Sessiz katilden doğru beslenmeyle kurtulun 

Uzm. Dr. Özgür Şamilgil - ozgur.samilgil@florence.com.tr 

Sağlık Bakanlığı verilerine göre her dört ölümden biri, çoğu zaman belirti vermediğinden sessiz katil olarak adlandırılan, yüksek tansiyona bağlanıyor. Ülkemizde 18 yaş üstü üç kişiden biri, 45 yaş üstü iki kişiden biri yüksek tansiyon hastası. Bunların da yarısı farkında bile değil. Ayrıca hastaların yarısından çoğunun ilaçlarını uygun dozda kullanmadığı biliniyor. 

Tansiyon, halk arasında söylendiği şekliyle 13.5/8.5 üzeriyse kalp krizi, felç riskiniz 2 kat, 15,5/9,5 üzeriyse 4 kat, 17,5/10,5 ve üzeriyse 8 kat artıyor. Birçok kişide tansiyon yavaş yavaş yükseldiğinden şikayete yol açmıyor ve fark edilmiyor. Tansiyon yaşla birlikte daha fazla yükseldiğinden, egzersiz yapmayan, çok sık sinirlenen, fazla kilolu olan, sigara kullanan, kolesterol ve şeker sorunu olan, anne baba ve kardeşlerinde yüksek tansiyon olan erişkinlerin, en azından 3 ayda bir tansiyonunu ölçtürmesi gerekiyor. Tek bir ölçümle tanı konup ilaç başlanmaması, 15 gün kadar ev ve iş ortamında ölçümler yapılması öneriliyor. 

Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ilaç tedavisinden önce mutlaka denenmesi gerekiyor. Bağımsız hekimlerden oluşan bir araştırma kurumunun yaklaşık 7000 hasta üzerindeki araştırmasına göre, tansiyonu 14-16 ila 9-10 arasındaki kişilere hemen ilaç başlanmasının kalp krizi, felç ve ölüm riskini azaltıcı etkisi olmadığı söyleniyor. 

O halde ne yapılmalı? 

Sigara, tuz, alkol: İlk aşamada, sigaranın tamamen kesilmesi, fazla tuz içeren özellikle hazır gıdaların (fast food) yenmemesi, alkol ve şekerli gıda alımının azaltılması veya bırakılması gerekiyor. 

Egzersiz: Haftada 5 gün 45 dakika kadar inişli çıkışlı hızlı yürüyüş veya hafif koşu, hafif-orta düzeyde tansiyonu olanlarda belirgin düşme sağlıyor. 
Kilo kaybı: Kilo almanın tansiyonu arttıcı ve vermenin de en az 1-2 rakam düşürücü etkisi olduğu biliniyor. İdeal kiloya inmek veya mevcut kilonun yüzde 10 kadar düşürülmesi tansiyonun ilaçsız düzelmesini veya en azından alınan ilaçlardan birinin kesilmesini sağlayabiliyor. 

Beslenmenin püf noktaları 

•Un, patates, pirinç, şeker ve fazla tuz içeren besinler en aza indirilmeli. Margarin yerine soğuk sızma zeytinyağı 

kullanılmalı . • Kalsiyum eksikliğine engel olmak için günde 250 gr kadar ev yoğurdu, kefir tüketilmeli. • Haftada 3 gün, kızartma olmamak şartıyla her sefer 250 gr kadar yağlı balık yenilmeli,. • Magnezyum alımını arttırmak için günde 5 porsiyon koyu yeşil yapraklı taze sebze yenilmeli. 
• Çok şekerli meyveler yenilmemeli, meyve suyu içilmemeli, az şekerli olmak kaydıyla nar, elma, armut, portakal, greyfurt, limon tercih edilmeli.