Birçoğumuz yazın ishallerin sıklaştığını biliriz. Bazen çok tehlike de olabilen ishalleri engellemek için bilmemiz gerek çok şey var.
DR. Özgür Şamilgil
ozgur.samilgil@florence.com.tr
Mikroplarla dopdolu bir çevrede yaşıyoruz ve bağırsaklarımızda ortakçı olarak bulunan mikrop sayısı, vücut hücrelerimizin 10 katını oluşturuyor, 100 trilyon kadar oldukları hesap ediliyor. Büyük çoğunluğu bağışıklık sistemimizle işbirliği halinde çalışıyor, bizim adımıza sindirim yapıyor ve vitamin üretimi sağlıyor. Zararlı tipteki mikropların yerleşimine engel oluyor.
Sıcakta ve açıkta bekletilen, iyi yıkanmamış besinlerde mikroplar çok hızlı ürediğinden, besin sevki ve saklanması sırasında soğuk zincirin kırılamamasına çok dikkat edilmesi gerekiyor. İyi pişirilmemiş balık, deniz mahsulü, et ve tavuk ürünleri, süslü tatlılar (dondurma), kremalı, mayonezli, yumurtalı, besinler özellikle dışarıda bekletilmiş ise mikrop üremesine ve buna bağlı zehirli maddelerin oluşmasına neden oluyor.
Doğal kalkan mide asidi ve su
Zararlı mikropların su ve besinlerle sindirim sistemine girmesi mide asidi sayesinde çoğu zaman daha aşağılara ulaşmadan engelleniyor. Yazın fazla terleme nedeniyle aralıklı olarak azar azar su içmek yerine bir anda fazla miktarda su içilmesi mide asidinin mikrop öldürücü etkisini ortadan kaldırıyor. Bu nedenle sık sık ama azar azar su içilmesi gerekiyor. Özellikle ambalajlı kapalı şişe su içilmemesi sıcakta kolay üreyen mikropların bulaşma olasılığını arttırıyor. Yemek sırasında da fazla su tüketilmesi özellikler iyi yıkanmamış çiğ sebze ve meyvelerdeki mikropların mide asidine dayanıklı hale gelmesine neden oluyor. Mide asidini azaltan ilaç kullananlar da bu nedenle daha sık mikrobik ishal geçiriyorlar.
Bir de dikkat edilmesi gereken şey ise buz tüketimi. Çoğu yerde buz üretimi ya musluk suyuyla yapılıyor ya da mikrop üretmez zannedilip buz makinesinin temizliğine özen gösterilmediği için bulaşma olasılığı artıyor. Bir araştırma İngiltere’deki fastfood işletmelerindeki buz makinelerde zararlı düzeyde ve cinste mikrop saptandığını bildiriyor.
Açık ayran ve soğuk çorba gibi gıdaların da musluk suyuyla üretilmiş olabileceğini unutmaması öneriliyor.
Çiğ sebze, meyve salataların iyi yıkanması, sirkeli suda 10 dakika bekletilmesi, gerekirse kabuğunun soyularak tüketilmesi gerekiyor.
Ellerin sık sık yıkanması, ortak bardak, çatal, kaşık kullanılmaması, tuvaletlerin kullanım öncesi ve sonrası kapı kolu dahil temas edilen yüzeylerin kolonyalı mendille silinmesi gerekiyor. Hastalık belirtisi göstermeyip de mikrop taşıyıcı ve bulaştırıcısı olabilir olduğundan temizliğe her yerde dikkat edilmesi gerekiyor.