Gebeliğin ilk 2 haftasında '' Hep Ya da Hiç'' yasası geçerlidir. İlk 2 haftada bir teratojene maruz kalınırsa, ya gebelik sonlanır ve düşükle sonuçlanır ya da herhangi bir etkilenme olmadan sağlıklı olarak gebelik devam eder. Gebelik 2-8. haftaları arası bebeğin etkilenebileceği en hassas dönemdir. Özellikle 2-8. haftalarda maruziyet ciddi anomalilere neden olabilir. İstanbul Florence Nightingale Hastanesi’nden, Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı, Doç.Dr. Faruk ABİKE adım adım hamilelikte dikkat edilecek noktaları belirtiyor;
1. Radyolojik işlemlerden sakının!
Özellikle 2-8 . haftalar olmak üzere mümkünse tüm gebelik boyunca X-Ray, röntgen, direkt grafi, tomografi ve sintigrafi uygulamalrından akaçınılmalıdır. Tek çekim direkt grafi ve röntgen (örneğin Akciğer grafisi) yaklaşık 0,5 Rad radyasyon içerir. Gebeliğin ilk 3 ayında bebeğe zara verebilecek radyasyon dozu 5-10 Rad'dır. Dolayısıyla kazara veya bilmeden gebeliğin başında röntgen çekilmesi bile sorun yaratmaz. Bu nedenle röntgene maruz kalan hamile kadın endişe duymamalıdır. Manyetik rezonans (MR) uygulamaları radyasyon içermediğinden dolayı gebelikte herhangi bir sorun yaratmaz. Havaalanları, alışveriş merkezleri gibi yerlerin girişinde güvenlik kontrolü için bulunan paneller manyetik tarama yöntemi ile çalıştığından, güvenlik noktasından geçmek gebelik için risk teşkil etmemektedir.
2. İlaç kullanımına dikkat!
Gebelik boyunca kadın doğum uzmanına danışmadan asla ilaç kullanılmamalıdır. Gebeliğin başından itibaren güvenle kullanılabilecek antibiyotik, ağrı kesiciler, bulantı önleyici ilaçlar vardır ancak hekimle danışılarak kullanılmalıdır. Gebelik ilk 3. ayında, mide ilaçları, tetrasiklin ve ciprofloxcacin grubu antibiotikler, antidepresanlar ve antiepileptik ilaçlardan kaçınmak gerekir. Bazı ilaçlar, bebekte; kalp, beyin ve sinir sistemi, iskelet, böbrek, el ve ayak, mide, barsak sisteminde anomalilere yol açabilir.
3. Enfeksiyonlarla nasıl mücadele edeceğiz?
Gebelikte özellikle ilk 3 ay içinde geçirilen bazı enfeksiyonlar bebekte çok ciddi anomalilere sebep olabilir. Kızamıkçık, Sitomegalovirus enfeksiyonları, Toksoplazma, Sifiliz ve Parvovirus enfeksiyonları en sık görülen ve anomaliye yol açabilen enfeksiyonlardır. Bu nedenle, gebelik öncesi veya gebeliğin başında bu enfeksiyonlar taranmalı, mümkünse gebelikten önce aşılanmalıdır. Gebelik süresince kızamık, Suçiçeği gibi döküntülü hastalığı olan insanlarla yakın temastan kaçınılması çok önemlidir.
4. Kimyasal maddeler maruziyetten kaçının!
Gebelik süresince kimyasal madde içeren ürünlerle temas edilmemesi uygun olcaktır. Temizlikte kullanılan, çamaşır suyu, tuz ruhu gibi maddelerle temas edilmemeli, epilasyon kremleri kullanılmamalıdır. Günlük makyaj yapılması, nemlendirici kremler kullanımı risk oluşturmaz ve güvenle kullanılabilir. İlk 3 ay içinde (herhangi bir olumsuz etki gösterilmese bile) saç boyası uygulanmamalıdır ancak 3. aydan sonra saç boyası güvenle uygulanabilir.
Sağlıklı gebelik ve sağlıklı bebek için, gebelik planlamadan en az 3 ay öncesinde hekime başvurulmalı, gerekli tetkikler yapılarak eksikler saptanmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Gebelikten 3 ay önce günlük 400 mikrogram folik asit başlanması, bebekte anomali riskini % 70'e yakın oranda azaltacaktır. Gebelik planlanmasında, korunmayı bıraktıktan sonra röntgene girilmemeli, rastgele ilaç kullanılmalıdır. Gebelik süphesi veya adet gecikmesi durumunda hemen gebelik testi yapılmalıdır. Gebelik öncesi danışmanlık ve gebelikte rutin takipler yaptırılması hem sağlıklı gebelik ve doğum hem de sağlıklı bebek sahibi olmak için son derece önemlidir.