Pusudaki tehdit gıda alerjisi

Yrd. Doç. Dr. Engin TÜRKMEN
Engin.turkmen@medicalpark.com.tr

İnsanlar yaşamları boyunca farklı birçok besin ile karşılaşır. Bu besinlerin içerisinde besin öğesi (protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve mineraller) denilen daha küçük yapı taşları mevcuttur. Besin alerjileri özellikle protein yapısındaki besin bileşenlerinin vücut tarafından yabancı olarak algılanması sonucu oluşan bir immün sistem (bağışıklık sistemi) tepkisidir. Besin maddesi içerisindeki yabancı kabul edilen bu maddelere karşı oluşan antikorlar kaşıntı, şişlik, kabarma, bulantı kusma gibi vücut için istenmeyen reaksiyonlara yol açar. İmmünglobulin E tipi antikorlar kaşıntı, kabarma, kurdeşen astım, nefes darlığı gibi durumlara neden olurken, İmmunglobulin G tipi antikorlar daha çok karın şişliği, gaz karın ağrısı ishal gibi reaksiyonlara neden olur. 

Besin alerjileri erişkinlerin %1’ini, çocukların ise %7’sini etkiler. Bununla beraber bazı çocuklarda daha sık olarak görülebilmektedirler. Besin alerjileri bazı ailelerde daha sıklıkla ortaya çıkmaktadır ve bu durum kalıtsal bir özelliği göstermektedir. Ayrıca  aile hikayesinde saman nezlesi, astım, ürtiker veya egzama olanlarda daha gıda alerjisine daha sık rastlanır.  

Bu belirtilere dikkat edin! 

Besin alerjisi olan birçok insanda şikayetler tehlikeli olmaktan çok rahatsızlık vericidir. Alerjik maddeyle karşılaşan vücut, besin içerisindeki bazı spesifik maddelere karşı “antikor” denilen maddeler oluşturur ve bu antikorlar çeşitli hücrelerden  “histamin” denilen bir madde salgılayarak; 

• Boğazda kaşıntı hissine 
• Burun akıntısına 
• Deride kurdeşen denen kabartılı kaşıntıya 
• Nefes borusunda şişme ile nefes darlığına 
• Sindirim sisteminde mide ağrısı, kramp ve ishale neden olur. 

Bazı besin alerjileri farklı şekillerde de ortaya çıkabilir. 
• Huzursuz bağırsak sendromu (bazı besinler benzer yakınmalara neden olabilir) 
• Besin zehirlenmeleri 
• Tekrarlayan stres veya psikolojik 

Mahşerin dört atlısı… 

Balık, fıstık, yumurta ve süt... 
Besin alerjileri en çok kabuklu deniz hayvanları, balık, fıstık ve yumurta ile ortaya çıkmaktadır. Yetişkinlerde deniz ürünleri ve yumurta, çocuklarda ise çilek, domates ve süt sıklıkla besin alerjisine neden olabilir.  Gıda alerjilerini ortaya çıkarmak için kanda Spefisifik IgE Gıda paneli ve Gıda intolerans testleri (Eskiden YORG testi diye bilinen test) daha geniş 300 panel olarak yapılabilmekte ve kişinin hangi besin maddesine karşı reaksiyon verdiği saptanabilmektedir. 

Ne yapmalı?  

• Nefes darlığı hissediyorlarsa, 
• Kan basınçları düşüyorsa, 
• Nabızları hızlanıyorsa, 
• Bilinç bulanıklığı gelişirse derhal doktora başvurmalıdırlar. Çünkü Anaflaxi  (kızarıklık, kaşıntı, boğaz şişmesi ve kan basıncının düşmesi gibi semptomlar ile kendini gösteren ölümcül bir reaksiyon) hızlı müdahale edilmediği takdirde ölümle sonuçlanabilir.