ANKARA
AK Parti’nin MHP ile mutabakata vararak hazırladığı anayasa teklifinin, Genel Kurul süreci olaylı oturumlara sahne oldu. Teklifin görüşülmesine geçilmesi için yapılan oylama ile maddelerin oylanması sırasında kelimenin tam anlamıyla skandal yaşandı. Anayasa gereği gizli yapılan oylama sırasında CHP’li bazı vekiller, oy kabinindeki AK Partili vekilleri kamera ile görüntülemeye çalıştı.
MECLİS’TE KAN AKTI
Görüşmeleri kilitlemek isteyen CHP, 11 Ocak gecesi Meclis Kürsüsü’nü işgal edince ortalık karıştı. Uyarılara rağmen işgalini sürdüren ve slogan atan CHP Grubu ile AK Partili vekiller arasında çıkan tartışma kısa sürede kavgaya dönüştü. Saksılar, masalar, yumruklar, tekmeler havada uçuştu. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Fatih Şahin’in burnu kırıldı, AK Parti Trabzon Milletvekili Muhammet Balta ise ayağından ısırılarak yaralandı. 15 Temmuz ihanet girişiminde dahi ayakta kalan Meclis Kürsüsü zarar gördü, kürsünün kaidesi ve mikrofon sistemi karıldı. Maddeler, CHP’nin engelleme girişimlerine rağmen referandum eşiği olan 330’un üzerinde “evet” oyu ile kabul edildi. Teklifin maddeleri 340 ile 347 arasında değişen oylarla kabul edildi ve en az 330 olan referandum barajı zorlanmadan geçildi.
İLK KAVGALAR KOMİSYONDA YAŞANMIŞTI
TBMM’de devam eden Anayasa Değişikliği maratonunda ilk gerginlik, Meclis Anayasa Komisyonu görüşmelerinde yaşandı. 20 Aralık’ta başlayan görüşmeleri kilitlemek için farklı taktikleri devreye sokan CHP, tüm girişimlerine rağmen teklifin Anayasa Komisyonu’nda kabul edilmesini engelleyemedi. Komisyon’da söz alan CHP’li vekillerin saatlerce süren konuşmaları, cep telefonları yolu ile İç Tüzüğü aykırı olarak yaptıkları canlı yayınlar, korsan gösterileri aratmayan sloganlar ve su şişelerinin havalarda uçuştuğu oturumlarla geçen 9 günün ardından teklif, komisyonda kabul edildi.
21 maddeden 18’e indirildi
Komisyona 21 madde olarak sunulan Anayasa Değişikliği teklifi, 18 maddeye indirildi. Teklifin ilk halinde yer alan “yedek milletvekilliği” düzenlemesi Meclis Anayasa Komisyonu’ndaki değerlendirmeler ışığında metinden çıkarıldı.
48 saat mecburi ‘tatil’
İlk tur görüşmelerinden sonra 48 saat ara verilecek görüşmelerin ikinci turunun 1 hafta içinde tamamlanması öngörülüyor.
AK Parti’nin Anayasa Değişikliği teklifinin Meclis Genel Kurulu’ndaki ikinci tur görüşmeleri, birinci turun tamamlanmasından 48 saat sonra başlayacak. 18 maddelik teklifin maddelerinin ve tümünün kabul edilmesi için Meclis üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğunun, yani 330 milletvekilinin kabul oyu vermesi gerekecek. Eğer bir madde 330’un altında kalırsa tekliften çıkarılmış sayılacak.
NİSANDA REFERANDUM HEDEFİ
Teklif 2. tur oylamada da, 330 ile 366 arasında bir oyla kabul edilirse, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayına sunulacak ve onayın ardından Resmi Gazete’de yayımlanarak son sözü söyleyecek olan milletin kararı için referanduma götürülecek. Teklifin Meclis Genel Kurulu sürecinin en geç Ocak ayının son haftası tamamlanması ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayından sonra, 60 günlük referandum sürecinin başlaması planlanıyor. AK Parti’nin hedeflediği takvimde sarkma olmazsa, Anayasa değişikliği paketi nisan ayının ilk yarısında referanduma sunulacak.
