. OHAL ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu'na ait olacaktır. Bu yetki, TBMM'nin onayına tabi tutulacaktır. OHAL rejiminin keyfi bir yönetime dönüşmesine engel olmak amacıyla OHAL KHK'larına hukuk sistemimizde yer verilmeyecektir."
ÖTEKİLEŞTİRME HİSSİ UYANDIRAN UYGULAMALAR: "Temel hak ve özgürlükler; dil, din, mezhep, ırk, cinsiyet, siyasi ve sosyal aidiyet farkı gözetmeksizin tüm insanlar için güvenceye kavuşturulacak ve iç hukukumuz uluslararası standartlarla uyumlu kılınacaktır. Ötekileştirme hissi doğuran tüm uygulamalar ortadan kaldırılacak. Bu kapsamda ilk olarak Düşünce ve İfade, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü ile Örgütlenme Özgürlüklerinin kullanımını engelleyen ya da ölçüsüz şekilde sınırlandıran mevzuatı yeniden düzenleyeceğiz."
'KAYYUMU KALDIRACAĞIZ'
YERELE VERGİ PAYI ARTACAK: "Yerel yönetimlerin yetki ve sorumluluklarını artıracağız. Yerel yönetimlerde demokratik katılım, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerini hâkim kılacağız. Merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki idari denetiminin sınırlarını açıkça belirleyerek yerindelik denetimi anlamına gelen vesayet uygulamalarına son vereceğiz. Bu bağlamda yeni bir merkez-yerel dengesi kuracağız. Yerel yönetimlere, genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan payı artıracağız."
KAYYUM BİTECEK: "Seçimle gelenin seçimle gitmesini güvence altına alacağız. Yerel yönetimlerde seçme ve seçilme hakkını yok sayan kayyum uygulamalarına son vereceğiz."
"HSK'YI KAPATACAĞIZ"
HUKUK: "AYM ve AİHM içtihatları ile uyumlu kararlar alınmasını ve bu mahkemeler tarafından verilen kararların derhal uygulanmasını sağlayacak düzenlemeler yapacağız. Hakimlerin terfilerinde, verdikleri kararların AYM ve AİHM içtihatlarıyla uyumunu temel ölçütlerden biri olarak kabul edeceğiz. HSK'yı kaldıracağız. Hakimlik mesleği ile savcılık mesleğini birbirinden ayıracağız. Yüksek yargı kurullarında üyelerin yarısının TBMM tarafından üçte iki nitelikli çoğunlukla seçilmesini sağlayacağız. Çoklu baro uygulamasına son vereceğiz."
CEZALAR: "Kadına yönelik şiddetle etkin şekilde mücadele edilecek. Kadına karşı işlenen suçlarla ilgili TCK'da gerekli düzenlemeler derhal yapılacak. Failler için caydırıcı cezalar öngörülecek, uygulanan indirim sebepleri yeniden düzenlenecek."
EĞİTİM: "Eğitim müfredatına ilkokul birinci sınıftan itibaren "insan hakları ve kadın-erkek eşitliği" dersleri konulacak. Kız çocuklarının eğitim hakkı güvence altına alınacak."
BASIN: "Gazetecilere karşı ceza soruşturmasına gerekçe yapılan mevzuatı, AYM ve AİHM içtihatları çerçevesinde düzenleyeceğiz. TRT'yi ve Anadolu Ajansı'nı, bağımsızlık ve tarafsızlık esaslarına göre yapılandıracağız. Keyfi akreditasyon kararlarına son verip, basın kartlarının verilmesinde meslek kuruluşlarına belirleyici bir rol vereceğiz. Basın İlan Kurumu ile RTÜK yeniden düzenlenecek."
KAMU: "Mülakat uygulamalarına son vererek yazılı sınav sonuçlarını esas alacağız."
Genel başkan yardımcılarının sunumunun ardından sahnedeki masaya geçen altı genel başkan mutabakat metnini imzaladı.
BOŞ MUTABAKAT: CUMHURBAŞKANI NASIL SEÇİLECEK BELLİ DEĞİL
6 siyasi partinin imzaladığı Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatı, Cumhurbaşkanının sembolik durumda olmasını öngörüyor. Cumhurbaşkanın 7 yıllık süre ile sadece bir defa seçileceği belirtilirken, nasıl seçileceği konusu muallakta bırakıldı. Parlamenter sistemin son dönemlerinde ve Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde, Cumhurbaşkanını halk seçiyor. İlk turda halkın yüzde 50+1 oyunu alan aday Cumhurbaşkanı seçiliyor. Halkın seçmesine devam edilmesi halinde 6 siyasi partinin de oyundan fazla oy alan Cumhurbaşkanı sembolik bir durumda bırakılarak, halkın iradesi bir anlamda yok sayılmış olacak. Muhalefetin bir anlamda varlık nedeni olan Cumhurbaşkanlığı konusunun bu şekilde belirsiz bırakılması, imzalanan mutabakat metnini de boşa düşürmüş oldu. 52 sayfalık mutabakat metninde vadedilenlerin önemli bir kısmı Anayasada olan hükümler. Altılı ittifak sadece bunların bazılarında bazı iyileştirmeler öneriyor.