AA
"Bizimkiler" dizisinde "Sabri Bey" karakteriyle Türk izleyicisinin beğenisini kazanan Mehmet Akan, 5 Aralık 1939'da Şanlıurfa'nın Birecik ilçesinde dünyaya geldi.
Tiyatro, sinema ve dizi oyunculuğunun yanı sıra yönetmenlik de yapan sanatçı, ortaokulu Birecik'te bitirerek, Haydarpaşa Lisesi'nde okudu. Sanat aşkı dolayısıyla İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden son sınıfta ayrılan Akan, 1959'da katıldığı Genç Oyuncular Topluluğu ile tanışmasını şöyle anlatmıştı:
Çocukluğumdan beri tiyatroya meraklıydım. Ailemin bazı üyeleri benim tiyatrocu olmamı istememişlerdi. Hala da yadırgarlar. Babam ölene kadar profesyonel olduğum halde 3-4 sene tiyatrocu olduğumu saklamışımdır. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Sanat Bölümü'nde tiyatroya başladım. O sırada Genç Oyuncular'la tanıştım. İlk oyunları olan Ayyar Hamza'yı görür görmez çarpıldım. Ergun Köknar'ı buldum ve beni de aralarına almalarını söyledim.
Mehmet Akan, ilk yazarlık denemelerini yaptığı yıllarda, Genç Oyuncular ile "Kiraz Çiçek Açıyor Aykırı Dal Üstüne" (1961) ve "Akçagüller ile Karagülmez" (1962) adlı eserleri sahneledi.
Tiyatro oyunculuğuna Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda başladı
Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu'nda, 1962'de profesyonel olarak tiyatro oyunculuğuna başlayan Akan, 4 yılda, "Aklın Oyunu", "Othello", "Midas'ın Kulakları", "Ferhat ile Şirin" ve "Keşanlı Ali Destanı"nın da aralarında yer aldığı çeşitli oyunlarda rol aldı. Sanatçı, ilk kez yönetmen koltuğuna oturarak, Haldun Taner'in "Zilli Zarife" adlı eserinin rejisini üstlendi. Usta oyuncu, 1967-1968 sezonunda geçtiği Ulvi Uraz Tiyatrosu'nda, rol aldığı eserlerin yanı sıra kaleme aldığı orta oyunu uyarlaması "Ham Hum Şaralop"u 1968'de sahneye koydu.
Dostlar Tiyatrosu'nu kurdu
Dostlar Tiyatrosu'nun 1969'daki kuruluşunda yer alan sanatçı, 9 yıl boyunca oyuncu, koreograf ve yönetmen olarak görev aldı. Akan, Dostlar Tiyatrosu bünyesinde kurduğu HASAD ile Türk halk danslarından yola çıkarak çağdaş bir dans yaratma yolunda önemli adımlar atmayı hedefledi. Akan, bu toplulukta tanıştığı dansçı Alev Akçin ile evlendi ve çiftin 1981 yılında bir kızı oldu.
Bertolt Brecht'in "Kafkas Tebeşir Dairesi"nden uyarladığı "Analık Davası" eserinde Brecht tiyatrosuyla geleneksel Türk tiyatrosunu harmanlayan sanatçı, "Abdülcanbaz", "Düşmanlar", "Gün Dönerken", "Rosenbergler Ölmemeli", Şili'de Av" ve "Yaz" isimli oyunlarda başarılı kompozisyonlar çizdi. Mehmet Akan, 1974'te Çekoslovakya'da "Keşanlı Ali Destanı"nın koreografisini gerçekleştirdi. Sanatçının yazdığı önemli oyunlardan "Hikaye-i Mahmud Bedreddin" eseri, önce Ankara Sanat Tiyatrosu, ardından İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda sahnelendi.
"Bizimkiler" dizisinde 13 yıl boyunca "Sabri Bey" rolünü üstlendi
Hayatı boyunca çok sayıda dizi ve sinema filminde yer alan sanatçı, 1989-2002'de yayımlanan "Bizimkiler" dizisinde canlandırdığı karakterle unutulmazlar arasına girdi. Akan'ın 13 yıl boyunca, apartman yöneticisi "Sabri Bey" rolünü üstlendiği dizide, usta oyuncular Erdal Özyağcılar, Savaş Dinçel, Ayşe Kökçü, Ercan Yazgan, Uğurtan Sayıner, Atılay Uluışık, Aykut Oray, Salih Kalyon, Selçuk Uluergüven, Ali Uyandıran, Rutkay Aziz, Buket Dereoğlu, Cihat Tamer, Engin Şenkan, Güzin Özipek, Kemal İnci, Meral Çetinkaya, Dursun Ali Sarıoğlu, Arif Erkin Güzelbeyoğlu, Cezmi Baskın ve Zihni Göktay da rol aldı. "Kadının Adı Yok", "Bir İstanbul Masalı", "Gramofon Avrat", "Bez Bebek", "Yazlıkçılar", "Yıldızların Altında", "Yeter Anne", "Büyük Umutlar" ve "Aşk Oyunu" gibi birçok dizi ve filmde de rol alan sanatçı, ayrıca yönetmenlik de yaptı.
"Hikayeyi Mahmut Bedreddin" oyunuyla ödüller aldı
Ankara Sanat Tiyatrosu'nda (AST) 1982'de sahnelenen "Hikayeyi Mahmut Bedreddin" oyunuyla, "Ulvi Uraz En İyi Yönetmen", "Ankara Sanat Kurumu En İyi Yönetmen", "İsmet Küntay En İyi Yazar" ödüllerinin sahibi oldu. Usta oyuncu, Samuel Beckett'in yazdığı "Oyun Sonu" adlı eserin, Dostlar Tiyatrosu'ndaki provaları sırasında midesindeki kitle dolayısıyla rahatsızlanarak hastaneye kaldırıldı. Kitlenin alınması amacıyla gerçekleştirilen ameliyattan sonra kanama geçiren Akan, 8 Temmuz 2006'da 67 yaşında vefat etti.
Akan'ın oynadığı film ve dizilerden bazıları şöyle:
"Gönderilmemiş Mektuplar", "Duruşma", "Kurt Kanunu", "Asiye Nasıl Kurtulur", "Teyzem", "Aşk Oyunu", "Bir İstanbul Masalı", "Yıldızların Altında", "Tatlı Hayat", "Oğlum Adam Olacak", "Yazlıkçılar", "Bizimkiler", "Yeter Anne", "Büyük Umutlar", "Kurşun Yarası"