3 madde daha kabul edildi
TBMM Genel Kurulu’nda dün gece ve sabaha karşı 3 madde daha kabul edildi. Anayasa değişikliği teklifinin 1. turunda, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısında ilişkin 14. maddesine 341 kabul, 133 ret oyu verildi. Teklifin, bütçe ve kesin hesapla ilgili 15. maddesi için 341 kabul, 134 ret oyu kullanıldı. Teklifin 16. maddesine 341 kabul, 134 ret oyu verildi.
Anayasa değişikliği teklifi ne getirecek?
AK Parti’nin 18 maddelik anayasa değişikliği teklifinde yer alan düzenlemeler özetle şöyle:
- Cumhurbaşkanlığı Sistemi gelecek. Cumhurbaşkanı yürütmenin ve devletin başı olacak. Başbakanlık kurumu kaldırılacak. Cumhurbaşkanı bir veya daha fazla sayıda Cumhurbaşkanı yardımcısı atayacak.
- Hükümet’te görev alacak bakanlar Meclis’ten veya Meclis dışından Cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
- Cumhurbaşkanı’nın partisi ile olan bağı sürecek. Mevcut Anayasa’da bunu yasaklayan madde Anayasa’dan çıkarılacak.
- TBMM’de yüzde en az 5 oranında temsil edilen partiler cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek. Siyasi partilerin dışında, 100 bin seçmenin imzasını toplayan vatandaşlar da cumhurbaşkanı adayı olabilecek.
- Sıkıyönetim uygulaması anayasadan çıkarılacak. OHAL ilan etme yetkisi, Cumhurbaşkanı’na verilecek. OHAL ilanı kararları Meclis’in onayına sunulacak
- Cumhurbaşkanı’nın kararname çıkarma yetkisi olacak.
- Cumhurbaşkanı’na ve Meclis’’e karşılıklı fesih yetkisi verilecek. Bu yetkinin kullanılması halinde Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri yenilenecek.
- Cumhurbaşkanı hakkında, suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çogunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek, üye tam sayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilecek, üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divan’a sevk kararı alınabilecek.
- Kanun teklif etme yetkisi milletvekilinde olacak. Ancak, Cumhurbaşkanı’na istisna olarak, bütçe kanununu hazırlama, sunma yetkisi ve görevi verilecek. Bütçe, Meclis’in onayıyla kabul edilebilecek.
600 milletvekili
- Milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkarılacak. Seçilme yaşı 18’e indirilecek. Bu değişiklikler 2019’da uygulamaya girecek.
- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) üye seçim yöntemi değişecek. Üyelerin yarısını Cumhurbaşkanı, diğer yarısını Meclis seçecek.
- Disiplin mahkemeleri dışında, askeri mahkemeler kapatılacak
- Anayasa Mahkemesi’nin 17 olan üye sayısı, iki askeri üyenin çıkartılması ile 15’e inecek.
Yüzde 62 ‘evet’ oyuyla geçer
Andy-ar Araştırma’nın Başkanı Faruk Acar, MHP seçmeninin teklife yüzde 60 oranda karşıt olduğunu söyledi. Ancak Acar, CHP ile HDP’nin oluşturacağı ‘hayırcı’ cephede yer almak istemeyecek MHP’lilerin muhtemelen sandığa gitmeyeceğini bunun sonucunda da yüzde 60 oranda ‘evet’ oyu değişikliğin kabul edileceğini ifade etti.
Kabin önünde CHP kuyruğu
TBMM Genel Kurulu’nda oy verme işleminde CHP milletvekilleri kendilerince farklı bir eyleme imza attı. Önce oy vermeye gitmeyen CHP’li vekiller, daha sonra hep birlikte kabinlere gitti. CHP milletvekilleri, kabinde zaman geçirerek oylamayı yavaşlattı ve kabin önünde uzun kuyruklar oluştu. CHP’liler, Meclis Başkanvekili’nin uyarılarına rağmen yaklaşık 10 dakika süreyle kabinde kalmayı sürdürdüler. Normal şartlarda 45 dakika süren madde oylaması, eylem nedeniyle 2 saatte tamamlandı.