HABER MERKEZİ
Kanada'nın Ontario bölgesinde 1992 ile 2023 yılları arasında yürütülen kapsamlı bir epidemiyolojik çalışma, gebe kalma öncesinde BT taraması geçiren kadınlarda gebelik kaybı ve doğumsal anomali oranlarının arttığını göstermiştir. Araştırma, 5 milyondan fazla gebeliği ve 3,4 milyondan fazla canlı doğumu kapsayan veriler üzerinde gerçekleştirilmiş olup, BT taraması ile doğum kusurları arasında istatistiksel bir ilişki tespit edilmiştir.
Araştırmanın bulgularına göre, hiç BT taraması geçirmemiş kadınlara kıyasla, gebelik kaybı riski tarama sayısına bağlı olarak önemli ölçüde artmaktadır. Tek bir BT taraması geçiren kadınlarda gebelik kaybı riski yüzde 8 oranında yükselirken, iki tarama geçirenlerde bu oran yüzde 14'e, üç veya daha fazla tarama geçirenlerde ise yüzde 19'a ulaşmaktadır. Bu bulgular, BT taraması sayısı arttıkça riskin de kademeli biçimde arttığını göstermektedir. Ancak bu artışların mutlak değerleri değerlendirildiğinde, temel risk yüzde 10 olan bir kadında üç tarama sonrası risk yüzde 11,9'a yükseldiğinden, görünüşteki artış kadar dramatik olmayabilir.
Doğumsal anomali riski açısından da benzer bir eğilim gözlemlenmiştir. Hiç BT taraması geçirmemiş kadınlarla karşılaştırıldığında, bir tarama geçiren kadınlarda doğumsal anomali riski yüzde 6 artarken, iki tarama için bu oran yüzde 11'e, üç veya daha fazla tarama için yüzde 15'e çıkmaktadır. Bu veriler, BT taraması sayısının arttıkça doğumsal anomali gelişme olasılığının da arttığını göstermektedir. Araştırmacılar, tarama yapılan vücut bölgelerinin de bu riskleri etkileyip etkilemediğini incelemişler, ancak baş BT taraması ile pelvis BT taraması arasında önemli bir fark bulunmadığını tespit etmişlerdir.
Radyasyon dozunun bu sonuçlara doğrudan neden olup olmadığı konusu tartışmalıdır. Baş BT taraması, üreme organlarına pelvis BT taramasından çok daha düşük doz radyasyon verdiği halde, her iki tarama türünün de benzer risk artışına yol açması, radyasyonun tek açıklayıcı faktör olmayabileceğini düşündürmektedir. Bu bulgu, araştırmanın sonuçlarını yorumlarken dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır.
Araştırmanın sonuçları endişe verici görünse de, bulguların yorumlanmasında dikkatli olunması gerekmektedir. Çalışma, BT taraması ile doğum kusurları arasında bir korelasyon göstermektedir, ancak bu mutlaka nedensellik anlamına gelmemektedir. Başka bir deyişle, BT taramasının kendisinin bu risklere neden olduğu kesin değildir; aralarında başka faktörler de devrede olabilir. Tıbbi uzmanlar, BT taraması geçiren kadınların genellikle başka sağlık sorunlarına sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu vurgulamaktadırlar.
Örneğin, insanlar önemsiz nedenlerle BT taraması yaptırmamaktadırlar. BT taraması yapılan kadınlar, diyabet, hipertansiyon veya sigara içme gibi gebelik risklerini artıran sağlık sorunlarına sahip olma eğilimindedir. Ayrıca travma, şüpheli kanser veya ciddi tıbbi durum nedeniyle tarama yapılan bir kadın, BT taramasından çok önce zaten yüksek bir temel riske maruz kalmış olabilir. Araştırmacılar bu karıştırıcı faktörleri kontrol etmeye çalışmış olsalar da, tamamen ortadan kaldırılması neredeyse imkânsızdır.
Bu çalışmanın sonuçları, çocuklarda ve genç yetişkinlerde BT taramalarını en aza indirmeye yönelik önceki tıbbi tavsiyeleri desteklemektedir. Sağlık profesyonelleri, mümkün olduğunda ultrasonografi ve manyetik rezonans görüntüleme gibi daha az zararlı alternatif yöntemlerin kullanılmasını önerilmektedir. Ancak her hasta için risk seviyeleri bireysel olarak değerlendirilmeli ve gerekli durumlarda BT taraması yapılmaktan kaçınılmamalıdır.
Pratikte, şüpheli bir sağlık sorununun teşhis edilmemesi, gebelik kaybı veya doğum kusurları riski üzerinde BT taramasının kendisinden çok daha büyük bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, tıbbi gerekliliğin olduğu durumlarda BT taraması yapılması, yapılmaması riskinden daha az zararlı olabilir. Bu bulgu, hamilelik sırasında BT taramaları ve röntgen çekilmesine ilişkin mevcut sağlık tavsiyesiyle uyumludur ve klinisyenlerin her hastanın özel durumunu göz önünde bulundurarak karar vermesinin önemini vurgulamaktadır.